Vrede is niet voor watjes

Dichterbij huis, als een kind niet af en toe op zijn donder krijgt, groeit het uit tot een monster dat over alles en iedereen heenrijdt. En oorlog? Die is de vader van alle dingen, schreef een vergeelde Griekse filosoof. Florence Nightingale zei het, praktisch als altijd, zo: de Krimoorlog was een verschrikking maar heeft wel tot een enorme verbetering van de ziekenzorg geleid.

De Bijbel staat bol van oorlogen en ander ogenschijnlijk zinloos geweld. Ogenschijnlijk, want de apostel Paulus noemt al dat lijden met een vrouwelijk beeld ‘barensweeën’. De hele wereld zit in een gigantisch geboorteproces dat uit moet lopen op het rijk van God. Nightingale noemt misdadigers ‘Gods pioniers’ omdat zij door de ellende die ze aanrichten ons de ogen openen voor wat er mis is met de samenleving, zodat die verbeterd kan worden. In haar tijd, net als in de Arabische wereld vandaag, was er voor veel jongeren geen toekomst. Wie alleen maar vrede wil op aarde is als iemand die een barende vrouw een forse dosis slaapmiddelen inspuit.

Conflicten, tegenslag, ziekte of ander ongemak worden in de spirituele traditie van oudsher niet als zinloos maar als een beproeving, een noodzakelijke loutering gezien. Daarom ‘roemt’ Paulus in zijn verdrukkingen en vertelt Jezus zijn leerlingen dat zijn vrede niet van deze wereld is. Inderdaad wordt hij niet veel later opgepakt, gemarteld en gedood, terwijl zijn leerlingen de tempelpolitie op hun dak krijgen.

Wat is die vrede van Jezus dan? Niet dus de afwezigheid van strijd en geweld zoals wij denken. Stel je voor dat je nooit eens ruzie met je partner zou maken. Op een gegeven moment gaat het toch wringen, steekt vanzelf onvrede de kop op en valt je relatie misschien zelfs in handen van een therapeut. Want God wil verder met het geboorteproces, ook in ons eigen bestaan. Rust en vrede krijgen we nog genoeg op het kerkhof.

Jezus’ vrede is het vertrouwen – eigenlijk meer een soort innerlijk weten – dat wat ons ook overkomt, dat ons dichter bij God kan brengen en zijn rijk. Dat klinkt vroom, maar iedereen die in de achteruitkijkspiegel kijkt zal beamen dat tegenslag je leven kan verrijken zoals niets anders dat kan.
Breivik en Kadaffi, de eurocrisis en relatieproblemen, vulkanen en orkanen, politiek gebral en irritante telefoongesprekken in de trein zijn alle geboorteweeën van de wereld. Daar hebt u geen vrede mee? Goed zo. Onze opdracht is ervan te leren, de wereld bij te staan en de weeën zo goed mogelijk in banen te leiden, in vertrouwen op de komst van iets nieuws, als een voorbode van het godsrijk.