Wat is een vrijdenker? Daarop zijn vele antwoorden mogelijk. De samenstellers van de tentoonstelling Vrijdenkers: van Spinoza tot nu zien vrijdenkers als vernieuwers, idealisten, dwarsliggers, vrije geesten én activisten. Een vrijdenker kijkt verder dan de heersende moraal en conventies en creëert ruimte voor nieuwe gedachten. Maar wie voor de één een vrijdenker is, wordt door de ander als oproerkraaier gezien.
De tentoonstelling geeft een overzicht van vier eeuwen vrije geesten, van Baruch Spinoza (1632-1677) tot nu. En hoe tolerant zijn we eigenlijk voor afwijkende denkers en doeners? In hoeverre geven we ruimte aan de mening van een ander? Mag je mensen ‘cancelen’ om hun mening en verdient iedereen een podium? Het zijn heel actuele vragen. De tentoonstelling daagt de bezoeker uit hierover zelf positie te bepalen.
Amsterdam, stad van vrijdenkers
De tentoonstelling Vrijdenkers: van Spinoza tot nu begint in Amsterdam, de stad die al sinds de zeventiende eeuw wordt geassocieerd met vrijdenken. Te zien zijn onder andere de banvloek die door de Joodse gemeenschap in 1656 tegen Spinoza werd uitgesproken wegens ‘gruwelijke ketterijen’, de typemachine van Theo van Gogh, de T-shirts van de eerste Black Lives Matter demonstratie en de handtas van kunstenaar Tinkebell, die zij maakte van haar kat. Het Amsterdam Museum laat zien en horen wat de kritische geesten dachten, wat hen dreef, en hoe de samenleving erop reageerde. Velen kregen te maken met afkeuring, intimidatie, repressie en geweld. Iedereen die vraagtekens plaatst, kan onder vuur komen te liggen.
Kunstenaars als vrijdenkers
Thema’s als religie, vrijheid van meningsuiting, feminisme, gender, etniciteit en de menselijke relatie tot de natuur roepen ook vandaag de dag heftige emoties op. Het Amsterdam Museum toont historische denkers die zich hiermee bezighielden én selecteerde hedendaagse kunstenaars om op deze thema’s te reflecteren.
De tentoonstelling is een samenwerking tussen het Amsterdam Museum en het Humanistisch Verbond en wordt mede mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Cultuurfonds en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.
De tentoonstelling kent ook een eigen projectwebsite. Bezoek deze via www.vrijdenkers.nl
