Kun je kort iets vertellen over jezelf en wat jouw relatie is met de ‘Kerk voor Atheïsten’?
“Jazeker. Vanaf mijn studententijd in Amsterdam ben ik altijd bezig geweest met waar ik een kick van krijg: goede gesprekken voeren over levensbeschouwelijke onderwerpen. Dat deed ik door filosofie en theologie te studeren op de universiteit, te werken aan het levensbeschouwelijke initiatief ’the Veritas-Forum’, en afgelopen jaar als trainee te werken bij Redeemer in New York. Sinds september werk en experimenteer ik met hulp van een andere Amerikaanse organisatie met de vraag hoe het levensbeschouwelijk gesprek eruit ziet voor mensen die niet per se in een God geloven. En daarom ben ik met de ‘Kerk voor Atheïsten (en alle anderen)’ begonnen – een fenomeen dat in Engeland begonnen is door twee cabaretiers die er een serieuze snaar raakten en waar ook sommige filosofen (Alain de Botton) mee bezig zijn. Met dit initiatief hoop ik mensen van verschillende levensbeschouwingen – gelovig en ongelovig, atheïst en agnost, die allemaal toch met dezelfde elementaire vragen bezig zijn – bij elkaar te brengen.”
Wat moet ik me concreet bij deze kerk voorstellen?
“Het idee van deze versie van de ‘Kerk voor Atheïsten (en alle anderen)’ is dat we een levensbeschouwelijk gesprek voeren met elkaar, waarbij geldt: geen bekeringsdrang, geen spiritueel committment, geen eindeloze rationele welles-nietes discussies, maar een open gesprek, inspiratie en onderlinge hulp om samen de mensen te worden die we graag willen zijn. We gebruiken hierbij twee handvatten. Allereerst komt ons gesprek op gang met een Bijbelverhaal. Die verhalen hebben duizenden mensen geïnspireerd en aangesproken en ze hebben onze cultuur gevormd tot wat deze is – we denken dat die verhalen ook mensen kunnen inspireren die er niet in geloven.
In de tweede plaats gebruiken we de ‘Socratische methode’. Dit is een eeuwenoude filosofische gesprekvorm die ons helpt om niet in oeverloze discussies te belanden. Met deze methode halen we uit het verhaal een levensbeschouwelijk thema en praten we vervolgens over onze persoonlijke ervaringen met dat thema, om tot een gesprek te komen van hart tot hart. Zo lazen we bijvoorbeeld de laatste keer het verhaal van Jozef die Maria dreigt te verlaten als hij erachter komt dat ze (niet van hem!) zwanger is. Daaruit haalden we het thema ‘faithfulness at a cost’. We hadden het over hoe we dat zelf wel eens meegemaakt hebben en probeerden ons in te leven in een van deze situaties om tot een goed begrip te komen van onze eigen waarden en die van de ander.”
Prachtig allemaal, maar is er een niet een onderliggend doel van zieltjes winnen?
“Nee, het specifieke doel van de ‘Kerk voor Atheïsten (en alle anderen)’ is om samen te ontdekken hoe we een levensbeschouwelijk gesprek kunnen voeren als mensen die niet altijd ergens in geloven. Het woord ‘kerk’ in de naam van de groep duidt in dit geval dus niet op een instituut dat mensen probeert te winnen voor een christelijke levensbeschouwing, maar op het feit dat we met z’n allen een aantal serieuze thema’s durven te bespreken, en niet bang zijn om gebruik te maken van de Bijbelverhalen om dat gesprek te faciliteren – iets wat in een kerk natuurlijk op een vergelijkbare manier gebeurt. Zelf ben ik geen atheïst, ik geloof dat er een God bestaat, maar het idee van deze groep is nou juist dat we proberen het levensbeschouwelijk gesprek te voeren en van elkaar te leren, ongeacht van wat we precies van geloven.”
Hoe gaat het met de ‘Kerk voor Atheïsten’?
