“Hebben jullie echt ruzie over Black Peter?” vroeg een Syrische activist mij. Ik dacht dat het een grapje was, zoals ik wel vaker denk dat dit leven één grote grap is. Een misselijke grap, dat wel. Oog in oog met de diepe trauma’s en de afschuwelijke ontberingen van opgejaagde en vooral vergeten vluchtelingen kon ik me niet voorstellen dat Zwarte Piet het Nederlandse debat zou domineren. Maar bij terugkeer in eigen land bleek niets minder waar. Al op Schiphol werd mij de hamvraag van de 21ste eeuw gesteld: “En wat vind jij van Zwarte Piet?”
Ja, over Zwarte Piet geliefde dames en heren dien je een standpunt te hebben. Een politiek standpunt, een publiek standpunt of een gefundeerde mening. Met argusogen worden de gedragingen van onze eigen Zwarte Pieten gevolgd. Want ja, zij zouden ook weleens één van die vurige aanvoerders kunnen zijn waardoor het leukste kinderfeestje van Nederland wordt verpest. Het is moeilijk balanceren voor hen die ook zonder schmink voor Zwarte Piet door zouden kunnen gaan. Want vind je Zwarte Piet terecht een enigszins racistisch verschijnsel, dat wat al te veel aan het slavernijverleden appelleert, dan ben je opeens geen gezellige knuffelbare Surinamer meer; heb je er geen moeite mee, dan word je door de eigen gemeenschap al snel beticht van Bounty-gedrag – bruin van buiten maar wit van binnen met een mooi exotisch glimpapiertje eromheen – goed verteerbaar voor de communis opinio maar een verrader van de eigen soort.
En zo is het grote zwartepieten begonnen, wat me direct op de volgende vraag brengt: waarom is ‘zwartepieten’ een negatieve uitdrukking als die goedlachse roetveger toch zo leuk en onschuldig zou zijn?
Laat mij in twee woorden zeggen wat ik van de hele Zwarte Pieten-kwestie vind: een splijtzwam. Het debat, zoals het in alle hevigheid, grofheid en gekwetstheid wordt gevoerd, heeft de toch al verdeelde en gefragmenteerde Nederlandse samenleving nog verder in haar verschillende loopgraven teruggeduwd en de onderlinge verhoudingen slechts verder op scherp gezet, zonder dat er een daadwerkelijk vruchtbare dialoog op gang is gekomen. We hebben een premier die met een simpele handbeweging de pijn van een deel van zijn bevolking van tafel veegt. We hebben heerlijk opgefokte media die dik garen spinnen bij het aanwakkeren van extremen en publieke polarisatie tot hoogste kunstvorm hebben verheven. En we hebben een volk, een stuurloos richtingloos volk, zonder begrip dat zich wanhopig vastklampt aan een oude volkstraditie waar vanuit ethisch perspectief überhaupt weinig goeds over te zeggen valt. De hele Sinterklaasviering komt in feite neer op de verering van een neppe Turkse bisschop, tot grote shock van de Rooms-Katholieke Kerk onterecht heilig verklaard en daarom in de jaren zestig maar weer ge-excantificeerd of zoiets, een beschermheilige van islamitische vissers die onsterfelijk op een wit paard met een stel vrijgekochte zware slaven de slaapkamers en dromen van kinderen onveilig maakt en diezelfde onschuldige bloedjes nog op schoot wil hebben ook. Vrouwen komen er in dit heerlijke volksspel niet aan te pas. Net zo min als blanken trouwens (in het originele verhaal dan), want de echte Sint heeft donker krulhaar en is vermoedelijk een stuk bruiner, al was het maar door de Spaanse zon. Een hoofddoek-Piet heb ik nog niet gezien. Net zo min als een sambal-Piet. Wat meer roze zou ook wel goed zijn voor de diversiteit. En wat dachten we van een rol voor de kinderen zelf? De hele Sint-rite blijft toch vooral een volwassenenbusiness, een poppenkast van grote emotionele kinderen die geen afstand kunnen doen van hun innig misvormde, gekleurde en vooral geromantiseerde jeugdsentiment.
