Daarbij geeft het programma geen kant-en-klare antwoorden. Ard Louis: “Ik hoop dat de kijkers, als ze eenmaal inzien dat de wetenschap per definitie geen antwoord kan geven op de grote levensvragen, daar zélf over gaan nadenken.”
Reductionisme
In aflevering 1 onderzoeken David en Ard de pijlers van de wetenschap. Zo spreken ze met professor Alex Rosenberg (“Natuurlijk bestaat God niet”) over reductionisme; de overtuiging dat je alles kan begrijpen door te kijken naar waaruit het is opgebouwd. Met reductionisme kan je iets over een geheel leren door de delen ervan te bestuderen. De vraag is nu of deze benadering ook van toepassing is op leven, bewustzijn, goed en kwaad. Of is het geheel daar toch echt meer dan de som der delen?
Professor Rosenberg gelooft van niet. Hij denkt dat reductionisme op alles van toepassing is en dat er niet meer is dan wat je kunt meten. Zowel David als Ard hebben hier moeite mee. Ze kunnen zich niet voorstellen dat een mens, met zijn gedachten en emoties, niet meer is dan een chemisch vat met moleculen, zonder betekenis en zonder zin.
Live gesprek met Nederlandse wetenschappers
Naast de vierdelige tv-serie kunnen kijkers meteen na elke uitzending via Facebook in gesprek met bekende (Nederlandse) wetenschappers. Op die manier kunnen ze nog dieper op de thematiek ingaan. De live-sessies worden verzorgd door Lazarus, het experimentele geloofsplatform van de EO en te vinden via facebook.com/volglazarus of kijk op Lazarus.nl.
Afleveringen
Waarom zijn wij op aarde? kijk je op 4, 11, 25 juni en 2 juli om 19:15 uur op NPO 2.
- 4 juni: Wezens op zoek naar zingeving
Wat is leven? Is het louter een kwestie van atomen en moleculen? Of is leven meer dan de som der delen? - 11 juni: De werkelijkheid van ideeën
Wat drijft onze zoektocht naar de waarheid? En waarom zijn sommige van de meest complexe theorieën ook de mooiste? - 25 juni: Het beest in de mens
Altijd, in elke cultuur, heeft de mens zich als een moreel wezen beschouwd. Maar is dat gezien onze dierlijke instincten en begeerten geen illusie? - 2 juli: Een moreel kompas
Is het onderscheid tussen goed en kwaad louter een menselijk verzinsel? Of is het een even fundamenteel onderdeel van de natuurlijke wereld als dat tussen noord en zuid?
Er had wel wat nadrukkelijker in de aankondiging mogen staan dat het een EO-programma betreft. Wie is bv de wetenschapper Ard Louis? Publicaties?
Bij mij is er dan achterdocht over christelijke bijbedoelingen.
Je kunt altijd even kijken. En er zit ook een uit-knop aan de t.v. als ze je proberen te bekeren.
Ik maak me over m’n eigen bekeringsrisico geen zorgen hoor. Wel over een eventuele verborgen agenda (creationisme of ID)
Grappig is de veronderstelling van laatste deel: Het onderscheid tussen noord en zuid is een fundamenteel onderdeel van de natuurlijke wereld.
‘Magnetisme’ kan een fundamentele kracht worden genoemd maar niet het onderscheid n-z.
Bovendien bevalt de beeldspraak me niet: goed is noord en kwaad is zuid in dit beeld.
Is er trouwens een dualiteit goed versus kwaad? Is dat niet een verborgen christelijk paradigma?
Ja Joop, dat woordje “of” daar zat ik ook mee. Ik denk dat het gaat om “dualiteit”. Bijvoorbeeld: de betekenis van “licht” wordt pas duidelijk door de aanwezigheid van “donker”.
Maar “noord” en “zuid” zijn van een heel andere orde, lijkt mij.
Is het antwoord niet heel eenvoudig?
De zwaartkracht niet begrijpen is geen goede reden om de zwaartekracht te ontkennen.
