Mijn zoektocht bracht me een nieuw fenomeen in Nederland: wooncoöperaties, waarvan er de afgelopen jaren twaalf in Amsterdam ontwikkeld zijn of worden. De basis is simpel samengevat: Je bouwt als vereniging je eigen huis en je huurt van je eigen vereniging. De meeste initiatieven zijn tussen 30 en 50 appartementen, sommige in woongroepverband (gezamenlijke keuken en meerdere gezamenlijke ruimten), andere met zelfstandige appartementen en minder gemeenschappelijke ruimten. Ik neusde wat rond en koos voor de multigenerationele wooncoöperatie Stroom (je kunt je inschrijven voor de nieuwsbrief). Over twee jaar kan het huis er staan, op Centrumeiland – IJburg Amsterdam, 30 appartementen met één grote gezamenlijke huiskamer voor midden-huurprijzen.

Het is een prachtig initiatief, niet alleen voor een woongemeenschap, maar ook nog eens een die een oplossing biedt voor de wooncrisis. Zo vond ik mezelf ineens niet alleen zoekend naar een fijne gemeenschap voor mezelf, maar ook draag ik nu bij aan een mogelijke uitweg uit de wooncrisis: door een coöperatieve nieuwe insteek –weg uit de markt van vraag en aanbod.

Wat is er aan de hand

“Onze zoon is het huis uit en huurt nu een slecht geïsoleerde kleine bovenwoning in Amsterdam van een particulier voor 1.750 euro per maand”, vertelde Peter, een van onze Stroomleden, “en dan mag hij nog blij zijn dat hij iets gevonden heeft.” De middenhuur van mijn eigen woning zie ik ook meegroeien met de marktwaarde van het pand waar ik in woon. Zonder dat mijn woongenot toeneemt betaal ik steeds meer huur. Dit is waar ook veel jongeren en nieuwkomers in de stad mee worstelen. De huisvestingscrisis neemt toe.

Stroom-borrel
De toekomstige bewoners van Stroom Beeld door: Diana Vernooij

De woningmarkt is uit balans. Koopwoningen worden onbetaalbaar voor mensen met een gemiddeld inkomen zonder eigen vermogen. Huurprijzen rijzen de pan uit. Sociale huurwoningen zijn er tekort gebouwd de afgelopen decennia en niet toegankelijk voor middeninkomens. De inkomensgrens voor een sociale huurwoning gaat omlaag: mensen met modale inkomens komen niet meer in aanmerking. De duurder wordende krappe woningvoorraad doet de huurhoogte in de vrije sector de pan uitstijgen en deze woningen zijn amper meer bereikbaar voor mensen met middeninkomens. Woningen met middenhuur (880 tot 1166 euro per maand) zijn er amper. Kortom: De markt en de overheid falen. Gewone mensen met middeninkomens zonder eigen (of familie-) kapitaal vinden geen woning meer.

Wat is er nog meer aan de hand

Bejaardenhuizen zijn gesloten, zorginstellingen zijn alleen met zeer zware indicaties toegankelijk voor ouderen, terwijl het aantal alleenstaande ouderen toeneemt. Er wordt amper gebouwd voor de grijze golf die nu toeneemt. Ouderen hebben steeds meer zorg nodig en wat dagelijkse aandacht. Onze maatschappij kan dat niet meer bieden. Kinderen wonen ver weg, of er zijn geen kinderen. Vereenzaming ligt op de loer, en er wordt een te groot beroep gedaan op zorgverleners waar mantelzorgers afdoende zouden zijn.

Er zijn hoopvolle burgerinitiatieven die een nieuw perspectief openen: die van de wooncoöperatie. De wooncoöperatie is een vereniging die een eigen complex van woningen bouwt die gehuurd worden door de leden, met uitsluitend sociale huur en vooral midden-huurwoningen. De wooncoöperatie zorgt voor huren tegen kostprijs in plaats van marktprijs. Het gaat met het bezit van het complex om gemeenschappelijk gebruiksgoed en niet om een beleggingsobject om aan te verdienen!

