Maar, al zit de hedendaagse aandacht voor soefisme vol goede bedoelingen, uiteindelijk laat men telkens opnieuw zien dat men weinig begrepen heeft van de islamitische mystiek. De typische beschrijvingen staan bol van de misverstanden en de conclusies die eruit voortvloeien vragen om stevige nuanceringen.
Die misverstanden vloeien niet eenvoudigweg voort uit onschuldige onwetendheid. Het zijn misverstanden die nauw verbonden zijn met enorme blinde vlekken van de gangbare kijk op religie en met prangende politieke kwesties. Weinigen zijn er zich van bewust, maar de wijze waarop men omgaat met mystiek in het algemeen en met ‘soefisme’ in het bijzonder, houden heel wat hedendaagse conflicten mee in stand.
Dit boek wil daarom noodzakelijke nuances aanbrengen, misverstanden corrigeren en de huidige ‘politiek van mystiek’ ontbloten. Het wil verduidelijken dat de groeiende interesse voor datgene wat men ‘het soefisme’ noemt finaal verbonden is met zowel de actuele demonisering van islam als met de moderne afbraak van diepgaande spiritualiteit van Oost tot West.
Soefisme Herzien werd in sterk verkorte versie als een hoofdstuk opgenomen in Fast Food Fatwa’s: Over islam, moderniteit en geweld dat in 2017 verscheen bij Davidsfonds. Ten opzichte van dat hoofdstuk, biedt de uiteenzetting in Soefisme Herzien meer voorbeelden, brengt het meer nuanceringen aan en wordt er dieper ingegaan op sommige relevante aspecten waarvoor geen plaats was in het Fast Food Fatwa’s hoofdstuk.
Lees hier verder.
Bron: Jonasslaats.net
Sufisme is niet echt een ’tak van islam’ maar meer een onderwerp dat een aspect ervan uitlicht. Het gaat over het uitdiepen van de persoonlijke spirituele beleving. Dat de spirituele kant van islam onderbelicht zou zijn, betwijfel ik. Dat ontgaat een gelovig persoon niet. Dat het zin zou hebben voor anderen om dat aspect onder de loep te nemen, valt te betwijfelen, tenzij dit uit persoonlijke interesse in toetreding tot de religie zou zijn, maar in dat geval zou het verstandig zijn om eerst de basis te verkennen en pas daarna de verdieping erin te zoeken.
Specifiek spiritualistische bewegingen verschillen veel van elkaar. Er zitten er bij, die weinig interesse tonen in de basis, en er zijn er die van mening zijn dat enige expertise daarin een grondvoorwaarde is om zich meer in het spirituele aspect te verdiepen. Veel van de grote voorbeelden voor later geïnteresseerden waren zelf fundamentalist en hechtten groot belang aan een basis in de exoterie. Onder hen waren leraren in islamitische regelgeving en praktische zaken, die ook veel aandacht besteden aan de persoonlijke beleving en ontwikkeling daarvan. Tegenwoordig zijn er, die zelf ook meer fundamentalistisch van aard zijn, maar ook velen die zich enkel willen concentreren op een spiritualistische invalshoek en verder weinig met het grote geheel ophebben. Fundamentalisme en sufisme kunnen samengaan, maar bestaan ook los van elkaar en er zijn onverenigbare groeperingen. Zowel fundamentalisme als sufisme kennen (verkeerde) vormen die sectarisme en geweld in de hand werken en zelf behoorlijk wat ellende veroorzaakt hebben. Dit is niet aan één van beide specifiek toe te schrijven en, getuige vele oprechte aanhangers, ook niet iets wat automatisch voortvloeit uit fundamentalisme of uit specialisaties die verder van de basis staan.
Er is volgens mij een tweeledige opvatting over het woord “fundamentalisme” ontstaan.
*Voor de buitenstaander wordt fundamentalisme onmiddellijk verbonden aan “geweld.”
*Maar het heeft ook te maken met “terug naar de pure islam” d.w.z. terug naar Qur’an, Soenna en geleerden. (Dus het afpellen van alle culturele korsten.)