Dat houdt ons op deze kleibal: zwaartekracht. Waar zouden we zijn zonder dat?
Grappig, Abdu’r!
Maar waarom, waartoe, bestáán wij?
Dat is een essentiële vraag, toch?
Weet jij het?
Die vraag is een iets andere dan waarvoor we híer zijn. Mijn antwoord daarop zal niet iedereen bevallen, maar ik ben ervan overtuigd dat we enerzijds hier zijn om God te aanbidden en anderzijds als test voor ons.
Dat althans is de korte versie van het antwoord.
Het antwoord is goed! U mag door naar de volgende ronde!
God definiëren is nog lastiger. Daar zijn tig antwoorden op mogelijk, want in ieders hoofd zit een ander concept, denk ik. Maar zwijgen, is misschien het beste. Het leven hier kan je als aaneenschakeling van tests zien. Ik noem het een leerschool (net zoiets lijkt me.)
Het kleine portiekje van het grotere bestaan, een halletje dat uitloopt op het (immens) grote gebeuren, maar met deuren links en rechts die ook heel verleidelijk en uitnodigend kunnen zijn.
God definiëren is onmogelijk. Als de definitie binnen ons voorstellingsvermogen zou passen, zou het iets van deze wereld zijn en niet de God die alles gemaakt heeft, of dat überhaupt zou kunnen.
We zijn er ‘zo maar’, nergens voor.
We zijn een gebruiksvoorwerp zonder gebruikshandleiding, zelfs zonder de aanwijzing ‘deze kant boven’ .
We zijn er om verleden en toekomst met elkaar te verbinden.
We zijn emergent.
Ik heb “this side up” ooit als tattoeëring gezien op iemands voetzool. Of dat een goed idee is, laat ik even in het midden, maar het geeft wel aan, dat wij een soort zijn die zelf gebruiksaanwijzingen verzinnen kan (of bestaande instructies aanhangen kan). Dat op zich is een fascinerend feit, dat een grote invloed heeft op ons handelen. Is in de visie van mensen als gebruiksvoorwerp dat zelfbewustzijn en ook het toekennen van een geest aan anderen evenveel een handicap als het een voordeel kan zijn?
Ik vind het vooral voordelen hebben; we kunnen ons aan van alles aanpassen. En kunnen aan alles zin geven.
Alleen dat “het toekennen van een geest aan anderen” weet ik niet zeker; wat bedoel jee daar mee?
Dat is lastig tr omschrijven, maar daarmee bedoel ik zoiets als het toekennen van een persoonlijk bewustzijn aan anderen bovenop het zelfbewustzijn dat mensen al hebben, of in wezen dat als persoonlijke essentie te zien… zoiets dan. Het is moeilijk om subjectieve definities te ontwijken, maar het principe is algemeen. Het voegt toe aan een basale werktuigelijke notie van elkaar, en maakt de grote verschillen tussen ons en andere wezens om ons heen. De aanpassing en zingeving die ermee versterkt en/of gecreëerd worden is een grote kracht, maar hetzelfde voordeel werkt ook wel eemd tegen ons.
Kun je publikaties noemen van wetenschappers, filosofen of psychologen over dit proces van toekennen? Ik begrijp het niet.
Veel verschijnselen worden eraan opgehangen en er is daardoor divers onderzoek in verschillende interessegebieden, maar de basis wordt het meest eenvoudig uitgelegd in de pedagogie of in ontwikkelingspsychologie. Zo snel heb ik geen namen, maar het gaat over de stadia van ontwikkeling van het zelfbewustzijn, waarbij een kind eerst zichzelf identiteit toekent en weet wie dat is in de spiegel en anderen alleen als waarneming kent, later (rond 2-3) ook anderen in gedachten kan hebben, en nog later (rond 4-5) ook doorheeft dat anderen hun eigen gedachten hebben. Dat ’toekennen’ kan ook omschreven worden als ‘erkennen’.
Wij leven te kort om alles te begrijpen en het grote geheel te kunnen overzien – dat wat er is.