‘Waarheid’; het is een begrip geworden waar we nog maar weinig mee kunnen. De waarheid wordt zo vaak geweld aan gedaan. Uit naam van de waarheid worden gruwelijkheden begaan. De feiten worden vaak verdraaid. Hoe kunnen we er nog op vertrouwen dat politici de waarheid spreken? In het debat tussen Trump en Clinton worden fact checkers ingezet om te laten zien wat waar is. Maar daarbij wordt uitgegaan dat waar is dat wat overeenkomt met de feiten. Maar wat hebben we aan zo’n waarheidsbegrip als we het over geloven hebben?

Moeten we dan maar terug naar het waarheidsbegrip uit de middeleeuwen? Of iets helemaal nieuws bedenken? Nee, stelt prof. dr. André van der Braak, samen met prof. dr. Manuela Kalsky redacteur van Tussen waarheid en wijsheid. Wat we moeten doen, is de oude en bestaande opvattingen over waarheid repeteren; interpreteren binnen onze context. We zoeken naar waarheid en wijsheid.

Jan-Peter Wissink, directeur van Amsterdam University Press, de uitgever van Tussen Waarheid en wijsheid, benadrukt het belang van deze zoektocht. “Er staat veel onzin in de publicaties over godsdienst. Dat is slecht voor de samenleving. Het publieke debat verhardt meer en meer en mensen zijn niet meer bereid om naar elkaar te luisteren. Daarom is het zo belangrijk dat Tussen waarheid en wijsheid verschijnt. Dit boek zegt wijze dingen over religie en de samenleving en gaat in tegen de polarisatie van het publieke debat.”

Na deze woorden overhandigt hij het eerste exemplaar aan Mgr. Joris Vercammen, aartsbisschop van de Oud-Katholieken, die wijze woorden spreekt over waarheid: “Waarheid en wijsheid vormen een gevaarlijke combinatie die geweld kan genereren. Dat zien we vaak genoeg gebeuren. Maar iemand met een religieuze houding laat juist de behoefte aan zekerheid varen om kwetsbaar te leven. Zo’n mens gaat slechts van één zekerheid uit en dat is dat hij geliefd en gedragen wordt door God. De mens met deze religieuze houding laveert tussen deze ene zekerheid en alle onzekerheden van het leven. Daarin wordt hij geholpen door de bronnen van wijsheid die te vinden zijn in de lange geschiedenis van de condition humaine.”

De condition humaine wordt mede gevormd door de wereldliteratuur die Mohammed Benzakour aanhaalt om waarheid te duiden. Opgevoed met één absoluut waarheidsbegrip heeft hij dit waarheidsbegrip opzij geschoven na het lezen van Robinson Crusoe, Rousseaus Bekentenissen en het werk van én over Tolstoj. Alle drie de mannen vinden waarheid, maar het zijn drie verschillende waarheden. Wie heeft de waarheid in pacht? Niemand of iedereen? Of is de mens wijs zolang hij de waarheid zoekt, maar is hij dwaas zodra hij claimt de waarheid gevonden te hebben?

Kunnen we op een wijze manier iets over waarheid zeggen? De auteurs die hebben meegewerkt aan Tussen waarheid en wijsheid laten zien dat dat kan. Elke auteur laat op zijn eigen manier, vanuit zijn/haar eigen invalshoek zien hoe we waarheid en wijsheid met elkaar in verbinding kunnen brengen.

De bijdragen van Mgr. Joris Vercammen en Mohammed Benzakour zijn na te lezen op Nieuwwij.nl.
Het boek Tussen waarheid en wijsheid is verkrijgbaar in de boekwinkel en te bestellen via Amsterdam University Press.

Tanja van Hummel

Tanja van Hummel

Filosoof en Schrijfcoach

Tanja van Hummel is filosoof en schrijfcoach. Tijdens haar filosofiestudie aan de Radboud Universiteit ontdekte zij een voorliefde voor …
Profiel-pagina
Al 2 reacties — praat mee.