Wat betekent reizen voor u als journalist?
“De scheiding tussen mijn werk als journalist en wie ik zelf ben, vind ik lastig te maken. Reizen is namelijk al vanaf mijn geboorte een onderdeel van mijn leven. Ik ben geboren in Parijs, mijn moeder is daar vanuit Nederland naartoe gereisd en mijn vader – een geboren Parijzenaar – vanuit Israël. Toen ik zes was, ben ik naar Nederland gekomen. Door al het reizen en mijn gemixte achtergrond, mijn vader is joods en mijn moeder is half Hongaars half Nederlands, ben ik nergens helemaal thuis. Bij mij is het meer zo dat ik me op meerdere plekken op de wereld redelijk thuis voel.”
U hebt voor uw boek verschillende joodse gemeenschappen bezocht over de hele wereld. Waarom intrigeert de joodse gemeenschap u zo?
“Mijn joodse achtergrond speelt een belangrijke rol in mijn familie. Ik hoor er mijn levenlang al verhalen over en dat maakt me nieuwsgierig. Het is een zoektocht geworden naar wat het op verschillende plekken in de wereld betekent om een joodse achtergrond te hebben. Zo werd me in gesprek met een rabbijn in New York duidelijk dat de joden de draagbare identiteit hebben uitgevonden. Tweeduizend jaar geleden moesten de joden vluchten na de vernieling van de Tweede Tempel wat het centrum van de joodse religie was. Vanaf dat moment hebben ze bedacht dat wat heilig voor je is altijd met je meegedragen kan worden. Wat je bent, draag je altijd met je mee en dat geldt natuurlijk in meer of minder mate voor iedere migrant of reiziger.”
Wat is het meest bijzondere dat u hebt meegemaakt tijdens uw reizen?
“De reis naar Polen was heel bijzonder voor mij, omdat de roots van mijn grootouders daar liggen en een belangrijk deel van mijn familie daar is vermoord in gaskamers. Ik had voordat ik naar Polen ging alleen maar negatieve gevoelens over het land. Ik vond het een zwart en onaangenaam land. Maar toen ik er eenmaal was en er met mensen sprak van de joodse gemeenschap en ook met niet-joodse Polen, is het land een klein beetje een stukje van mezelf geworden. Als ik nu iets over Polen op televisie zie, dan is dat niet alleen negatief meer en dat vind ik een grote rijkdom. Doordat ik het land gevoeld heb en gezien heb dat er ook mooie plekken zijn, is mijn beeld niet meer uitsluitend negatief. Ik heb ook afgrijselijke plekken zoals Auschwitz bezocht en dat helpt een heel klein beetje bij het geven van een plek van wat daar is gebeurd. “
Zijn er dingen die u in het buitenland heeft gezien die we ook goed in Nederland zouden kunnen toepassen?
“Ja, namelijk hoe er met minderheden wordt omgegaan. Wat mij betreft kun je de beschaving van een land afmeten aan hoe ‘vreemdelingen’ worden behandeld. Vaak zie je dat het economisch ook beter gaat met landen die fatsoenlijk omgaan met hun minderheden. In Nederland moet je aan allerlei eisen voldoen voordat je jezelf Nederlander mag noemen. Je moet een inburgeringscursus doen, wat eigenlijk betekent dat je eerst moet veranderen voordat je Nederlander mag worden. Dat is het gevoel wat ik daarbij krijg. Dat neemt niet weg dat het me wel uiterst verstandig lijkt voor nieuwkomers om de taal te leren en over de lokale cultuur. Maar als je bijvoorbeeld naar New York kijkt, waar ook een deel van mijn familie woont: zodra je in New York voet aan wal zet en zegt: ‘Ik ben een New Yorker’, dan ben je dat ook! Je hebt daar hele groepen Chinezen die geen woord Engels spreken, maar niemand zal betwisten dat het New Yorkers zijn. In Nederland hebben we dat niet en dat verraadt eigenlijk dat een deel van de Nederlanders stiekem liever een monocultureel land wil. Amsterdam is wat dat betreft een bijzondere stad, die het dichtste bij New York komt. Als je in Amsterdam gaat wonen en zegt: ‘Ik wil Amsterdammer zijn’, dan heet de stad je ook welkom en dat is in Oldenzaal of Zutphen vermoedelijk wel anders.”
Het boek ‘Altijd Mazzel. Een wereldreis langs joodse gemeenschappen’ van Maurice Swirc zal begin volgend jaar verschijnen. Klik hier voor meer informatie.
Helemaal met deze man eens. En dat betekent dus dat wij Nederlanders de laatste jaren asocialer geworden zijn en minder beschaafd.
Nou nou, zo eenvoudig ligt het niet. Waar is de kritische stem? Volgens mij is het harde debat van de afgelopen jaren nodig geweest. Is niets asociaals aan.