In brede christelijke kring is hierop afwijzend gereageerd. Maar tot nu toe vormen die afwijzingen niet meer dan standpunten tegen de Nashville verklaring. Ze maken de verdeeldheid binnen de kerk zichtbaar maar bieden niet echt bescherming tegen de schade die de Nashville Verklaring aanricht bij vele van onze medemensen. We zijn er daarom niet met afwijzende reacties in de media, of met ‘gewoon negeren’ of met een interne dialoog in de kerk.
Nu deze christelijke leiders het publieke domein gekozen hebben voor dit ‘getuigenis’ zie ik geen andere optie voor de kerk en voor de christelijke theologie dan een publieke terechtwijzing. Dat gaat verder dan het afwijzen of ‘afstand nemen van’, waarop velen aandringen. Ik zie hiervoor twee redenen.
Psychische en maatschappelijke schade
Door met deze verklaring het publieke domein te betreden en in de naam van God een geaardheid en een levenswijze te veroordelen berokkenen de ondertekenaars onmiskenbaar psychische en maatschappelijke schade aan de mensen waarom het gaat. Keer op keer blijkt dat deze medemensen in onze samenleving gediscrimineerd worden en met soms gewelddadige afwijzing te maken krijgen. In die maatschappelijke context gooit de publicatie olie op het vuur van (gewelddadige) discriminatie, al dan niet in naam van God (of Allah). De verklaring geeft mensen die discrimineren immers een zwaarwegend argument in handen: ‘Christenen zeggen ook dat God de geaardheid en levenswijze veroordeeld’. De verklaring is meer dan een ander geluid of een bijdrage aan een maatschappelijk debat. Ze heeft met haar beroep op het allerhoogste gezag, de wil van God, een onweerlegbare norm, gepresenteerd aan kerk en samenleving. Het past de kerk in deze context om het op te nemen voor de kwetsbare mensen in deze maatschappelijke context en om deze geloofsgenoten terecht te wijzen.
Fundament stellingname ontbreekt
Een tweede reden voor het ter verantwoording roepen is dat de ondertekenaars veelal een leidende rol hebben in christelijke gemeenschappen. Van hen mag je verwachten dat zij voldoende onderlegd zijn in het duiden van de Bijbel om te beseffen dat het onmogelijk is om zoiets als Gods wil over dit onderwerp af te leiden uit de Bijbel. Het voldoet niet om Bijbelteksten te citeren die de verklaring lijken te ondersteunen. Je gaat dan voorbij aan de vele interpretatieslagen die je moet maken en aan de menselijke oorsprong van die teksten. Tenminste predikanten binnen de PKN weten dit. Elk fundament voor de stellingname in de verklaring ontbreekt daarom. Christelijke leiders hebben de verantwoordelijkheid om terughoudend om te gaan met het gebruik van Gods naam voor hun standpunten en die van hun gemeenschappen. Op dit punt zou ik van bijbelwetenschappers een collectieve en gefundeerde afwijzing van dit misbruik van de Bijbel verwachten. Leiders die deze verklaring ondertekenden zouden zowel door bijbelwetenschappers als door de kerkleiders ter verantwoording geroepen moeten worden voor de pretentie namens God te kunnen spreken, hetzij in onwetendheid, dan wel met voorbijzien aan de kennis die zij hebben. Het is dan niet voldoende om te spreken over theologische eenzijdigheid. Dit gaat veel verder.
Het pleidooi om over de kwestie een dialoog binnenskamers te voeren is begrijpelijk vanuit het belang van de kerk zelf, maar gaat voorbij aan het feit dat de ondertekenaars de verklaring zelf in het publieke domein hebben ingebracht en daarmee schade berokkend hebben aan anderen. Als de kerk in deze situatie niet in staat is om duidelijkheid te verschaffen en het op te nemen voor de mensen die hier worden aangevallen, dan verliest zij terecht haar geloofwaardigheid als veilige plek voor alle mensen.
