Uit het onderzoek van Berghuijs blijkt dat nieuwe spirituelen, die in Nederland 22-24% van de bevolking vertegenwoordigen, zich niet onderscheiden van het gemiddelde als het gaat om sociale waarden en normen, filantropie, giften aan goede doelen, vrijwilligerswerk en mantelzorg.
Wel zijn ze minder sociaal betrokken dan kerkelijke en andere traditioneel religieuze groepen, maar méér dan degenen die een ‘seculiere’ (niet-religieuze of niet-spirituele) levenshouding hebben. Nieuwe spirituelen zijn wel weer sterker dan anderen betrokken bij organisaties voor natuur en milieu en vredesinitiatieven. En dat is volgens Berghuijs een teken dat ze verder kijken dan hun eigen belang.
Demografische factoren
Overigens blijkt de rol van spiritualiteit bij sociale betrokkenheid niet zo groot te zijn als de invloed van demografische factoren. Hoger opgeleiden en ouderen zijn vaak meer sociaal betrokken dan lager opgeleiden en jongeren.
Bij sociale betrokkenheid speelt ook het gevoel van verbondenheid met jezelf, met anderen en met de natuur een rol. Dat gevoel van verbondenheid wordt door sommigen als ‘spiritueel’ maar door anderen als ‘niet-spiritueel’ beschouwd.
Nieuwe spirituelen
Nieuwe spirituelen geloven wel iets, maar horen veelal niet bij een traditionele kerk. Het zijn religieuze individualisten die in plaats van leerstellingen liever innerlijke ervaring als leidraad nemen in hun leven. Zij zijn overtuigd dat er ‘meer tussen hemel en aarde’ is, maar benoemen dat vaak niet als ‘God’. Ze laten zich inspireren door elementen uit verschillende religieuze tradities. Velen geloven in reïncarnatie, en spirituele groei door vele levens heen. Ze voelen zich ook vaak aangetrokken tot alternatieve geneeswijzen.
Napraten en overdrijven
De beschuldigingen over de lage sociale betrokkenheid van nieuwe spirituelen zingen al tientallen jaren rond, zonder dat er gedegen empirisch onderzoek naar is gedaan. Dit proefschrift van Berghuijs vult die lacune op. Uit haar onderzoek blijkt dat veel auteurs elkaar napraten, of beweringen van anderen overdrijven. Ook is er vaak sprake van het ventileren van meningen of visies in plaats van feiten.
Promotie
Joantine Berghuijs promoveert op 20 maart om 16.15 uur in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht. Haar proefschrift is getiteld: New Spirituality and Social Engagement. Promotoren: prof. dr. Cok Bakker en prof. dr. Henk Tieleman, copromotor: dr. Joseph Pieper.
Bron: UU
Het ‘beleid’ heeft nu ook de ‘nieuwe spirituelen’ ontdekt. Tot voor kort werd zonder meer (bv door de overheid in financieringsregelingen) uitgegaan van het model van de ‘wereldreligies’, waar in Nederland de Humanisten zijn toegevoegd.
Zie bv het pleidooi voor een ”Raad voor onafhankelijke spiritualiteit” t.b.v. geestelijke verzorgers zonder ambtelijke binding, in het verleden jaar verschenen rapport ‘Toekomstig bestel geestelijke verzorging’ van de cie. Middelkoop.
Hopelijk gaat ook de VU-opleidingen voor geestelijk verzorgers daar gebruik van maken, nu wordt er nog gesegregeerd gewerkt, met (voor sommige religies) niet functionerende zendende instanties.