Een joodse partner vinden in Nederland is zoeken naar een speld in een hooiberg. Gooi dan ook nog maar mijn ongewone beroepskeuze in de mix en ik had mijzelf al een romantisch rampengebied verklaard. De joodse gemeenschap is erg klein en tamelijk vergrijsd. Wat rest joodse jongeren dan? De tegendruk van de visvijver (of zeg maar gerust Stille Oceaan) van niet-joodse partners is reëel.
De joodse gemeenschap in Nederland (maar ook in andere landen) kampt met een hoog percentage van gemengd gehuwden. De vraag rijst dan ook wat onze reactie hierop zou moeten zijn. Binnen de gemeenschap zijn daar verschillende meningen over en in de beperkte ruimte die ik hier heb, is het moeilijk een genuanceerd standpunt in te nemen. Want als ik de lijnen scherp trek en een standpunt tegen gemengd huwen inneem, wie sluit ik dan wel niet uit? Veel liefdevolle en gelukkige huwelijken die zelf met dit dilemma hebben geworsteld! Aan de andere kant kan ik ook niet zeggen dat gemengd huwen acceptabel is omdat ik met hart en ziel wil dat het jodendom blijft bloeien en, ledor wador, aan de volgende generatie wordt door gegeven.
Eigenlijk staan we al voor een voldongen feit. Mensen worden verliefd en volgen hun hart. En gelukkig maar want ik ken de zegeningen van een goed huwelijk – ik vind dat pak ook niet zo suf meer en die hippiekleding van mij is ook allang naar de kringloopzaak. Maar ik moet er wel aan toevoegen dat mijn huwelijk ook veel gelukkiger is omdat mijn man en ik behalve gezamenlijke interesses ook een sterke spirituele basis delen. Het jodendom is een tamelijk bewerkelijke onderneming die vooral ook in de familiesfeer plaatsvindt – probeer maar eens een kosjer huishouden te voeren of op de Sjabbat voor te bereiden. Samen een joods huishouden voeren is een van de mooiste dingen die ik ken. En daar sluit ik dan maar ook mee af. Ik geloof uiteindelijk dat het jodendom maar het beste voor zichzelf kan spreken. Wanneer steeds meer joden door de schoonheid van onze traditie geraakt worden (of niet-joden bewust kiezen om joods te worden) is dit de beste garantie voor het voorbestaan van het jodendom. Het mooie aan liefde is namelijk dat het zichzelf versterkt. De liefde voor de traditie en de liefde voor een partner is een onoverwinnelijke combinatie. De keuze is aan ons.
Ik begrijp het grote dilemma, maar het lijkt me als simpele katholiek werkelijk enorm moeilijk om steeds maar weer die joodse lijn intact te houden. Ik ben zelf met een atheïst getrouwd en dus is de katholieke lijn spontaan gestopt. Natuurlijk is joods zijn wel iets anders, maar toch, ik probeer het me een beetje voor te stellen… Gaat gewoon niet als ik heel eerlijk ben.
Vraag aa mevr. HUgenholtz: ik weet niet of u kinderen hebt, maar stel dat uw kinderen een niet-joodse partner trouwen, wat dan?
Als de offficiële Joodse instanties zich wat ontspannener zouden opstellen jegens die niet-joodse partners, en tegenover degene die exogaam wil trouwen, zou dit probleem veel minder groot zijn. De niet-joodse partner zou zich sneller thuis voelen, en in de balans die vervolgens ontstaat, zou een cultuur kunnen bloeien die het beste van meerdere tradities in zich verenigt. (Bovendien zijn veel joden de facto agnost en seculier, maar wil men wel graag de tradities behouden.)
Helaas hebben veel Joden de door buitenstaanders opgelegde segregatie geïnternaliseerd – aan het begin van de zeventiende eeuw decreteerden de burgemeesters van Amsterdam al dat joodse mannen niet met niet-joodse vrouwen naar bed mochten – en moeten degenen die met een joodse partner willen trouwen daarvoor opdraaien. Zij moeten eerst worden vernederd. Velen halen hun gram, tijdens die procedures, en de kandidaten hebben het maar te pikken.
Het argument is vaak dat de joodse gemeenschap in Nederland zo klein is, dat men de ‘culturele vermenging’ niet aan kan. Bovendien wilde men geen ‘boetedoenende christenen’ accomoderen.
Inmiddels zijn we echter ook alweer 65 jaar na de shoa, dus dat argument werkt niet meer. En wie om zich heen kijkt ziet dat dit beleid dus niet werkt, want er taaien meer joden af dan erbij komen. Er valt een boel te leren van de Amerikaans-joodse gemeenschap, die daar veel ontspannener in staat.
Ja alle gemengde huwelijken zijn moeilijk. mijn moeder had geen godsdienst en mijn vader was katholiek en dit was voor de oorlog. Dus nog moeilijker. Zelf ben ik met een Zuid amerikaan getrouwd geweest, die over het algemeen ook katholiek zijn. Maar mijn kinderen zijn vrij opgevoed. maat wat ik begrijp is dat het de moeder is die het joodse geloof overdraagt. Ik weet niet of ik het goed heb begrepen. een vriendin van mij, dochter van een joodse vader heeft me dit verteld. maar ik geloof als dit de omstandigheden zijn moet er van beide kanten water bij de wijn worden gedaan.
Mooi gezegd Esther.
‘Het mooie aan liefde is namelijk dat het zichzelf versterkt. De liefde voor de traditie en de liefde voor een partner is een onoverwinnelijke combinatie. De keuze is aan ons.’
Kan dat helemaal onderschrijven. Terug naar mijn roots, blijkt er zoveel moois dan ooit gedacht in de traditie. Maar, ieders weg is ieders weg.