Wie is Marjolijn Wannet?
“Als klein meisje keek ik vaak naar de lucht. Ik wilde weten wat er achter de wolken schuilging, en wat er dan achter die achterkant schuilging en achter de achterkant van de achterkant. Het onbekende is me altijd blijven fascineren. En ik ben altijd vragen blijven stellen over dingen die vanzelfsprekend lijken.
Misschien is dat de reden waarom ik in 2011 naar Afrika ben gegaan. Ik werkte in die tijd als gedetacheerde bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en maakte beslissingen over asielaanvragen. Op een dag dacht ik: wat gek, ik zit hier achter mijn bureau beslissingen te maken over het leven van asielzoekers, terwijl ik nog nooit in een herkomstland ben geweest. Een maand later zat ik in het vliegtuig naar Addis Abeba (Ethiopië).
Er is een uitspraak van Anne Frank die ik heel mooi vind: ‘Wat prachtig is het dat niemand een seconde hoeft te wachten om te beginnen met de wereld te veranderen.’ En dat geldt ook voor mij: als ik het gevoel heb dat er iets niet klopt, dan wacht ik niet lang, dan onderneem ik actie.”
Waarom Buro KleurKracht?
“In Addis Abeba kwam ik in contact met Somalische mensen die aanvragen hadden ingediend om herenigd te worden met familieleden in Nederland. Zoals veel Somaliërs dat zelf verwoordden waren ze ‘niet succesvol in de interviews’. ‘We maken veel fouten’, zeiden ze vaak. De gevolgen van die ‘fouten’ waren groot: honderden kinderen en huwelijkspartners bleven steken in Addis Abeba, omdat hun aanvraag werd afgewezen. Toch wist niemand te vertellen om wat voor ‘fouten’ het nu eigenlijk ging.
Omdat ik er het fijne van wilde weten, ben ik interviews gaan observeren en analyseren en ik heb tientallen gesprekken gevoerd met tolken, Somalische aanvragers en ambassademedewerkers. Uiteindelijk werd voor mij steeds duidelijker dat ambassademedewerkers en Somalische aanvragers op essentiële punten langs elkaar heen praatten, zonder dat ze het zelf door hadden.
Dit inzicht heeft ertoe geleid dat ik ben gaan doen wat ik nu doe met Buro KleurKracht: ervoor zorgen dat partijen elkaar beter begrijpen, zodat er bijvoorbeeld succesvoller en rechtvaardiger beleid kan komen.”
Wat betekent ‘verbinding’ voor jou?
“Laatst was ik op bezoek bij een Somalische vriend die ik kende uit Addis Abeba. Hij had een dochtertje gekregen. Ik liep de huiskamer in en gaf alle aanwezigen één voor één een hand. Dat ging op zich goed, maar opeens gebeurde er iets onverwachts: de broer van mijn Somalische vriend nam mijn hand niet aan. En dus stond ik daar met mijn uitgestoken hand. Jee, wat is die traditioneel geworden, dacht ik binnen nog geen seconde. Ik had hem namelijk al een paar keer eerder gezien en toen had hij mijn handdruk altijd gewoon beantwoord. Misschien is hij inmiddels getrouwd, dacht ik. En daarna: laat ik hem maar niet te lang aankijken.
Maar toen zei de broer: ‘Sorry, ik heb net gegeten, ik ga mijn handen even wassen’. Ik schrok er een beetje van dat ik de situatie zo vanuit mijn eigen verwachting had ingekleurd, zonder dat ik het door had. Eigenlijk keek ik dus niet echt naar deze man, maar zag ik alleen mijn eigen bril. Verbinding is voor mij precies het tegenovergestelde daarvan: de ander écht kunnen zien en van daaruit handelen.”
Binnenkort organiseer je zgn. Eritrea- en Syrië-lunches. Hoe ben je op dit idee gekomen?
“Ik was op een werkconferentie over participatie van nieuwkomers. Een van de aanwezigen zei: ‘Luister Marjolijn, wij hebben echt problemen met Eritreeërs. Er zit gewoon geen beweging in. Ze zijn zo passief.’ Later sprak ik met een jongen van Eritrese afkomst. Hij zei: ‘Het is verschrikkelijk om niets te doen te hebben. Wij zitten hier maar de hele dag, we hangen maar wat. Ik word er depressief van. Ik denk dat Nederland geen plek voor ons heeft.’ Ik kreeg het gevoel dat er behoefte is aan oplossingen die recht doen aan de ervaring van alle partijen.
Met de Eritrea- en Syrielunches bied ik niet alleen een lunch aan, ik faciliteer een mogelijkheid tot contact om thema’s die te maken hebben met participatie in open dialoog met de ander te bekijken.”
Je maakt me nieuwsgierig. Wat gaat er precies gebeuren?
“Ik zei het net al: de lunches zijn niet alleen een lunch, maar vooral ook een mogelijkheid om in gesprek te gaan en om ideeën over onderwerpen die te maken hebben met participatie te onderzoeken. Voor de Eritrealunch is het thema vertrouwen en verbinding en voor de Syriëlunch visies op man-vrouw-verhoudingen. Dit zijn thema’s waarover over en weer veel misverstanden bestaan.
Er zijn drie werkvormen: een workshop, forumtheater en dialoog. We gaan dus op verschillende manieren met de thema’s aan de slag. Tussendoor serveren we Eritrese en Syrische gerechten, vandaar de naam ‘lunch’.”
Stevige prijzen vraag je, of zie ik dat verkeerd?
“Voor de invulling van het inhoudelijke programma werk ik met professionele sprekers en workshopbegeleiders. Zij zijn ervaringsdeskundigen en experts op het gebied van de Eritrese of Syrische cultuur. Een van de sprekers is bijvoorbeeld een intercultureel mediator van Eritrese afkomst. Voor de Syriëlunch werk ik met een intercultureel coach van Syrische afkomst. Beiden hebben enorm veel ervaring als het gaat om het overbruggen van culturele verschillen.
Deelnemers krijgen dus ook iets terug voor die € 145,-: een volledig inhoudelijk programma verzorgd door professionals met interactieve en originele werkvormen.”
Wanneer zijn de lunches geslaagd?
“Als ze beweging en vernieuwing stimuleren. Iemand vindt in de workshop bijvoorbeeld een antwoord op de vraag waarom er niemand naar de opgerichte praatgroep voor Syrische mannen met psychische problemen komt. Met forumtheater (deel 2 van het inhoudelijke gedeelte) gaan we vervolgens onderzoeken wat alternatieven zouden kunnen zijn voor zo’n praatgroep. In de dialoog (het laatste inhoudelijke onderdeel) gaan we tot slot een open gesprek aan over wat er naar voren is gekomen. Deze drietrapsgewijze benadering zorgt ervoor dat we op verschillende manieren naar een vraagstuk kijken, zodat er creatieve denkprocessen op gang komen. En dat is een eerste stap om verder te komen.”