“De ‘Kerk voor Atheïsten (en alle anderen)’ is online begonnen op MeetUp.com, een website waar mensen elkaar leren kennen rondom specifieke interessegebieden. Op dit moment zijn er 34 mensen die het project daar volgen. Vorige week is de eerste bijeenkomst geweest, in een klein cafeetje in Amsterdam centrum, waar we in een half afgesloten ruimte in een rustig geroezemoes konden praten. Het is de bedoeling dat we in het nieuwe jaar maandelijks of zelfs twee wekelijks bij elkaar komen, in groepen van ongeveer 7 tot 8 mensen.”
In Engeland is ook een kerk voor atheïsten, zoals je eerder aangaf. Hoe gaat het met die kerk?
“Hoewel het idee van de ‘Kerk voor Atheïsten (en alle anderen)’ natuurlijk gebaseerd is op de ‘Sunday Assembly’ in Engeland, doen wij niet precies hetzelfde. De bijeenkomsten van de Sunday Assembly lijken nog veel meer op een kerk dan wat wij doen. Er wordt bijvoorbeeld gezongen en er wordt een preek gehouden. Hier in Amsterdam zijn we eenvoudigweg op zoek naar het onderlinge gesprek. We gebruiken alles wat van waarde is om dat gesprek te faciliteren en de rest laten we lekker buiten beschouwing.”
Wanneer is de ‘Kerk voor Atheïsten’ een succes?
“De Amsterdamse ‘Kerk voor Atheïsten (en alle anderen)’ is al geslaagd als er een goed groepsgesprek ontstaat, over vragen waar mensen wel mee bezig zijn maar niet gauw met anderen bespreken. In die zin is het al geslaagd te noemen. Als het animo voor deze groep blijft (iets wat ik denk dat staat te gebeuren), dan zullen we het misschien twee keer per maand gaan doen, en als er meer mensen betrokken raken zullen we opsplitsten in groepen, want het format is makkelijk over te nemen. Op dit moment hebben meerdere mensen aangegeven dat ze willen meehelpen met het organiseren van de avond dus dat biedt perspectief.”
Hoe denk je over de toekomst van de (gewone) kerk?
“Als het gaat over de toekomst van de christelijke kerk, dan denk ik dat er absoluut iets moeten gebeuren wil deze op kunnen voortbestaan op een manier die vergelijkbaar is met de huidige. Zeker in Amsterdam is overduidelijk dat – hoewel mensen op zoek zijn naar zingeving, community en het levensbeschouwelijk gesprek (kijk maar naar ons!) – deze mensen nooit bij een reguliere kerk uit zullen komen. En dat terwijl bijna elke kerk op de agenda heeft staan dat ze open willen staan voor zoekende mensen. Daar gaat echt iets mis, en daarom denk ik dat het goed is om te ontdekken en onderzoeken wat voor nieuwe vormen van kerk zijn er mogelijk zijn.”
Voor meer informatie over de ‘Kerk voor Atheïsten’: klik hier.
Het gaat al fout in de basis. Je kunt de bijbel niet als basis gebruiken, omdat die voor niet-gelovigen (atheist is volgens mij een naampje verzonnen om niet-gelovigen toch stiekem als geloof aan te duiden) nauwelijks enige waarde heeft. Alles wat er in staat, komt voort uit de mens zelf; uit haar evolueren tot samenhangende groepen.
Is deze ‘kerk voor atheïsten’ niet gewoon een filosofische gespreksgroep?
Prima idee, maar waarom het woord ‘kerk’ gevruiken?
Ik weet niet of alles wat in de bijbel staat voort komt uit de mens zelf, maar het is wel een boek vol verhalen over en door mensen dus kan je dat mijn inziens prima gebruiken zonder ook maar iemand daarmee te schaden.
Het woord Kerk word in dit geval niet als gebedshuis gebruikt maar als een verduidelijking lijkt mij, het is een plek waar mensen samen komen op een vredelievende manier en wat willen we nog meer ????
