Op 8 februari 2025 vertelt Daoud Nassar in de Grote Kerk in Driebergen voor ruim 300 mensen – opnieuw – het verhaal van Tent of Nations, dat al in 1916 met de aankoop van de olijfboomgaard begint, en vele frustrerende rechtzaken later vorige week een beangstigende wending heeft gekregen… Alsof de kolonisten het wisten, komen zij nét nadat Daoud, Jihan en hun jongste dochter Nardine naar Nederland zijn vertrokken, vier wooncontainers plaatsen, vlakbij de caravan die sinds vorig jaar al net buiten het hek van Tent of Nations staat. Daarna zijn ze ook begonnen met de aanleg van een waterleiding en infrastructuur op het land en hebben ze er nóg vier containers bij geplaatst.
De outpost van de kolonisten is nu dus verder uitgebreid. Dat is geen goed teken, want over het algemeen zijn het jonge radicale kolonisten die dergelijke containers gaan bewonen. Hun vriendelijk klinkende bijnaam Hilltop Youth, kan niet verhullen dat ze alles behalve vriendelijk zijn. Deze kolonisten staan bekend om hun extremistische ideologie – het Heilige Land is door God aan de Joden gegeven – en hun gewelddadige aanvallen op Palestijnen, die volgens de Hilltop Youth allemaal verdreven moeten worden van de West Bank. Daoud maakt zich dus grote zorgen. “Dit is de eerste keer dat kolonisten daadwerkelijk op ons land komen. Elke dag zijn we nu bang voor de nieuwe ontwikkelingen. We worden in ons bestaan bedreigd.”
Met het aantreden van Donald Trump als president van de Verenigde Staten en het staakt-het-vuren, waardoor veel internationale media-aandacht naar Gaza gaat, voelen veel kolonisten zich vrij om zich steeds agressiever op te stellen tegen Palestijnen op de Westbank. Ook zijn er op de West Bank inmiddels al 900 wegafzettingen, checkpoints en muren die de bewegingsvrijheid van Palestijnen steeds meer inperken. Daoud hoopt van harte dat het staakt-het-vuren permanent is, maar sindsdien is de militaire aanwezigheid op de West Bank verdubbeld, op sommige plekken zelfs verdriedubbeld. Sinds het staakt-het-vuren zijn er tachtig nieuwe checkpoints en hekken bijgekomen in de omgeving van Bethlehem en is het steeds moeilijker geworden om naar de boerderij te reizen.
De vele wegafzettingen hebben niet alleen invloed de familie Nassar, maar op alle 25.000 inwoners van de omliggende dorpen, die straks niet meer van het ene naar het andere dorp kunnen reizen, vertelt Daoud. Uiteindelijk zullen ze gedwongen worden om naar Bethlehem te verhuizen, hun huizen en land achterlatend, zodat kolonisten het kunnen innemen.
“De helft van ons land is nu al niet meer toegankelijk voor ons”, vervolgt Daoud. “We hebben de afgelopen decennia al vaak te maken gekregen met vernielingen en fysieke bedreiging op ons land. We zijn bang dat we op een dag helemaal niet meer kunnen reizen tussen de boerderij, waar we werken, en Bethlehem, waar ons sociale en financiële leven is. Al lange tijd leven we onder druk, maar het wordt steeds moeilijker. Vandaag de dag staan we voor een enorme uitdaging met betrekking tot ons bestaan.”
De familie Nassar is dan ook aan het onderzoeken hoe ze de boerderij volledig zelfvoorzienend kunnen maken, voor het geval dat reizen in de toekomst niet meer mogelijk is. We willen het stap voor stap en op pilot basis proberen, we kunnen niet plannen. Het vergt een enorme creativiteit en standvastigheid, sumud, om dit vol te houden.
