De Anton de Kom-lezing is een initiatief van het Verzetsmuseum en dagblad Trouw. De jaarlijkse lezing vraagt aandacht voor de strijd tegen intolerantie en discriminatie en voor de geschiedenis van minderheidsgroepen en hun positie in de Nederlandse samenleving. Anton de Kom (1898-1945) streed tegen de koloniale onderdrukking in Suriname en was in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog actief in het verzet tegen nazi-Duitsland. Hij kwam in 1945 om in een concentratiekamp. Kijk hier voor tickets.
Linda Nooitmeer is voorzitter van het NiNsee | Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis.
“Het leven van zwarte vrouwen in de geschiedenis is vaak onderbelicht en onbenoembaar gebleven. In onze zoektocht naar een eerlijke en inclusieve weergave van ons verleden, kunnen we de verhalen van deze vrouwen niet langer negeren. De Anton de Kom lezing, met de titel “Het onvertelde verhaal van zwarte vrouwen”, nodigt uit om samen het rijke, maar vaak onbenoembare verleden van zwarte vrouwen te verkennen.
Hoe hebben zwarte vrouwen bijgedragen aan de ontwikkeling van onze samenleving, ondanks de systematische onderdrukking waarmee ze te maken hadden? Welke verhalen en ervaringen zijn tot nu toe vergeten of gemarginaliseerd gebleven? En hoe kunnen we deze verhalen naar voren brengen en waarderen in het heden?
Tijdens deze lezing zal ik onderzoeken hoe zwarte vrouwen gedurende de slavernijperiode hun stempel hebben gedrukt op cultuur, politiek en sociale rechtvaardigheid. Ik zal ook reflecteren op de hedendaagse impact en veerkracht van zwarte vrouwen. Door deze verhalen te belichten, hoop ik niet alleen historische rechtvaardigheid te bevorderen, maar ook een voortgang te maken naar een rechtvaardigere en inclusievere toekomst.
Welke rol speelt de geschiedenis van zwarte vrouwen in het vormgeven van ons huidig begrip van sociale rechtvaardigheid? Hoe kunnen we de lessen uit het verleden gebruiken om een betere toekomst te creëren? En op welke manieren kunnen we ervoor zorgen dat de bijdragen van zwarte vrouwen in onze geschiedschrijving worden erkend en gevierd?”
Over Anton de Kom
De kleine Anton de Kom wordt in 1898 geboren in Paramaribo. Suriname is dan een kolonie van Nederland, en vader De Kom is zelfs nog geboren in slavernij. Geen wonder dat Anton al snel politiek actief wordt. Na zijn studie boekhouding emigreert Anton naar Nederland. Hij schrikt van het gebrek aan kennis over de geschiedenis van Suriname en de slavernij. Hij schrijft kritische artikelen en houdt lezingen, geïnspireerd door de strijd tegen racisme in de VS en de gelijkheidsidealen van het communisme. In de jaren dertig keert het gezin De Kom terug naar Suriname. Anton begint een adviesbureau, maar zijn activiteiten worden niet gewaardeerd door de autoriteiten. Hij wordt vastgezet – onder groot protest van de Surinamers – en uiteindelijk weer verbannen naar Nederland. Die route kent hij inmiddels. In 1934 verschijnt Wij Slaven Van Suriname, het eerste geschiedenisboek over Suriname, door een Surinamer. Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt gaat De Kom in het verzet. Hij wordt gearresteerd en overlijdt vlak voor het eind van de oorlog in een concentratiekamp. Tot op de dag van vandaag is Anton de Kom een inspiratiebron voor activisten die opkomen voor emancipatie en gelijkheid. Anton de Kom maakt deel uit van de Canon van Nederland.