Wat een goede, weloverwogen verhaal. In emotie reageren is begrijpelijk, maar ik vind dit wel heel fijn. “Heb hier maar eens van terug” denk ik, maar dat is dan wel weer wat emotioneel ?. Dank u wel.
Volledig mee eens, collega.
Voor mij als atheïstisch boeddhist is dit een vreemd standpunt:
“DE KERK en DE CHRISTELIJKE THEOLOGIE” moeten de door een paar honderd christenen (misschien inmiddels wat minder) ondertekende Nashvilleverklaring TERECHTWIJZEN.
Het gaat ook nog eens om twee ongelijksoortige organisaties:
* ‘De Kerk’, is een abstractie, wordt de PKN bedoeld en heeft die een vaderlijke (want die wijzen soms terecht) gezagsrelatie tot de ondertekenaars? M.i. niet. En helpen doet het uiteraard ook niet.
* ‘De christelijke theologie’ is een gemeenschap van wetenschapsbeoefenaars die het vaak onderling oneens zijn (en zo hoort het ook) ; ’terechtwijzen’ lijkt me niet tot hun takenpakket. De huidige theoloog des vaderlands heeft in een twitterbericht aangekondigd vanuit theologische optiek op de ‘verklaring’ te reflecteren; begrijpelijk hoewel het ver van m’n bed blijft.
Beste Joop,
dank voor je reactie.
Een paar opmerkingen ter verheldering.
Terechtwijzen is een begrip dat in de christelijke traditie vooral bekend is middels het synoniem ‘vermanen’. Het oorspronkelijke griekse woord heeft veel betekenissen, maar heeft altijd iets van mensen op het juiste spoor houden in verbondenheid met de rest. Het komt voor in de zin van ‘elkaar vermanen’ of van geestelijke leiders die gelovigen vermanen. Het wordt vanzelfsprekend geacht om te vermanen wanneer mensen op een onmiskenbaar verkeerd spoor geraakt zijn of dreigen te raken. In dit geval als daarvan absoluut sprake. De stand van de wetenschap, ongeacht verschillende opvattingen maakt een interpretatie van de Bijbel zoals in de verklaring gebeurt onmiskenbaar onmogelijk
Dank je, Marten, ik begrijp je oproep nu beter.
Maar ik zie nu wel een ander probleem: je houdt de discussie nu wel van christenen onder elkaar, in de christelijke bubbel zogezegd. Dat mag, dat christenen andere christenen ‘vermanen’, zolang het niet in de strijd met de wet is, en dat is het m.i. niet.
Toch had ik liever dat een discussie ook met niet-gelovigen over de Nashvilleverklaring gevoerd wordt.
Met interpretaties van de Bijbel, welke dan ook, houd ik me niet bezig.
Geachte ds. knevel,
Wat een enorme opluchting voor mij op uw reactie en oproep op de Nashville verklaring!
Wat zou het goed zijn om uw oproep, om de ondertekenaars publiekelijk terecht te wijzen, op de tv in ‘de Wereld draait door’ te laten horen.
De ondertekenaars, leiders van de kerk notabene, met hun vooringenomen patriarchale mening die denken dat zij de wil van God kennen, hoe durven zij het in hun hoofd te halen! Wat een schade hebben zij nu al berokkend.
Shame them!
Met vriendelijke groet.
Steven, daar heb je wel gelijk in, maar of dat nou zoveel schade berokkent is de vraag.
Dit gaat niet over het wezen van iemand.
Patriarchaal is een term voor de ingenomen dominante rol van mannen in de samenleving.
Hoi Ezria,
Het is inderdaad niet precies hetzelfde je geaardheid of je geloofsopvattingen maar aan de andere kant zie ik wel veel reacties op de Nashville verklaring die zeer persoonlijk over de ondertekenaars gaan en op een toon die ik zelf omgekeerd niet terugzie in de verklaring zelf over mensen met homoseksuele geaardheid.