“En toch”, vervolgt hij, “zijn wij ook maar mensen. Wij voelen ons soms terneergeslagen, gefrustreerd en boos. Wij zien dagelijks het onrecht dat Palestijnen wordt aangedaan…” En met zijn karakteriserende kalme stem, waarin nu enige vertwijfeling doorklinkt, vraagt hij zich af: “Waarom zwijgt de internationale gemeenschap? Waar is gerechtigheid? Waarom heeft iedereen de mond vol van ‘mensenrechten’ en ‘internationaal recht’ en blijven de schendingen toch doorgaan? Zelfs de kerk zwijgt…” Zou dat misschien komen doordat veel mensen niet beseffen hoe groot het onrecht is, en dat er ook christelijke Palestijnen bestaan?
Daoud en zijn familie put zelf veel kracht uit de geloofsgemeenschap van de Evangelisch-Lutherse Kerk in Bethlehem waar zij iedere zondag de mis bijwonen en waar ook de inmiddels bekende preken ‘Christ in the rubble’ en ‘Christ is still in the rubble’ van Isaac Munther gehouden werden. Wellicht denken veel mensen dat alle Palestijnen extremisten zijn. “Westerse christenen lijken niet te beseffen dat veel Palestijnen, onder wie ook christenen, lijden. Erger is nog dat religie in Israël openlijk misbruikt wordt voor politieke doeleinden.”
Terugkomend op hun eigen situatie, zegt Daoud: “We willen nooit opgeven, niet weggaan, niet passief worden, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Het enige dat we kunnen doen is volhouden en door deze situatie heen gaan. De kaars brandt nog steeds. We gaan door.” Wijzend op de 300 mensen in de zaal, zegt hij: “Jullie zijn onze hoop” en spreekt hij de poëtische woorden: “We kunnen hoop niet voelen zonder dat hoop de hopeloosheid raakt”. Dán pas begrijp je de betekenis van hoop”.
Maar hoe houd je de hoop levend?
Dat Tent of Nations nog bestaat, is grotendeels te danken aan de voortdurende aanwezigheid van internationale vrijwilligers. Dat is nu meer dan ooit belangrijk. Daoud nodigt alle aanwezigen dan ook uit om (opnieuw) naar Tent of Nations te komen, aanwezig te zijn, met eigen ogen te komen kijken en mee te helpen op het land. Ook voor westerse vrijwilligers is het belangrijk om te beseffen dat het nog altijd mogelijk is om te bouwen aan een betere toekomst en dat er altijd kleine en betekenisvolle dingen zijn die ze kunnen doen.
“Iets anders dat mensen in Nederland kunnen doen”, vervolgt Daoud, “is het creëren van bewustwording bij politici. Er zijn echt politici die de problemen van de Palestijnen kennen en zich hard willen maken voor gerechtigheid. Politici stellen alleen soms dingen voor die moeilijk te realiseren zijn”, zegt Daoud. Hij noemt het voorbeeld van de tweestatenoplossing die volgens hem onhaalbaar is geworden door het isoleren van Palestijnse woongebieden van elkaar, waardoor het nu onmogelijk is om een Palestijnse staat op te bouwen. “Onze enige hoop is om politici herhaaldelijk te blijven herinneren en lastigvallen. We moeten op hun deuren blijven kloppen, totdat hun ogen werkelijk geopend zijn.”
Discreet wijzend op het plan van president Trump om de Gazastrook etnisch te zuiveren en er een Riviera van te maken spreekt Daoud de woorden: “Wanneer je Palestijnen ‘ontwortelt’, zoals met onze olijfbomen al meerdere keren gebeurd is, en ze ergens anders weer ‘plant’, gaan ze dood. Palestijnen hebben een sterke spirituele band met hun grond. Zij laten zich niet zomaar wegsturen. Onze standvastigheid is sterk. Echter: sumud klinkt romantisch, maar het vraagt om een oprechte en dagelijkse toewijding. Dat kunnen we alleen met jullie steun!”
Met empowerment en krachtige woorden alleen zijn Palestijnen niet geholpen. ”We hebben daden nodig”, benadrukt Daoud. “Zowel van de internationale gemeenschap, van de kerk en van burgers. Wij geloven dat God opkomt voor de gemarginaliseerden en de mensen zonder stem. Wij blijven met die gedachte strijden voor gerechtigheid. We houden onze hoop levend!”
