Sipke Draaisma, dagvoorzitter, opende deze feestelijke conferentie met een korte lofrede op de Orde van de Predikers. Hij stipte onder andere aan dat het bijzonder is dat in al die 800 jaar er geen afscheidingen zijn geweest. Het zijn nog steeds ‘de Dominicanen’ en daarnaast bestaat er niet zoiets als ‘de Herstelde Dominicanen’. Dat er geen afsplitsingen hebben plaatsgevonden, komt volgens Sipke Draaisma doordat de orde niet een persoon navolgt, maar een boodschap als levensopdracht heeft: verkondig het evangelie tot het einde van de aarde. Maar hoe je dat doet, is een vraag die steeds opnieuw gesteld moet worden. Ook vandaag wordt deze vraag opnieuw gesteld: hoe geven we vandaag de dag die verkondiging vorm?

Hier en nu

Erik Borgman, theoloog en verbonden aan de Universiteit van Tilburg, ging als eerste op deze vraag in. We kregen echter een heel ander antwoord dan je zou verwachten. In deze tijd zijn we zo gewend dat we kant en klare antwoorden krijgen, planningen en toekomstvisies, dat het vreemd is als je zo’n antwoord niet krijgt. Welk antwoord gaf hij dan wel? Hij haalde vers 105 van psalm 119 aan: “Een lamp voor mijn voeten is uw woord, een schijnend licht op mijn pad.” “Het lichtpuntje van die lamp is niet een stipje aan de horizon, een tienjarenplan, maar dat lichtpuntje schijnt hier en nu”, zei hij. “Het is onze taak om er hier en nu wat mee te doen. En daarvoor zullen we steeds opnieuw moeten uitvinden wat de kern van religieus leven is.”

Wat is de kern van dat religieuze leven? Is dat binnen de veilige, dikke muren van de kerk blijven zitten of deze veilige en rustige plek verlaten voor een plek midden in de drukte en levendigheid? Voor Borgman is het antwoord duidelijk. Jezus vinden we niet als we veilig en beschut blijven zitten, maar als we de wereld ingaan die volop in verandering is. “Want”, stelt hij, “Jezus is al onder ons; wij moeten hem alleen nog zichtbaar maken”. Dit vraagt van ons dat we goed observeren. We moeten ontdekken hoe Jezus onder ons aanwezig is. En vanuit die observaties kan de Kerk, maar ook de Orde van de Predikers, weer opbloeien. Dit observeren gaat echter tegen de natuur van de predikers in. Het zijn predikers, ze willen verkondigen. Erik Borgman legt echter het accent op het ontvangen. Je moet kijken naar wat er op je pad komt en daar wat mee gaan doen. Dit levert een zooitje op, maar het is een hoopvol zooitje. Het is rumoer van het nieuwe en opnieuw wordt het evangelie verkondigt op een manier die past bij deze tijd.

Plek van belofte

Het verhaal van Erik Borgman had Jozef Wissink zo tot nadenken aangezet, dat hij zijn lezing ter plekke aanpaste aan zijn nieuwe inzichten. Erik Borgman had er voor gekozen om vooral vooruit te kijken. Jozef Wissink daarentegen koos ervoor om terug te blikken. Niet om te verkondigen dat het vroeger allemaal beter was, maar om te leren van het verleden en zo leergierig te worden naar de toekomst. Hij begon zijn verhaal dan ook met het rijke roomse leven en de katholieke zuil die zowel kerk als samenleving omspande. Aan deze zuil zaten veel nadelen, maar het liet wel duidelijk zien dat het geloof over alles gaat. En hoewel de zuil is afgebroken, is het feit dat het geloof over alles gaat, gebleven. Sterker nog, dit zal ook niet weggaan, want het behoort tot de essentie van het geloof. Maar zien we vandaag de dag nog dat het geloof over alles gaat?

De kerk zoals die nu is, is een kerk in ballingschap, stelt Jozef Wissink. Het is een zooitje, er is geen uitzicht op een beter bestaan en besluiten worden door anderen genomen. Ellende. De Bijbel werpt echter een heel ander licht op ‘ballingschap’. In plaats van ballingschap als een plek van ellende stelt ze het voor als een plek van belofte. Het is een plek waar je wacht tot je geroepen wordt. Het is een plek van armoede, maar juist in die armoede kun je ervaren dat God met ons is. Wachten is echter niet onze sterkste kant. We worden er onrustig van. We gaan op zoek, willen nieuwe dingen ontdekken en bouwen. Nieuwe vormen van gemeenschap ontstaan. Maar wat voor een gemeenschappen zijn dit? Bestaan ze uit los zand of zijn het volwassen gemeenschappen? Als we leren van het verleden, zouden we nu in staat moeten zijn om volwassen gemeenschappen op te bouwen. Religieuzen zouden dit moeten voorleven.

Deze twee verhalen gehoord hebbende, kunnen we concluderen dat we meer in de ‘ontvangsstand’ moeten staan dan in de ‘zenderstand’. In de discussie die hierop volgt, vult Erik Borgmans aan dat de plek van ballingschap de plek is waar je moet blijven en dat je op die plek het nieuwe moet ontdekken. Ook al hebben we het gevoel in een impasse te zitten, we moeten niet van dat gevoel weglopen, maar er dwars doorheen gaan. En zo vullen de verhalen van Erik Borgman en Jozef Wissink elkaar mooi aan. We moeten het evangelie verkondigen op een manier die past in deze tijd en daarvoor moeten we observeren wat deze tijd nodig heeft en lessen trekken uit het verleden.

Getuigenissen

Na de lunch werd het theoretische verhaal van Erik Borgman en Jozef Wissink geïllustreerd met getuigenverklaringen van vier leden van de Dominicaanse Lekengemeenschap Nederland. Dominicaanse leken zijn mensen die zich verbonden hebben aan de spiritualiteit van de dominicanen, maar niet in kloosterverband leven. Alle vier getuigden ze van het vinden van Jezus onder de mensen. Zo vertelde Kees Nypels dat hij als blijer mens uit de gevangenis komt waar hij gedetineerden bezoekt, omdat hij de gevangenen weer even mens laat zijn. En Roy Clermonts, geestelijk verzorger in een psychiatrische kliniek, verwoordde hoe Jezus en Maria voorbeeldfiguren zijn voor de patiënten. Een zeventienjarige autist zei bijvoorbeeld: “Als Jezus nu zou leven zou hij opgenomen worden. Hij hoorde toch stemmen van God in zijn hoofd? Daar hebben ze tegenwoordig pilletjes voor.” Deze patiënten lijden veel en in dit lijden vinden ze steun bij Jezus. Jezus leed aan het kruis en is vervolgens opgestaan uit de dood. Dit is de paradox van het kruis, maar veel mensen die kampen met psychische problematiek maken dit proces van dood en wederopstanding door. En zo zien we ook hier Jezus aanwezig.

De dag werd afgesloten met een gebedsviering en daarmee kwam er een einde aan een inspirerende dag.

Tanja van Hummel

Tanja van Hummel

Filosoof en Schrijfcoach

Tanja van Hummel is filosoof en schrijfcoach. Tijdens haar filosofiestudie aan de Radboud Universiteit ontdekte zij een voorliefde voor …
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.