“Bestrijd de islam met geestelijke middelen”

De Nederlandse overheid moet maatregelen treffen om te bereiken dat de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) vrouwen niet anders behandelt dan mannen. Dat heeft de Hoge Raad onlangs besloten. Gaat dit besluit leiden tot vernieuwing binnen de SGP als het gaat om de behandeling van vrouwen?

“In 2006 werd het lidmaatschap opengesteld voor vrouwen, maar in onze jongerenorganisatie zijn vrouwen gewoon welkom in alle functies. Het is wat mij betreft dus geen heet hangijzer meer. De beslissing van de Hoge Raad maakt de discussie wel een stuk moeilijker, omdat het ons van bovenaf wordt opgelegd. De overheid bleef in het verleden buiten bepaalde domeinen, zoals de politiek. Dat verandert nu, vaak met het het anti-discriminatiebeginsel als basis. Buiten het politieke domein vinden we het heel normaal dat clubs zijn gericht op een bepaalde groep. Neem voetbal: daar heb je ook aparte competities voor mannen en vrouwen. Ik vind het een zorgwekkende ontwikkeling dat de staat het non-discriminatiebeginsel zo dwingend gaat opleggen aan politieke partijen. Het is helemaal niet ons ideaal dat alle vrouwen uit de politiek verdwijnen. Discriminatie is ernstig, maar je moet heel erg voorzichtig zijn in hoeverre de regering en de staat dingen aan verenigingen, eventueel gebaseerd op religieuze opvattingen, op gaan leggen.”

Binnen de SGP en wellicht ook SGP jongeren spelen tradities een belangrijke rol. Kunnen tradities binnen jullie organisatie vernieuwen?

“Als jongere kreeg ik soms een vieze smaak in mijn mond van het woord traditie. Ik kom natuurlijk uit de protestants-christelijke hoek, waar we vaak te horen krijgen dat de traditie in de rooms-katholieke kerk even belangrijk is als de bijbel, waar wij slechts de bijbel als de basis van ons denken hanteren. Toen ik me echter meer ben gaan verdiepen in het thema, heb ik steeds meer waardering gekregen voor de rol van tradities in ons leven, zonder het tot norm te verheffen. Binnen de staatkundig gereformeerde hoek kijken we sterk naar de historie en onze rol erin, maar kritisch of wetenschappelijk denken is ons echt niet vreemd. Tradities zijn voor mij dan ook echt niet statisch.”

De laatste jaren komt er steeds meer aandacht voor het fenomeen religie op het world wide web. Hoe kijk jij tegen ‘virtuele religie’ aan? Kan religie op het web een bijdrage leveren aan de ‘normale religie’?

“Op zich is dat redelijk nieuw voor mij. Het is zo dat in onze traditie, en dat is de vrucht van de reformatie, je als gelovige niet alleen luistert naar wat de dominee op de kansel zegt, maar ook kijkt naar wat de bijbel daar zelf over zegt. Mijn ervaring is gelukkig dat dit in onze kerken in overeenstemming met elkaar is. De hele virtualiseringsslag is voor mij redelijk nieuw, ik heb me daar nooit echt actief mee bezig gehouden. Maar ik denk dat het positief kan bijdragen in die zin dat je er nieuwe groepen mensen mee kan bereiken die normaliter geen toegang tot die ideeën hebben.”

De laatste jaren wordt in Nederland weer meer de nadruk gelegd op de ‘joods-christelijke’ traditie. Welke waarden uit die traditie vind jij het belangrijkst en waarom?

“Ik sta natuurlijk in de staatkundig gereformeerde traditie, dus mijn binding is met het christelijke gedeelte daarvan. Dan denk ik met name aan de bijzondere ontstaansgeschiedenis van ons land: we timmerden vroeger onder het mom van religie elkaar de hersens in, maar dat droeg wel bij aan de wijze waarop ons land werd gevormd. Jezus zei zelf dat zijn koninkrijk niet van deze aarde is, een uitspraak die in feite over vrijheid van geweten en de scheiding van kerk en staat gaat. Dat wil zeggen dat niemand religie opgelegd mag krijgen, maar dat je wel een christelijke Leitkultur hebt en een aantal waarden die als basis voor onze samenleving dienen. Denk aan het belang van een gezond gezin, tijd voor kinderen, het niet uitbesteden van opvoeding, het belang van goede scholing van eigen signatuur en de gedachte dat kennis nooit waardenvrij is. Het ideaal in die traditie wat betreft de staat is dat die duidelijk zicht heeft op de positieve rol van de kerk wat betreft morele vorming en burgerschap. Wij, als staatkundig gereformeerden, proberen die Leitkultur positief uit te dragen.”

