Sommige ouders zijn ervan overtuigd dat religie het mooiste is wat je jouw kind kan meegeven. Andere ouders vinden weer dat kinderen met rust moeten worden gelaten tot hun 18e jaar. Kunnen kinderen rationeel beslissen over geloofsaspecten? Benadeel je het kind als je diens belevingswereld beïnvloedt met religie? Is het niet zielig voor je zoon om hem uit religieuze overtuiging te laten besnijden wat later niet terug te draaien is?
Deze en andere vragen worden a.s. zondag van 20.00-21.00 uur behandeld in het radioprogramma ‘Kwesties’ op Radio 1. Marianne van den Anker presenteert deze uitzending. Ze spreekt met jongeren en ouders, gelovigen en ongelovigen over religie in de opvoeding.
Te gast: Inge Bosscha (oprichter www.dogmavrij.nl, geloofsgetraumatiseerd), Arjan den Besten (student, atheïst), Anil Kumar (bestuursadviseur gemeente Den Haag, gereformeerd).
Over Kwesties
‘Kwesties’ is het wekelijkse live-debatprogramma van de NTR. Politici, deskundigen en vooral de direct betrokkenen zelf komen aan het woord over brandende kwesties in Nederland. Presentatoren Rob Oudkerk en Marianne van den Anker reizen elke zondagavond af naar locaties waar zich actuele en controversiële onderwerpen afspelen rond diversiteit, levensbeschouwing en samenleving.
Stel, je besluit om kinderen pas met religie te confronteren vanaf hun 18de, dan schat ik in dat het aantal gelovigen op de wereld van enkele miljarden terugloopt tot enkele duizenden binnen 50 jaar.
“Benadeel je het kind als je diens belevingswereld beïnvloedt met religie?”
Ze zouden benadeeld zijn zonder uitleg als hun belevingswereld vol religie is. (Het woord religie is in deze ook vervangbaar; socialisme, democratie, humanisme, modernisme, nederlandse verkeersregels, …)
Als bij anderen religie geen rol speelt in het dagelijks leven, hebben ze de kinderen misschien ook weinig mee te delen op dat gebied, maar kinderen mogen best weten wat er om hun heen gebeurd en waarom. Is het wel gepast om je kinderen etiquette bij te brengen zonder dat te verantwoorden? Juist dan ben je bezig met een dogmatische benadering. Ze mogen best weten waar ze waarom rekening mee moeten houden. Uiteraard verschilt dat in diverse soorten religieuze en irreligieuze huishoudens. Ook dat mag best verantwoord worden. Anders rest er alleen een lijstje met dogma’s over wat geldt als goed en wat niet. Uitleg en onderwijs zou wel zo netjes zijn.
Als kinderen hun ouders zien bidden, zullen ze vragen hebben en diverse houdingen en uitspraken die veelvuldig voorkomen in het dagelijkse leven worden vaak geïmiteerd. Daar mag best uitleg bij. Dat hoort zelfs. Religie gaat bepaald niet onopgemerkt voorbij in sommige huishoudens en het zou een beetje raar zijn, als de eeuwige waarom-vraag van kinderen continu onbeantwoord blijft. Religie staat niet los van het leven, althans niet voor iedereen. Eerlijke en open omgang met de kinderen vereist uitleg bij de wereld om ze heen, of die nu religieus getint is of niet.
Onderwijs en uitleg is nodig om weloverwogen eigen beslissingen te nemen. Ieder biedt wat hij of zij te bieden heeft. De rest is aan anderen. Tot de achttiende (of tot ze het huis verlaten) hebben ze zich wel te schikken, tenzij ze opgroeien bij aanhangers van absolute anarchie. Zelfs dieren kennen etiquetteregels. Wij onderscheiden ons door die ook uit te leggen, en dat is omdat we zelf kiezen. Het feit, dat kinderen vaak nog niet toe zijn aan rationele keuzes op diverse gebieden, rechtvaardigt dat ouders dat voor ze doen. Daarbij hebben kinderen wel recht op uitleg waar mogelijk.
Als mensen willen wachten met religie tot de kinderen achttien zijn, is dat in hun geval waarschijnlijk ook beter voor hun kinderen, maar dat wil niet zeggen dat in andere huishoudens ook gewacht moet worden (voorzover dat überhaupt al kan). Misschien moet iedereen erover nadenken, maar er is geen antwoord dat voor iedere situatie geldt. Wel doen of niet doen kan allebei onder omstandigheden ongunstig uitpakken. Religie is een wel heel erg grote noemer voor zo’n vraagstuk.