Iemand gaat er van uit, dat er atheisten altijd meer gemeen hebben, dan alleen het niet geloven, maar dat is niet altijd zo. Het zijn gewoon individuen, die samenkomen met mensen met dezelfde interessen (bv in hobbyclubs) en ‘niet-geloven’ valt niet onder die noemer (net als bv ‘geen-postzegels-verzamelen’).
Het is duidelijk een intiatief van een gelovige, die zich geen enkele voorstelling kan maken van hoe het is om niet te geloven (en dus zijn leven van zijn geboorte tot het veel later bewust zijn gaan geloven vergeten is)
Ik heb ook wat moeite met het gebruik van het woord kerk maar de essentie spreekt me wel aan. Mensen die niet geloven maar wel bezig zijn met levensbeschouwing en zingeving. Dat doen wij binnen het Humanistisch Verbond ook. En niet alleen als atheïsten samen.
Waarom zou je de bijbel met verzonnen verhalen (dat is overigens niet mijn interpretatie) niet kunnen gebruiken als basis voor een levensbeschouwelijk gesprek? De waarde van de verhalen zit voor mij niet in de vraag of ze al dan niet waar zijn maar wat je er van kunt leren.
Alleen jammer dat dan alleen de bijbel gebruikt wordt. Ik zou naast de joodse en islamitische en evenknieën ook uit oosterse bronnen putten. En uit sprookjes of mythologische verhalen.
De bijbel is een samenraapsel van eeuwenlang overgeleverde verhalen en heeft best historische waarde. Het beschrijft hoe mensen al 10000en jaren daarvoor als groepen samen gingen leven en hoe het gedrag vanaf de ‘jagende familie’ naar de dorpen en steden daardoor veranderde.
Helaas staat er één levensgrote fout in, gemaakt uit de onwetendheid van destijds, en dat is het toewijzen van de onverklaarbare zaken aan een ‘god’. Tegenwoordig zijn de meeste van die zaken verklaard, dus ‘god’ (het onverklaarbare) wordt in een snel tempo minder, behalve in de landen, waar het opleidingsniveau nog lager is.
Naar mijn mening sluit de moderne kerk voor atheïsten aan bij het oeroude, in de mens ingebakken, behoefte aan het zoeken naar het hogere, iets buiten zich zelf.
Dat is religieus besef. Bij die zoektocht worden de eeuwenoude verhalen gebruikt als inspiratie. Niets mis mee!
Waar ik wel mee worstel is de naamgeving. Kerk voor atheïsten.
Het lijkt er op dat de atheïsten, net als de kerk weer een gestructureerde religie introduceren.
Je mag natuurlijk geloven wat je wil, maar soms maken namen het er niet eenvoudiger op om er beelden bij te krijgen. De combinatie atheïsten en kerk valt er bij mij nog niet soepel in.
Dan ben ik het helemaal met buurtbewoner eens op het laatste na. Geloof in een god als scheppende kracht wordt weliswaar steeds minder maar er zijn nog steeds veel mensen die daar op de een of andere manier in geloven. Ook in onze westerse wereld.
Waarom een kerk en geen moskee, synagoge, mandir of wat?
De basis van het studeren in de Bijbel is geloof.
De Bijbel gebruiken om juist te geloven dat er geen god bestaat is dus onzin..
Met het woord kerk maak je een verbinding met een religie, juist datgene wat Atheisme niet is. Hiermee zet je de deur open voor verwarring bij gelovigen die gaan denken dat Atheisme gewoon een ander geloof is. Je moet het zeer simpel houden. Mensen die geloven zonder bewijs zijn mogelijk geneigd dat ook in andere gebieden te doen en dus moet je “short and to the point” proberen te zijn.
Noem het geen kerk, atheisme heeft geen binding met kerk, bijbelverhalen aanhalen, totaal zinloos. Wat je wel kunt aanhalen is dat het geloof geen enkele wetenschappelijke basis heeft en dus ongeloofwaardig. Je vermengd dingen in je betiteling die verwarrend zijn waardoor ik ik jou niet zie als geestverwant. Dus mijn “zieltje”krijg je niet jongeman.