Wat dat betreft heeft de SGP soms een imagoprobleem. Het gaat meestal over zaken als de zondagsrust en de rol van vrouwen…

“Wij willen niet de partij zijn die alleen maar bekend staat om die thema’s. De kern van ons gedachtegoed sneeuwt inderdaad soms wel eens onder. Ik heb bijna wekelijks discussies met mensen daarover. Die zeggen dan: ‘SGP? Oh, dat is die partij van de vrouwenkwestie.’ Ik denk niet dat een dergelijk beeld terecht is. Ons vrouwenstandpunt luidt overigens: elke vrouw in de prostitutie is er één te veel!”

Veel kerken proberen iets te doen aan de ontkerkelijking en de secularisatie en zijn bezig met vernieuwende projecten om mensen weer bij de kerk te halen en om duidelijker in de samenleving aanwezig te zijn. Te denken valt aan de ‘Nacht der kerken’ of het ‘Pinksterfestival’. Is dit een goede ontwikkeling?

“Ik vind dat heel positief, maar ik denk wel dat we het in de reformatorische hoek te druk hebben met het overeind houden van onze zuil. Dat geeft weinig extra tijd en ruimte voor dergelijke activiteiten.”

Je ziet het overeind houden van een zuil als iets positiefs?

“Ik zie een reformatorische zuil als een voertuig, als plek waar je jezelf kunt ‘opladen’. En dat vind ik heel positief. Daar moet ik wel bij zeggen dat je een zuil nooit als excuus mag gebruiken om een soort subcultuur te creëren. Je moet als ideologische groep wel middenin de samenleving staan.”

In Nederland is een traditie ontstaan in vooral protestantse en katholieke kerken om de dialoog met de islam en andere religieuze tradities aan te gaan. Binnen de SGP wordt de islam echter als negatief beschouwd. Op de site van de SGP staat: “De opkomst van de islam is vooral een geestelijk strijd, die om geestelijke wapens vraagt.” Staat deze gedacht niet haaks op de dialoogtraditie in veel Nederlandse kerken?

“Ik denk inderdaad dat de SGP redelijk stellig is over de mogelijke islamisering van Nederland. Dat neemt niet weg dat mijn moslim naaste gewoon een naaste is. De ideeën van Geert Wilders deel ik totaal niet, zijn overtuigingen met betrekking tot de islam zijn te gek voor woorden. Nederland heeft veel aan het gereformeerde gedachtegoed. Vooral in tijden van populisme kan de SGP en het geloof veel tegenwicht bieden. Als gelovige ben ik van mening dat de islam nooit het zicht op God biedt en dat moeten we met geestelijke middelen bestrijden, niet met politieke middelen die niet passen binnen de democratische rechtsstaat. Maar het is een nieuwe groep in de samenleving, die we met respect moeten bejegenen en niet politiek moeten bestrijden. Wel vind ik dat een debat over islamisering scherp moet worden gevoerd.”

Ineke Strouken, directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur, zegt in een video op deze site dat steeds meer jongeren een stijgend aantal tradities hebben, maar hierin wel selectief zijn. Zij zappen als het ware hun eigen tradities bij elkaar. Wat vind je hiervan?

“Dat lijkt mij een hele onrustige manier van doen. Niet dat ik vind dat er een dogmatische traditie moet zijn, waar je nooit uit moet stappen. Ik zou graag zien dat er minder sterk wordt vastgehouden aan cultuur. En ben voorstander van wat meer dynamiek in de christelijke traditie dan er nu is. Overigens snap ik wel heel goed dat die zapcultuur er is, mensen hebben van nature een soort onrust. Maar ik denk niet dat het goed is voor je gemoedsrust.”

Wat vind je de leukste niet-religieuze traditie in Nederland en waarom?

“Koninginnedag! Dat is iets wat los staat van religie, maar wel iets waarin je elkaar qua traditie en denken tegenkomt. Dan doel ik niet zozeer op muziekfeesten of de Vrijmarkt, maar op het gevoel van verbroedering dat ik die dag krijg.”