Patriarchaal vind ik een interessante term. Ik denk zeker dat vrouwen het door de geschiedenis heen niet makkelijk hebben gehad en op veel plekken op de wereld trouwens nog steeds niet. Ik woon zelf momenteel in Peru en zie hier ook nog zoveel ‘machismo wat zo enorm fout is. Vrouwen worden mishandeld etc. Vreselijk. Ik had de term patriarchaal alleen niet zozeer bij dit onderwerp verwacht omdat het niet gaat over ‘vrouwen in het ambt oid. Anders dan dat de ondertekenaars mannen zijn zie ik de link niet echt.
Ik denk dat een term als patriarchaal best nuttig kan zijn in het beschrijven van een aantal zaken maar het kan denk ik ook heel makkelijk gebruikt worden om mensen een soort van weg te zetten. Daarmee bedoel ik dat we dan in plaats van in gesprek te gaan op de inhoud, we onze opponent wegzetten als patriarchaal. Dat is makkelijk want op ‘zo iemand’ hoeven we natuurlijk niet inhoudelijk te reageren…
Bedankt voor de uitleg in ieder geval, weer wat geleerd 🙂
Beste Marten,
Bedankt voor uw bijdrage.
Ik vraag me wel iets af. U zegt dat de ondertekenaars zouden moeten weten ‘dat het onmogelijk is om zoiets als Gods wil over dit onderwerp af te leiden uit de Bijbel.’ Is dat zo?
Uiteraard past iedereen bescheidenheid met het uitleggen van de bijbel, helemaal mee eens. Maar ik geloof wel dat God door de bijbel een echte waarheid heeft gecommuniceerd. In andere woorden, hoewel over vele onderwerpen inderdaad meerdere interpretaties mogelijk zijn van de bijbel, onderschrijf ik niet het idee dat per definitie alle interpretaties even legitiem zijn. Hoe denkt u daarover?
Uw reactie doet mij een beetje denken aan het verhaal over de blinde mannen die een olifant tegenkomen. Ik parafraseer een beetje maar één van de blinde mannen pakt een poot en zegt; ‘een olifant is rond en stevig als een boomstam. Een andere blinde man pakt de slurf en zegt; nee, een olifant is lang en flexibel’ etc. Dit verhaal wordt vaak gebruikt om aan te tonen dat iedereen een andere perceptie heeft van de werkelijkheid en dat hoewel iedereen een stukje van de waarheid ervaart en zich daarover kan uitspreken, men vooral moet onthouden dat elke blinde man alleen slechts een stukje van de olifant vastheeft. Oftewel, denk niet dat je de hele waarheid ‘in pacht hebt’. Uw reactie over het uitleggen van de bijbel, in ieder geval op dit punt, lijkt mij een afgeleide van dit idee. Volgens mij was het Alvin Plantinga die als reactie op dit verhaal en de manier waarop het wordt gebruikt, de vraag stelde; wie vertelt dit verhaal? Met andere woorden, degene die dit verhaal vertelt, degene die dit verhaal aandraagt om aan te geven dat andere bescheiden moeten zijn met hun uitleg van de werkelijkheid, claimt zelf eigenlijk een positie van waaruit hij/zij, anders dan de blinde mannen, wél de hele werkelijkheid kan zien. Oftewel, de verteller claimt zelf, wellicht onbewust, kennis te hebben die de ander (de blinde mannen) niet kúnnen hebben. Hier moest ik een beetje aan denken bij uw opmerking over dat de ondertekenaars zouden moeten weten dat men op dit onderwerp de wil van God niet kán halen uit de bijbel. Misschien kunt daar wat nader op in gaan?
Alvast bedankt!
Groetjes,
Steven
Alles wat anderen schade berokkend is niet de wil van God.
No doubt about it!
Waar je ook staat tenopzichte van de olifant!
Hoi Ezria, dus mensen ervan beschuldigen dat ze vooringenomen patriarchale (wat dat ook precies betekene moge) meningen hebben is dan ook niet de wil van God? Groetjes, Steven