Tent of Nations in Bethlehem is een educatieve boerderij met het vredesproject van de Palestijns-christelijke familie Nassar. Ondanks de moeilijke omstandigheden en de voortdurende dreiging van landonteigening, zet de familie Nassar zich op een geweldloze en creatieve manier in onder het motto “Wij weigeren vijanden te zijn.” De Tent of Nations ligt in de West Bank in ‘gebied C’. Dit gebied valt volledig onder Israëlisch militair gezag, zowel waar het gaat om veiligheid als om burgerlijk bestuur. Palestijnen, inclusief de familie Nassar, hebben geen toegang tot bronnen, zoals grondwater en elektriciteit. Veel Palestijnse boeren hebben hun land, of de toegang ertoe, verloren omdat het ingenomen is voor nederzettingenbouw.
“Hoewel we eigendomspapieren van het land hebben, wordt ons land niet geregistreerd,” vertelt Daoud Nassar. “Sinds 1991 zijn we in een juridische strijd verwikkeld bij het militaire gerechtshof en het Israëlische Hooggerechtshof om ons land te laten registreren. Dat is dus al ruim dertig jaar. In die dertig jaar is er ondertussen veel gebeurd. Er zijn facts on the ground gecreëerd: ons land wordt omringd door nederzettingen. Wat begon met een aantal caravans van kolonisten, is inmiddels uitgegroeid tot complete dorpen, steden.”
Veranderingen na 7 oktober
“Terecht gaat de meeste aandacht voor Palestina nu uit naar Gaza, waar de problemen ongekend groot zijn. Tegelijkertijd is de situatie op de West Bank sinds 7 oktober ook erg verslechterd. We hebben dagelijks te maken met intimidatie en bedreiging door kolonisten. Voor ons geldt wat voor vele andere boeren ook geldt: kolonisten verhinderen ons om te oogsten, we krijgen geen toegang tot het land. Ze schreeuwen in het Hebreeuws. Ze zijn gewapend. We houden er elke dag rekening mee dat er iets kan gebeuren.”
“Daar komt nog iets bij,” zo vervolgt Nassar. “Voor ons is internationale bescherming heel belangrijk. Maar sinds 7 oktober is er vrijwel geen internationale aanwezigheid meer op ons land. Er komen geen groepen meer en er zijn nauwelijks vrijwilligers. Hierdoor voelen we ons extra onveilig, want het is die internationale bescherming die we zo hard nodig hebben. Dat is ook de reden dat we hier zijn. We kunnen niet zonder internationale steun.”
“Het is voor buitenlanders nog moeilijker geworden om onze boerderij te bezoeken. Voorheen was de boerderij toegankelijk vanaf road 60, een grote autoweg door de West Bank. Vanaf die weg moesten bezoekers dan een minuut of 10 lopen, over een ongeplaveide weg en over roadblocks heen. Maar inmiddels is de boerderij ook niet meer vanaf road 60 toegankelijk. Iedereen moet een omweg nemen via de Palestijnse dorpen, waardoor een reis van 10 minuten nu 40 minuten duurt. Ook wordt er een weg aangelegd over ons land. We kunnen grote delen van ons land niet bewerken. De toegang tot ons land, zowel voor ons zelf als voor internationale gasten, wordt ons heel moeilijk gemaakt.”
En Nassar gaat verder: “De dubbele standaard van de internationale gemeenschap raakt ons. Het is voor ons heel moeilijk om woorden over mensenrechten te horen, terwijl we geen daden zien. Het is niet genoeg om over gerechtigheid te spreken zonder dat er stappen worden genomen.”
Verbinding met het land
De verbinding met het land gaat voor de familie Nassar erg diep, net zoals voor veel Palestijnse boerenfamilies. “We voelen het land met onze handen, we bewerken de aarde. Als boer ervaar je aan den lijve hoe afhankelijk je bent van het land. Je weet dat je jouw deel kunt doen, maar dat je tegelijkertijd ook afhankelijk bent van andere zaken: de zon, de regen, de grond. Je doet wat je kunt, en tegelijkertijd laat je het los. Zo zie ik het werken aan vrede ook. Soms kunnen we zo gericht zijn op het resultaat dat we willen bereiken. Van het land leer ik om mijn deel te doen, naar mijn beste kunnen, en niet alleen maar op het resultaat te focussen.”