Als een van de drijfveren filosofie is wat de groep met elkaar verbind kunnen sommigen het met elkaar een worden. Maar niet bij alle andere aanwezigen omdat filosofie meer ruimte geeft aan andere ideeen waar door er weer verder verdeeldheid geeft onderling. In de bijbel staat dat Paulus speciaal waarschuwde tegen de filosofie van deze wereld. Hij legde erbij uit dat de leer van de filosofie een instrument van de duivel is om de mensen van God te weer houden.
Ik geef toe dat de meeste kerken geestelijk op gedroogd zijn ook mede doordat die duivel de menselijke geschiedenis verdeeld heeft in leer en samenhorigheid en dan komen dit soort van clubs naar voren die van de bijbel afwijken. Juist de duivel gebruikt dan de filosofieën van de wereldse mens tegen God.
Bah bijbel…
Dit zijn nep-atheisten…. ze willen geloven maar weten dat het onzin is.
Gebruik dan liever een encylcopedie met feiten.
Het concept om mensen bij elkaar te brengen om levensbeschouwelijke onderwerpen te bespreken is een goed idee opzich maar geeft mij een dubbel gevoel. Anderzijds vraag ik me af hoe ik een levensbeschouwelijke debat moet aangaan met iemand die op basis van een oeroud boek gelooft dat het leven 10000 jaar geleden gestart is op aarde, zonder enig klinisch bewijs hiervan te gebruiken en zich baseerd op een boek, gemaakt om mensen hun ”lot” als determineerend te laten aanvaarden door hen troost te laten zoeken in een droom zie ze het paradijs noemen. We kunnen praten over levensbeschouwelijke onderwerpen wanneer ”religie” plaatsmaakt voor ”reason” en kritisch nadenken.
Eerlijk gezegd was ik heel blij toen ik enkele jaren geleden op het nieuws zag dat er in Engeland een kerk voor atheisten was. Eindelijk mochten wij, ongelovigen, ook verbinding maken met elkaar! Eindelijk hadden wij ook recht op wederzijdse steun, gemeenschapsvorming, verbondenheid, praten, zingen, rituelen, . . . maar dan zonder die eeuwige god! (of godin)
Maar nu ik dit lees, ben ik wel teleurgesteld. En wel om 2 redenen:
1. als je jezelf kerk voor atheïsten noemt, dan moet je geen gelovigen toelaten!! Die hebben al massa’s gelegenheden om zich te verenigen! Als de stichter dan zelf gelovig blijkt te zijn, dan klopt de naam helemaal niet meer.
Hoe kunnen wij, atheïsten, steun bij elkaar zoeken, inspiratie vinden in filosofie, verhalen, cultuur, wetenschap, rituelen (zonder god of godin, of het goddelijke), als we gelovigen ook toelaten???? Dan is het inderdaad geen kerk voro atheisten, maar een kerk voor alle anderen! Een kerk voor iedereen! Niet voor atheïsten! Ik zoek juist steun tegenover de vele mensen die me altijd willen bekeren!
(voornamelijk uit paganisme, maar ook islam en christendom)
2. Als je de bijbel als enige bron neemt, dan sluit je dus alle andere bronnen uit! Alsof er geen inspiratie te vinden is in andere boeken! Er worden dus geen gesprekken gevoerd over Zen, over boeddhisme (boeddha laat geloof toe, maar was zelf atheist), over westerse filosofen, over oosterse filosofen, over menselijke waarden in mythologie . . .,
Alleen al het feit dat je enkel en alleen 1 boek als uitgangspunt neemt om een socratisch gesprek te voeren, en dan nog een religieus boek, maakt dit weer compleet ongeloofwaardig. En dat is jammer. Want ik zoek nog steeds naar mensen die verbondenheid willen vieren, samen willen praten, elkaar steunen. . . zonder dat die god er weer bij moet komen En de bijbel is nu éénmaal een boek vol god! Zo jammer! Ik ben echt teleurgesteld!