Ondertussen wordt de echte problematiek van continue racisme en een gevoel van tweede rang staatsburgerschap amper tot niet geadresseerd. Nee, anno 2013 mag je in Nederland nog steeds niet zeggen dat racisme springlevend is en huidskleur altijd, maar ook echt altijd moet worden benoemd. Zo ook in de mailwisseling na aanleiding van de stagebrief van Jeffrey Koorndijk waarin gewoon zwart op wit staat wat bijna iedereen met zijn huidskleur wel weet en aanvoelt, maar zo zelden kan bewijzen. “Ten eerste een donker gekleurde (neger)”. Het laat een cultuur zien die niet alleen in dat bedrijf bestaat maar ook in menig Nederlandse huiskamer waar het woord “neger” net zo makkelijk valt als John Williams mmm lekkere Monatoetjes en waar smakelijk wordt gelachen om het neppe Surinaamse accent in de radiospotjes van een autoschadebedrijf waarin een hoegenaamd donkere meneer strandt op weg naar zijn “bijvrouw”. Stereotiep racistisch? Nee joh, dat heet humor.
Humor heet het ook om gastheer Humberto Tan niet alleen voor donker maar ook dom uit te maken. “Je bent niet alleen donker…” Wat dat betekent? Geen idee maar het klinkt al net zo positief als dat hele zwarte pieten.
Het lachen is Gordon hopelijk vergaan na zijn jammerlijke Chinese moppenparade in het programma Holland’s got talent. Dat onze wereld in recordtempo wordt overgenomen door innovatieve Aziaten, die blijkbaar toch echt tot wel wat meer in staat zijn dan het frituren van mie en noedels, lijkt nog niet doorgedrongen tot de meest bekende homo van Nederland die zelf ook weer het boegbeeld is geworden van een gemeenschap die er echt niet meer de kracht voor heeft nog langer tegen het voorgeprogrammeerde publieke beeld van de homo zijnde Gerard Joling en eerdergenoemde Gordon op te boksen. Dus Gordon bedankt. Ons land is weer wat stereotypen rijker.
Het dreef de Amerikaanse historicus James Kennedy (zelf woonachtig in Amersfoort) er toe een column te schrijven waarin hij laat zien dat racisme in Nederland niet alleen stuitend in leven is maar ook nog als grappig wordt gezien. Eerdergenoemde bedrijfsmedewerkers en tv-gezichten zouden in de Verenigde Staten zeker zijn ontslagen, maar in Nederland worden ze eerder als geuzen op de schouders gehesen dan dat ze voor hun brood moeten vrezen. Zij durven tenminste en geven niet toe aan die groeiende broeiende groep van gekleurde Nederlanders die het zat is, wat zeg ik, die het niet meer pikt.
Maar wat lees ik dan tussen alle kersverse rapporten en onthullende undercoverfilmpjes – waaruit keer op keer blijkt dat het wel degelijk uitmaakt of je Ahmed of Anton heet, Latisha of Lisanne – in een column van Ephimenco in Trouw? Niet alleen krijgt Kennedy lik op stuk, ook krijgt de allochtoon een lesje mee: “Met permissie: als nieuwkomer jezelf eenzijdig aan je nieuwe omgeving aanpassen en niet andersom, is een gezonde, natuurlijke en broodnodige houding.” Een samenleving bestaat blijkbaar uit één groep en de rest moet daar zich niet alleen op aanpassen, zij moet gelijk worden aan die groep. Maar met permissie: hoe doe je dat als je huidskleur elke echte opgang in die samenleving onmogelijk maakt omdat die zogeheten nieuwe omgeving niets van ‘nieuw’ of ‘anders’ wil weten en zelfs een kleine aanpassing van een kinderfeest als aanslag op de nationale identiteit ziet?