Ook Shadin, de dochter van Daoud en Jihan, vertelt over deze diepe verbinding met het land: “In 2014 verwoestte het Israëlische leger zo’n 1400 bomen op ons land. Die ontworteling heeft grote indruk op mij gemaakt. Als kinderen genoten we altijd enorm van het oogstseizoen. We speelden rond de bomen, deden wedstrijdjes wie de meeste olijven verzamelde, en aten als familie onder de bomen. Met deze ontworteling werd ook dat stuk van onze identiteit geraakt. Die gebeurtenis wakkerde in mij het verlangen aan om internationaal recht te gaan studeren.” (Shadin is inmiddels bezig met haar master Internationaal Recht aan Bethlehem University.)
Ze vervolgt: “De olijfboom heeft een speciale betekenis voor Palestijnen, ook voor mij. Het is een boom die onder moeilijke omstandigheden groeit. Pas na 7 jaren geeft de boom de eerste vruchten. Net als de olijfboom groeien ook wij op onder moeilijke omstandigheden. En toch kunnen ook wij groeien, ‘vrucht dragen’ en volwassen worden. Het bemoedigt me. Om mij heen zie ik veel leeftijdsgenoten die, net als ik, opgegroeid zijn onder bezetting. Het verlangen om te studeren zie ik als een symbool van verzet en hoop.”
Een plek van genezing
Afgelopen kerst kwam de kerk van de familie Nassar, de Evangelical Lutheran Church in Bethlehem, wereldwijd in het nieuws met een beeld van het kerstkindje Jezus tussen de brokstukken van gebombardeerde gebouwen. Munther Isaac, predikant van die gemeente, zei toen in zijn kerstpreek: “Als Jezus vandaag geboren zou worden, was het in Gaza geweest. Kerst is het verhaal van God die dicht bij mensen komt die lijden.”
Daoud herkent dit en vult aan: “Jezus werd zelf ook geboren onder bezetting, de Romeinse bezetting. Zijn bediening was onder eenvoudige mensen, van vissers maakte hij leiders. Ook wij ervaren zijn liefde, juist ook in het lijden. God is lifting us up. Zo lees ik het ook in de Bergrede: Jezus preekte goed nieuws voor de armen, goed nieuws voor mensen onder onderdrukking. Met de zwakken wil hij de sterken te kijk zetten. Hij geeft zwakke mensen waardigheid.”
Die boodschap willen de familie Nassar ook uitdragen op de Tent of Nations. Daoud Nassar: “Vergis je niet: we gaan door een donkere en zware tijd. Het lijden gaat maar door, kinderen groeien op met trauma. We doen niet aan simpele boodschappen van ‘vergeven, vergeten, verzoenen.’ Het is heel, heel moeilijk om nu in Palestina te leven. Maar wel willen we ons in deze tijden oefenen in innerlijke vrede.”
“Ik put inspiratie uit het verhaal van Paulus en Silas uit de Bijbel. Zwaar geketend in de gevangenis kozen zij ervoor om te zingen en te bidden. Voor ons is dit geen holle theorie. Wij proberen dit zelf ook dagelijks in de praktijk te brengen. Door te zingen, te bidden, maar ook door op het land te blijven werken, proberen we innerlijke vrijheid en vrede te behouden in deze situatie van onrecht. En dat geven we ook door aan de Palestijnen die bij ons komen. Zingend en werkend op het land willen we een plek van genezing zijn. Innerlijke vrijheid en vrede geeft ons waardigheid. Het helpt ons om vol te houden, ook te midden van het grote onrecht.”
Mooi artikel Margriet. Een accurate weergave van hetgeen ik hoorde.zaterdag en wat ook consistent is met hetgeen ik zelf weet en heb beleefd bij bezoeken aan Tent of Nations.
Wát een indrukwekkend voorbeeld van Soemoed van deze familie Nassar! Terwijl ze dag in dag uit lijden onder het onrecht van de bezetting waardoor hun het leven onmogelijk wordt gemaakt. Ik was er jaren geleden; toen was de situatie daar ook al levensbedreigend. Ik bid en hoop dat ze hun idealen kunnen vasthouden en er rechtvaardigheid en vrede voor hen en voor Palestina komt.