En soefi (=tasawwuf) is de interpretatie via het hart van de basisteksten van islam.
Heb ik het nu goed begrepen, Abdur?
Rumi was een èchte soefi, omdat hij ook islam-geleerde was.
Zoals ik zei, is mijn mening: “Dat het zin zou hebben voor anderen om dat aspect onder de loep te nemen, valt te betwijfelen, …” maar goed, ik zal proberen er heel beknopt nog wat van te zeggen.
Fundamentalisme is pas fout als het fundament dat is. Er bestaan twijfelachtige en ook ronduit onjuiste opvattingen over de basis, maar op zich is fundamentalisme inherent onderdeel van de religie. Alles verwijst immers naar de openbaringen en de uitleg van de profeet, vrede zij met hem. (De basis is overigens alleen Qur’an en Sunnah, níet de geleerden.)
Tasawwuf wordt beschouwd als een begrip (of zelfs een wetenschap) binnen islam, niet als een vorm ervan. Niet iedereen ziet de term als een islamitische term, maar goede zaken zijn goede zaken ongeacht of iemand het sufisme noemt of niet. Het is maar een woord. Sufisme gaat over asceticisme, bestrijding van het ego, mysticisme, etc. Veel daarvan hoort voor iedereen gewoon bij islam of ze het woord gebruiken of niet, sommige dingen zijn geen vast onderdeel van islam, maar kunnen wel voordelig zijn, en uitschieters die aan de religie voorbijschieten komen ook voor.
De twee termen zijn heel verschillend, maar in iedere moslim zit een beetje fundamentalisme en ook wat tasawwuf. Één term is een algemene tendens en de ander beschrijft een aspect van de religie.
Rumi is één van de meest onbegrepene, misgeïnterpreteerde en verkeerd vertaalde mensen binnen islam. Dat is weer een verhaal apart. Hij was een islamgeleerde op meerdere terreinen.
Verder staat het meeste al in mijn reactie op het artikel, inclusief een stukje over de geweldassociatie.
Moeilijke materie, hoor!
Fijn, dat je je de moeite gaf om nog iets toe te voegen.
Ik denk dus dat ik het -op die geleerden na- goed begrijp.
Die geleerden komen pas aan bod met hun interpretatie van de Qur’an en Hadith -waarbij ook weer leringen van andere geleerden gebruikt worden- ,als het om correctie, veroordeling, terechtwijzing gaat van een afdwalende tak binnen de islam b.v. een soefibeweging die teveel gaat zweven…of een extremistische groepering?
Het blijft herhalen, Abdur (net als in het onderwijs) tot de onwetenden het snappen. (Heb ik 40 jaar volgehouden!)
Corrigeer me, als er weer een misverstand in het spel is.
Geleerden zijn gewoon geleerden. Natuurkundigen hebben ook het universum niet verzonnen.
Je maakt er een compleet ander onderwerp van met die “correctie, veroordeling, terechtwijzing van een afdwalende tak”
Mensen kunnen alleen zichzelf corrigeren. Anderen geven hooguit informatie. Niemand kan iemand uit islam wippen. Het is geen kerkeleer.
Maar op dat soort onderwerpen ga ik hier ook niet in. Daar gaat het helemaal niet over.
Overigens… huishoudelijk puntje:
Reageren op een persoon kan via “Antwoord op deze reactie” onder het bericht waar het om gaat. Dan is het voor iedereen duidelijker wat een reactie op het artikel zelf is en hoeven mensen niet door een discussie te spitten om bij het volgende punt te komen.
Bedankt, hoor.
En ja, was ik net gewend aan die leuke, gekleurde figuurtjes en nu zijn ze weer weg. Gelukkig waren we de enigen hier. Dus heb ik niemand verward.
Website-bezoekers zijn net als muizen. Als je er ééntje merkt, zijn er allang veel meer in huis. Er zijn altijd meer lezers dan schrijvers, maar misschien worden anderen later ook nog actief.