Volgens Ephimenco kent Nederland anders dan de VS geen trauma’s “over nazi’s met puntmutsen die, zoals in de VS nog niet zo lang geleden, duizenden zwarte landgenoten aan de hoogste bomen knoopten.” Waarna de column met de volgende alleszeggende zin afsluit: “Veel te omvangrijke en weerspannige migratiestromen hebben in een te korte tijd het leven, de gewoontes en de steden van autochtonen veranderd. Dit zou Kennedy tot meer nuance of compassie mogen bewegen.”
Ja hoor, de blanke Hollander, de koopman en de dominee die duizenden zwarten in boten op elkaar stapelde om in het nieuwe westen aan het werk te zetten, die eilanden innam en landgebieden veroverde, die Javanen naar Suriname versleepte en Indiërs meevoerde, die systemen bedacht als Apartheid en constitutionele rassenscheiding (zoals later door nazi’s in puntmutsen bevochten in de VS), die hele volken zoals die van de Molukkers voor zich liet vechten en arbeidersgroepen uit het Rifgebergte en de Turkse steppen voor minimale vergoeding voor z’n karretje spande, trekt zich nu achter dikke muren en dijken van zelfmedelijden terug en vraagt om begrip, compassie, naastenliefde van al die andere enge medemensen die vaak ongewild en ongevraagd onderdeel zijn geworden van deze diep getraumatiseerde samenleving en nu ze eindelijk voor zichzelf opkomen ongewild en ongewenst de zwarte piet krijgen toebedeeld.
Super blog monique! Men negeert dit soort discussies omdat ze inhoudelijk niets weten te zeggen.
Bam.
Prima geschreven. Nederland wordt wakker ! En waardeer elkaar om de persoon en niet om hoe je er uit ziet of geaard bent.
Monique, het was me een eer je te leren kennen en blijf doorgaan op je zoektocht!
Helder stuk, tijd voor echte gesprekken in dit mooie land. Overigens ook moi; Kennedy en Ehpimeno schripjven beiden voor Trouw. Gesprek blijft dus mogelijk! Op naar een fatsoonlijk public square waar echt diep doorgedacht kan worden over het fundsmentele mensenrecht vrijheid vsn grweten en handelen.
Ik hoop dat veel mensen je column lezen. Ik schaam me af en toe over de berichten die in de media verschijnen. De Hollandse gezelligheid en verdraagzaamheid zijn ver te zoeken, ze hebben helaas plaats gemaakt voor een gebrek aan respect en waardering.
Beste mevr. Samuel,
hartelijk dank voor dit goed geschreven artikel. Ik denk er precies zo over.
Je mag als buitenlander nooit je mening geven, dan hoor je meteen ga dan terug als het je niet bevalt.
We moesten als buitenlander mondig zijn en mee praten etc., maar ook dat is niet goed. Ik heb eens gezegd dat in Nederland de autochtonen volmaakt zijn en geen fouten maken. Ik word door mensen waarmee je dagelijks werkt, in deze periode met zwarte piet aangesproken. Nou, ik ben blij dat Koorndijk de media kennis heeft laten nemen over wat hem is overkomen. Dit is het topje van de ijsberg.
Ten slotte moet ik concluderen dat al de integratiedebatten, interculturalisatie – diversiteit trainingen weinig hebben geholpen.
Wake up , we leven in 2013 waar veel allochtonen zich behoorlijk hebben aangepast door te studeren etc. Maar hier gaat de integratie eenzijdig.
‘Zwarte Piet-discussie laat zien: zwarte pijn is minder waard dan wit plezier’. Zolang onze welvaart vandaag de dag nog immer te danken is aan een dubieus en inhumaan koloniaal verleden lijkt het me passend een wat meer opener houding te manifesteren ten opzichte van de kleur van een zekere piet.
Je zet hier nederlanders als geheel weg als racisten, wat mij nogal racistisch lijkt. Noem liever de specefieke gevallen, dat word ook van nederlanders verwacht. Dank u.
Ik denk dat het allemaal net wat ingewikkelder ligt dan wat Monique nu hier in deze column schetst.
