Met de Proclamatie van Haarlem leggen de Roma de grondsteen voor een nieuw tijdperk van representatie, registratie en cultureel erfgoed. “Wij zijn een volk met een eigen cultuur en taal,” zegt Aleksandar Gavrilovic, voorzitter van het Roma Inlichtingen en Administratie Agentschap (RIAA). “Na eeuwen van verspreiding en uitsluiting organiseren wij ons nu structureel om gebruik te maken van de rechten die ons volgens internationale verdragen toekomen.”
Hoewel Roma zich overal ter wereld hebben aangepast aan de samenlevingen waarin zij leven, kampen veel gemeenschappen nog steeds met armoede, uitsluiting en beperkte toegang tot onderwijs en werk. De oprichting van een soevereine staat moet een stap zijn richting erkenning, vertegenwoordiging en zelfbeschikking. De nieuwe Soevereine Non-Territoriale Roma-Staat rust op drie fundamentele principes:
- Bescherming en diplomatieke vertegenwoordiging via de Roma-Ambassade;
- Het oprichten van een identiteits-eco-system;
- Het inrichten van een eigen financieel-eco-systeem.
Symboliek en technologie hand in hand
De keuze om de proclamatie te ondertekenen bij Royal Joh. Enschedé is niet toevallig. Deze Haarlemse onderneming staat wereldwijd bekend om haar hoogwaardige beveiligde drukwerk – van paspoorten tot bankbiljetten.
“Deze plek belichaamt legitimiteit en vertrouwen,” aldus Gavrilovic. “Diezelfde waarden willen wij tot uitdrukking brengen in onze digitale infrastructuur, eigen registratiesystemen en toekomstige cryptovaluta. Want erkenning vraagt ook om een betrouwbare administratie, gebouwd op veiligheid en integriteit.”
Met de oprichting van een Soevereine Non-Territoriale Roma-Staat staat willen de Roma wereldwijd een stem opbouwen in internationale fora. “Wij kiezen niet voor afscheiding, maar voor verbinding,” zegt Gavrilovic. “Onze staat bestaat in de digitale ruimte, maar is geworteld in onze gemeenschappelijke cultuur. We zijn een volwaardige gesprekspartner op het wereldpodium.
Geschiedenis en achtergrond
De Roma vormen met naar schatting 10 tot 12 miljoen mensen de grootste etnische minderheid van Europa. Hun oorsprong ligt in Noord-India, vanwaar ze tussen de tiende en veertiende eeuw naar Europa migreerden. In de loop van de eeuwen vestigden zij zich in vrijwel alle Europese landen, waar zij vaak te maken kregen met discriminatie, uitsluiting en vervolging. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden honderdduizenden Roma het slachtoffer van de Holocaust.
In Nederland wonen naar schatting enkele tienduizenden Roma, voornamelijk in stedelijke gebieden. Daarnaast leven er ook Sinti en Reizigers – cultureel verwante groepen met een eigen geschiedenis en identiteit. Hoewel veel Roma zich in de loop der tijd hebben aangepast aan de samenleving waarin zij verblijven, blijven thema’s als armoede, onderwijsachterstand, discriminatie en beperkte toegang tot werkgelegenheid actueel.
De Roma kennen een rijke orale traditie, hechte familiebanden en een eigen taal: het Romani. Deze taal wordt naast de taal van het verblijfsland gesproken. Een belangrijk onderdeel van de Roma-cultuur zijn de Paramici – sprookjes en verhalen vol wijsheid en levenslessen, waarin thema’s als verbondenheid, vrede en verlossing centraal staan.
Met de oprichting van een eigen Roma-staat streven de initiatiefnemers naar de ontwikkeling van een internationaal erkend ecosysteem, gebaseerd op non-territoriale soevereiniteit. Dat omvat onder meer een eigen geregistreerde nationaliteit, crypto- en cashvaluta, en een digitale infrastructuur voor publieke diensten zoals administratie, zorg, onderwijs, pensioenen, reizen en handel. In de praktijk betekent dit volgens de initiatiefnemers: op alle plekken als Roma erkend worden, zonder de administratieve barrières en uitsluiting die in veel nationale systemen aan de orde zijn.
Document: ProclamatievanHaarlem.pdf.
