Babah Tarawally: “Hoe groter een ‘nieuw wij’ hoe kleiner de haat”

Op de vraag wie hij is, antwoordt Babah Tarawally: “In den beginne was er mijn achternaam, mijn stam, mijn geloof, mijn geboorteland, Afrika, de wereld en het universum. Ze wachtten op mij. Eenmaal gearriveerd, kreeg ik een voornaam. Dit is mijn versie van mijn scheppingsverhaal. Mijn voornaam Babah verwijst naar mij als individu en mijn achternaam Tarawally, of in het Frans Traore, vertegenwoordigt mijn stamboom. Dus ik ben eerst mijn achternaam, dan komt mijn voornaam. Ik ben geplukt uit de Mandingo stam, geboren in Sierra Leone en gedoopt tot de Islam. Ik ben nu zoveel meer. Wat kan ik nog meer zijn? En wat wil ik niet meer zijn?”

Waarom ben je vier jaar geleden begonnen met het schrijven van dit boek?

 “Ik ben na mijn bezoek aan Kenia in 2017 voor Amref Flying Doctors begonnen met de campagne tegen vrouwenbesnijdenis. Lees daarover het verhaal dat verscheen bij OneWorld: Weg met het mes, kom met de pen. De rol van de muran, de jonge masai-krijgers interesseerde me enorm omdat zij de grootste belemmeringen waren om deze wrede eeuwenoude praktijk te stoppen. De jonge murans bepaalden hoe een jong meisje zich moest gedragen. En zij wilden alleen trouwen met meisjes die besneden zijn. Sommige van de meisjes waren nog geen tien jaar oud. Dat raakte me enorm omdat ik op dat moment zelf twee dochters had van dezelfde leeftijd. Het licht ging bij mij aan. Dát wil ik niet voor mijn dochters, dacht ik.

Terug in Nederland begon ik te strijden voor vrouwen rechten en tegen vrouwen besnijdenis. In oktober dat jaar begon de Me Too-beweging. Ik zag hoe machtige mannen in machtige posities werden aangeklaagd voor grensoverschrijdend gedrag. Harvey Weinstein was de grootste ‘vangst’  die meerdere vrouwen zou hebben aangerand of onder druk gezet om seks te hebben. Vooral de klachten over misdragingen van Amerikaanse beroemdheden, bijna allemaal mannen, kreeg internationale aandacht. Ik dacht: zij vormen het topje van de ijsberg. Maar het grootste probleem ligt aan de basis van opvoeding, cultuur, traditie en religie. Daar ligt de sleutel als we het gesprek over dit belangrijke thema willen openen. Ik besloot om erover te schrijven en mijn eigen ontwikkeling als rode draad in het verhaal te nemen. Ik was en ben ervan overtuigd dat onderwijs en voorlichting belangrijke tools zijn om alle praktijken die de vrouw belemmeren in kaart te brengen en uit de wereld te helpen.”

Wist je vooraf dat je eigen transformatie van het man-zijn een belangrijke rode draad zou worden? Hoe is dit thema ontstaan?

“Jazeker. Ik zag hoe mijn opvoeding, traditie, cultuur en religie mij als man veel privileges gaf en mijn zussen en andere vrouwen niet. Elk van deze vier vertelde me dat een man leidt en de vrouw volgt. En dat de vrouw ondergeschikt is aan de man.

Na mijn 23^ste kwam ik naar Nederland en ik zag hier hoe vrouwen zich aan het ontworstelen zijn aan de wurggreep van mannen. En met succes. Ik zag hier hoe het anders kan als vrouwen en mannen gelijkwaardig zijn.

Na de start van de Me Too-beweging zag ik hoe heftig de discussie over gelijkheid en gelijkwaardigheid tussen man en vrouw werd gevoerd, en hoe mannen die hun privileges kwijtraken de oude riedels weer herhalen. Ze zeggen dat een man een man moet zijn. Maar dan vraag ik me af, wat is dat precies, man zijn? Ik besloot om op onderzoek te gaan en daaruit is De getemde man ontstaan.”

Je hebt als jongeman moeten vluchten en daarna in Nederland zeven jaar moeten wachten voordat je een status kreeg. Hoe heeft dat je gevormd?

“Ik heb in het asielzoekerscentrum geleerd om geduld te hebben en dingen los te laten waarover ik geen controle heb. Dat ik de IND-ambtenaar die moest bepalen of ik wel of niet in Nederland mocht blijven, niet kon dwingen om een positief besluit te nemen. Ik kwam erachter dat ik alleen dingen kan veranderen aan mezelf en niet aan een ander.”

In je indrukwekkende slothoofdstuk ‘Tussen wij en ik’ schrijf je onder meer over Ubuntu. Wat kunnen we in Nederland met dit gedachtegoed?

“Ubuntu is the biggest gift to the world. Het gemeenschappelijke en hogere belang boven het individuele belang, is iets wat de mensheid nodig heeft. Tot nu toe heeft het Westen daarin gefaald. Zorgen voor elkaar is een kernbegrip in Ubuntu. Nu is dat in het Westen uitbesteed aan de overheid, instituten en verzekeringen. Dat is volgens mij de reden waarom het individu afstand neemt van de collectief.”

Je groeide op als moslim, ging later ook naar een kerk. Hoe verhoud je je nu tot religie en spiritualiteit?

“Ik ben meer spiritueel dan religieus. Voor mij is spiritualiteit geloven in je eigen ervaring en ziel en religie is vooral geloven in de ervaring van een ander, bijvoorbeeld in Christus, Mohammad of Boeddha. Ik vind mezelf nog steeds moslim omdat het een geloof is dat mijn gemeenschap heeft gevormd en dat ons ook bij elkaar houdt en brengt. Islam in Sierra Leone is een manier van leven.”

Hoe kijk je aan tegen het zoeken naar een ‘nieuw wij’?

“In een land als Nederland waar polarisatie het ‘nieuwe zij’ is, is een ‘nieuw wij’ het beste antwoord om de haat te bestrijden. Hoe groter een ‘nieuw wij’ hoe kleiner de haat. En dat is hard nodig. In Ubuntu bestaat alleen een ‘wij’ en niet een ‘zij’.”

Wil je tenslotte nog meegeven?

“Ik denk dat mensen een stukje wijzer kunnen worden van mijn boek. Dus misschien is het een idee om het te kopen of te lenen in de bibliotheek.”