Beste Monique, zo redenerend wonen in de VS 350 miljoen bezetters .. tijd dat ze daar de tet verlaten.
Ben het eens met het eerste gedeelte maar het vernijn zit in de staart.
Ik heb niemand gevraagd om naar Nederland te emigreren.
Ook hebben mijn voorouders geen slaven gehouden, zij waren werkzaam als boerenknecht of hulp in de huishouding.
Kreeg een kleine koude woning van de gemeente terwijl een vluchteling in dezelfde periode een goede eensgezinswoning kreeg. Is dat geen discriminatie?
Het fatsoen is totaal zoek in NL Monique Samuel, evenals het gevoel voor verhoudingen. Overigens ben ik het helemaal met je eens in je artikel. Ik doe niet mee aan de discussie over zwarte Piet, waarom zou ik, in Suriname vieren ze ook Sinterklaas en vinden ze het hele gedoe hier belachelijk. Waar ik me wél aan stoor is de stuitende hypocrisie waarmee dit soort discussies gevoerd worden. Afgelopen vrijdag ook weer een discussie in DWDD over Gordon (Chinees) en Jack Spijkerman (Tan was niet alleen donker maar ook dom) . Freek de Jonge merkt terecht op dat Gordon de draagkracht niet beseft van zijn grap. Onmenselijk is ook een kwalificatie die valt.
Maar wat schetst mijn verbazing?
In DWDD van één dag ervoor wordt Theo Maassen ten tonele gevoerd. Hij veegt de RK Kerk bij elkaar als een pedofielen club (beschuldigt hen van misbruik met duizenden kinderen – geen idee waar die aantallen vandaan komen – buiten RK komt misbruik trouwens net zo hard voor) en over de miljoenen (alweer geen idee waar dat aantal vandaan komt) , ik citeer Maassen:
“Weg met al die kutChristenen, godverdomme, het land uit man!! Hoe die over homo’s ook denken, nou, als God niet had gewild dat mannen kontneuken had ie ons echt geen anus gegeven!”
Kan iemand mij uitleggen waarom dit wél mag?
En wat vind jij daarvan als Kopt?
Iedereen mag een mening hebben, en daar ook voor uitkomen natuurlijk. Maar ik vind het hele “Zwartepietverhaal” inmiddels aardig uit de hand gelopen. Natuurlijk mag je van mening zijn dat je het ongepast vindt, maar doe er dan niet aan mee, en laat de (zoals onderzoeken hebben uitgewezen) 97 procent die wel Zwarte Pieten met sinterklaas willen dit kinderfeetje gewoon vieren.
Overigens, al die historici van de koude grond die het hebben over “een turkse bisschop” en het hele slavernijverhaal zouden er goed aan doen zich er eens wat beter in te verdiepen. Ten eerste bestond Turkije de periode waarin “Sinterklaas” bisschop van Myra was nog niet, maar maakte dit gebied deel uit van het Romeinse Rijk.
En dan het hele slavernijverhaal. Ik wil niets goedpraten, maar in de loop van de geschiedenis haaft zo’n beetje elke grote beschaving gebruik gemaakt van slaven, en dat al vele duizenden jaren. Voor de mechanisatie van o.a. de landbouw was elke grotere economie op aarde een op slaven gebaseerde economie (denk aan de Egyptenaren, de Grieken, Romeinen, horigen tijdens de middeleeuwen. Maar ook de niet europese culturen habben slaven). Deze slaven bestonden tot de 16e eeuw in europa grotendeels uit blanken, en niet uit mensen die uit Afrika gehaald werden. Dus ja, ook blanken hebben een slavernij verleden, net zo goed als Mensen die uit afrika gehaald werden. Overigens werkten vele Afrikaanse stammen net zo hard mee aan de slavenhandel, maar dit ter zijde. Wat vooral duidelijk dient te zijn is dat het fenomeen slavernij niets met rascisme te maken heeft, maar een economische reden heeft. Als je je werknemers niet hoeft te betalen maak je meer winst. Dat in de laatste fase van de slavernij het voornamelijk Afrikanen waren die als slaven gebruikt werden is natuurlijk een feit, maar dit was meer toevallig zo ontstaan, en er was niet van te voren bedacht “we gaan alle negers tot slaven maken omdat het negers zijn.” Wij in onze Westerse maatschappij vinden slavernij iets verwerpelijks, en terecht. Maar een groot deel van de menselijke geschiedenis was dit niet zo, en zag men slavernij als een economische noodzaak. het is ook niet toevallig dat de slavernij werd afgeschaft in de tijd dat de eerste machines beschikbaar waren.