In Amsterdam heeft de gemeenteraad zich uitgesproken voor het stimuleren van wooncoöperaties met het aanbieden van kavels voor nieuwbouw en een ondersteuning in de hypotheek. Op dit moment zijn er rond de tien wooncoöperaties in de realisatiefase en een nog groter aantal in voorbereiding. Het concept heeft zich bewezen in Duitsland en Oostenrijk, zie de vele publicaties bij onder meer Gebiedsontwikkeling.nu en Platform31.

Eigen boontjes doppen?

Wooncoöperaties krijgen slechts 60 procent hypotheek van de bank: “want een bedrijf”, we krijgen geen hypotheekrenteaftrek: “want een bedrijf”, en we hebben ook niet de voordelen van een woningbouw­vereniging. Maar we zijn geen bedrijf, we zijn een groep enthousiaste mensen die al hun vrije tijd stoppen in het tot stand brengen van Stroom als een duurzame en zorgzame multigenerationele woongemeenschap. We roeien tegen de stroom in.

Door ons pionieren dragen we bij aan de maatschappelijke oplossing voor de woningnood voor mensen met een middeninkomen en de tekorten in de gezondheidszorg voor ouderen.

Feitelijk hebben zowel de overheid als de banken nog geen regelgeving die aansluit bij dit nieuwe particuliere initiatief maar zij zijn welwillend om dit de komende jaren te gaan veranderen. Ook het huidige kabinet ziet dat en heeft zich in het regeerakkoord uitgesproken voor stimulering van de wooncoöperaties. Dat is ook nodig, want het bouwproces is al zo intensief dat we de zorgen om de financiering eigenlijk kunnen missen als kiespijn.

kavelexcursie_stroom
De toekomstige bewoners van Stroom bij een kavelexcursie in 2024 Beeld door: Diana Vernooij

Wooncoöperatie Stroom hoort bij een eerste generatie wooncoöperaties die een weg banen voor (hopelijk) een hele stroom van nieuwe initiatieven. Verenigd in het Platform Wooncoöperaties Amsterdam timmeren we met alle wooncoöperaties aan de weg voor goede samenwerking en betere voorwaarden. Het zijn vooral de jongeren die actief zijn in het platform, zij voelen de crisis het meest en hebben de meeste ideeën en energie!

Statutair is er geen winst te halen uit de wooncoöperatie, het pand kan niet verkocht worden. Ook maken we een gezamenlijk fonds waar de toekomstige revenuen van de wooncoöperaties ten goede zullen komen aan nieuwe initiatieven. Zo beogen wij (samen met alle andere wooncoöperaties) een vliegwieleffect waardoor meer wooncoöperaties kunnen worden opgezet en er over 30 jaar een hele nieuwe tak is ontstaan aan de volkshuisvesting.

Bijdragen aan benodigde financiering?

gelukkig nieuwjaar Stroom 2025

Wij staan op een cruciaal punt in onze realisatie. Kavel verkregen, goede groep mensen van diverse leeftijden bijeen die zorgzaam willen samenleven, en het Voorlopig Ontwerp is goedgekeurd. Dankzij onze vernieuwende aanpak hebben we bank, impactfinanciers en diverse subsidies verworven. Wij investeren zelf allemaal een bedrag. De financiering van de bouw is voor het overgrote deel  gedekt – maar we zijn nog op zoek naar bijdragen om het laatste gat in de begroting te dichten.

Eén flinke impactlening én de verkoop van onze obligaties – dat zoeken we. Voor € 250,- per stuk kun je obligaties kopen. Daar kun je informatie over vinden op onze website: www.obligaties.wooncooperatiestroom.nl. En ben je nog niet overtuigd, kijk dan naar de filmpjes van familie en vrienden die we vroegen waarom zij investeren in Stroom: https://obligaties.wooncooperatiestroom.nl/investeer-in-samenleven/

En spreek mij aan als je geïnteresseerd bent mee te doen, een groter bedrag uit te lenen, of bij ons te komen wonen! [email protected].

1529864636123

Diana Vernooij

Diana Vernooij is sinds 1992 voorganger bij oecumenische basisbeweging De Duif in Amsterdam. Ze nam in 2008 toevlucht bij Ven. Dhammananda …
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.