Joden ontbreken in kinderboek over kleurrijk Amsterdam

Dit jaar bestaat Amsterdam 750 jaar en dat wordt uitgebreid gevierd. In dat kader verscheen ook het boekje Feest in Amsterdam, dat aan zestigduizend basisschoolkinderen is verstrekt. Daarin ligt de focus op groepen en culturen die sinds tweede helft van de vorige eeuw de stad zijn komen versterken. Onderwijswethouder Marjolein Moorman reikte het eerste exemplaar in mei aan een stel kinderen uit. Critici menen dat het verhaal over de joden in de stad ontbreekt, maar ook bijvoorbeeld Koningsdag.

De 21-jarige student Elisha Loonstein, zelf afkomstig uit een familie die diep geworteld is in de stad, vond dit opvallend. Hij schreef een alternatief boek: Feest in Mokum – met AI-illustraties en wél aandacht voor de Joodse traditie. Denk aan de Portugese Synagoge, Joodse feestdagen, de rol van Henri Polak en de Diamantbewerkersbond.

In zijn begeleidende brief aan burgemeester Femke Halsema schrijft hij: “Juist in Feest in Amsterdam, dat zo nadrukkelijk bedoeld is als viering van de veelkleurigheid van Mokum, viel het mij op dat in al deze bonte verhalen met multiculturele tradities niets terugkomt van de Amsterdams-Joodse geschiedenis of Joodse gebruiken. Keti Koti, Eid-al-Fitr, het Suikerfeest, Holi – allemaal worden ze genoemd. Maar over Chanoeka, Jom Kipoer of Pesach geen woord. En dat in de stad die als koosnaam het Jiddische ’Mokum’ draagt.”

In zijn eigen boekje Feest in Mokum wandelen de islamitische broertjes Yusuf en Ibrahim door Amsterdam samen met de Joodse meneer Salomon. Hij wijst hen op de Joodse geschiedenis van Amsterdam. Loonstein maakt duidelijk dat hij zijn boekje niet zozeer schreef uit protest, “maar als liefdevolle herinnering. Een aanvulling. Een manier om te zeggen: vergeet ons niet. Want ook ons verhaal hoort bij Mokum.”

In zijn alternatieve boekje komen onder meer Sarphati, Spinoza, Stolpersteine, Joodse gebouwen en de Joodse burgemeesters aan bod. “Ik wil duidelijk maken dat wij Joden niet over ons heen moeten laten lopen. Of onze bijdrage aan Amsterdam, in het verleden en nog altijd, nu bewust of per ongeluk is weggelaten, doet er niet toe. Beide zijn kwalijk,” zegt Loonstein in De Telegraaf.

Een woordvoerder van Halsema laat aan de redactie van NieuwWij.nl weten dat zij op de brief zal antwoorden en begrip heeft voor de actie van Loonstein. “Gemeente Amsterdam is niet inhoudelijk betrokken bij de uitgave van het boek Feest in Amsterdam. Maar we zijn het helemaal eens met de student: Joodse Amsterdammers horen bij de stad en haar lange geschiedenis. We vinden dit ook een omissie in het boek. En daarom vinden we het ook een heel mooi initiatief van deze student.”