Bovendien, niemand in Nederland die nu nog leeft heeft ooit iets met slavernij te maken gehad, en ik ben van mening dat het zeer ongepast is bij tradities als Sinterklaas dat hele slavernijverhaal weer op te halen.
Er zijn ook een aantal mensen die wel heel erg snel de woorden discriminatie en rascisme gebruiken. iedereen zou in ons land van harte welkom moeten zijn. Maar als je het echt met zoveel zaken niet eens bent hier, en je verder denkt dat je oneerlijk behandeld wordt, dan ist het mooie dat je hier vrij bent om te vertrekken naar waar je maar wilt.
En dan Gordon. Deze man heb ik echt nog nooit op een zinnige uitspraak kunnen betrappen, dus daar maar niet te veel aandacht aan besteden.
Monique sleept er wel erg veel onderwerpen met de haren bij. Toegegeven, er is veel mis, maar aan de andere kant is er ook erg veel bereikt. Ze verwijst naar de VS waar wetgeving (op sommige punten) veel strenger is, maar ook daar wordt gediscrimineerd. Ik ben geneigd deze explosie van grieven niet al te serieus te nemen. Het is in geen geval een positieve bijdrage aan een oplossing.
Dit stuk wakkert de mens in je aan
Uitstekende blog, legt de vinger pijnlijk op veel dat compleet mis is. Niet aangenaam wellicht maar hard nodig. Dank.
Dit is pas een intellectuele discussie. De rest moet je negeren. Discriminatie en vooroordeel zijn bij uitstek een act van wanhoop, frustratie en minderwaardigheidscomplex. Dus stoor je je er niet aan. Hou het probleem bij de probleemeigenaars, degenen die discrimineren. Niemand tast mijn eigenwaarde aan.
Beste Monique, volgens die redenatie wordt de VS bezet door zo’n 350 miljoen vreemdelingen, tijd dat ze terugkeren.
Kun je je voorstellen dat wij Nederlanders het beu zijn om altijd maar weer voor blanke Hollandse koopmans dominee uitgemaakt te worden? De tijden zijn al eeuwen verandert, het zijn de klagers die in het verleden blijven hangen.
Nederland moet zijn geschiedenis een gezicht geven. We zijn teveel gericht op andere landen om op die manier niet naar ons zelf te hoeven te kijken. 200 koninkrijk. ..op welke bladzijde van de drie boeken worden de in het collum genoemde Nederland beschreven. Ijzersterke analyse en beschrijving. Het was zwarte piwt…de schoorsteen …een kinderfeest en traditie. Die fase zijm qe voorbij. Nederland wordt steeds beter
Mijn gefundeerde mening is dat ZP een karikatuur is van de zwarte man uit een tijd dat minstrelshows& stereotypering gemeengoed waren.
De Jim Crow-era is echter voorbij en ook al heeft de meerderheid van de mensen afgelopen jaren aan struisvogelpolitiek gedaan en wist men niets over het sentiment tav. van de karikatuur dan moet nu wel duidelijk zijn dat die zwarte clown ontdaan kan worden van de egaal zwarte kleur& afro zodat hij kan terugkeren naar de afbeelding van de schoorsteenveger die hij eens was.
Het zijn juist bepaalde volwassenen die het kinderfeest in zijn ontwikkeling afremmmen ook al weet men dat er geen weg terug meer is door de steeds groter wordende bewustheid van de welwillende massa.