“De kerk is een seksvijandige organisatie”

De Rooms-katholieke kerk wordt steeds ‘rechter in de leer’ en ruimte voor meer vrijheid lijkt steeds moeilijker te worden. Hoe is dat voor jullie?

“Wij zijn destijds (1983) opgericht omdat we zagen dat de kerkleiding alle conclusies uit het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965), die erop gericht waren de kerk meer bij de tijd te brengen, weer terugdrong naar de orthodoxie. Die starre houding van de kerkleiding is nooit veranderd. Afhankelijk van wie er aartsbisschop is, gaat het van orthodox tot streng orthodox. Ze hebben ook geen behoefte om met ons als kritisch katholieken te overleggen. Zelfs de Acht Mei beweging kreeg geen gehoor van de kerkleiding, terwijl ze met duizenden mensen bijeen kwamen om te getuigen dat ze een andere kerk wilden. Die beweging is vijf jaar geleden opgeheven, mede omdat ze totaal geen medewerking kregen van de kerkleiding. Voor ons is en blijft het ook moeilijk om vernieuwing te brengen als de kerkleiding in Nederland zo koppig blijft, maar we geven niet op.”

Is de Mariënburgvereniging dan niet bezig met een achterhoedegevecht?

“We zijn vooral bezig voor de leden die toegewijd zijn aan de kerk waarin ze opgegroeid zijn, maar daarbinnen toch proberen verandering aan te brengen. We stimuleren plaatselijke parochies die ervoor kiezen om dingen wel anders aan te pakken. Er zijn allerlei parochies in het land die proberen hun eigen gang te gaan, maar tegenwerking krijgen van de bisschoppen. Die ondersteunen wij dan. De leiding is bang dat wanneer het kerkvolk alles zelf gaat bepalen, dat zij de greep op het geheel verliest. Nog maar een kwart van alle katholieken woont in Europa en daarom richt Rome zich meer op Latijns-Amerika, Amerika en Azië. Ik denk dat Rome Europa een beetje heeft opgegeven.”

De bekende hoogleraar Peter Nissen heeft onlangs de katholieke kerk verlaten voor de Remonstrantse kerk. Wat vindt u daarvan?

“Dat is nieuw voor mij. Als hij het zelfs niet meer ziet zitten, dan is dat een teken aan de wand! Vrouwen mogen nog steeds niet benoemd worden als priester, het celibaat voor priesters blijft verplicht en bisschoppen worden benoemd door Rome en niet door de eigen gemeente… Dat zijn allemaal zaken die moeten veranderen. Als de kerkleiding mensen zo blijft tergen en niet luistert naar de aandrang op verandering, dan is het goed mogelijk dat veel meer mensen die stap zullen zetten. Maar onze leden hechten toch nog aan die band met de kerk van hun jeugd en daar willen ze voor vechten.”

Zal de katholieke kerk als gevolg van het wijdverbreide misbruik de komende jaren een nieuwe koers gaan varen?

“Een hoop mensen is gaan beseffen hoe gesloten die katholieke gemeenschap is en de nadelige gevolgen daarvan komen nu naar voren. Dat het heeft kunnen gebeuren is erg. Dat het jaren is toegedekt, is nog veel erger. Door die toedekking heeft het zich steeds kunnen herhalen. De kerkleiding had en heeft geen begrip voor de menselijke seksuele behoefte, de kerk is een seksvijandige organisatie. Ik hoop dat de klappen nu zo hard zijn aangekomen dat er eindelijk schoon schip gemaakt moet worden.”

Hoe ziet de ideale paus er voor u uit?

“De ideale paus staat open voor de wereld en is bereid aanpassingen te brengen aan de moderne tijd. De aanpassingen die ik noemde hebben niks met het geloof te maken, maar met de kerkorganisatie. Als je er opvattingen op na houdt die totaal dwars staan op wat er in de samenleving leeft, dan word je een object van archeologisch onderzoek. Vrouwen doen mee in deze maatschappij en bekleden allerlei belangrijke functies, maar in de kerk niet. Dat is heel raar natuurlijk.”

Kent u ook juist bemoedigende ontwikkelingen in de kerk als het gaat om vrijheid?

“Nee, eerlijk gezegd niet zoveel. Dat de Commissie Deetman het misbruik in de kerk gaat onderzoeken is wel goed, maar dat is natuurlijk ook afgedwongen. Het wordt tijd dat ook de kerkleiding normaal verantwoording gaat afleggen voor haar gedrag en niet alles maar goed praat.”

Zou een Mariënburgvereniging voor moslims een goede ontwikkeling zijn in Nederland?

“Hoe de moderniteit behandeld wordt in de islamitische wereld, dat is natuurlijk een gelijksoortig probleem. Alleen is in de christelijke wereld de scheiding tussen kerk en staat al doorgevoerd. Het is voor ons daarom als ‘privéburgers’ gemakkelijker om actie te voeren om de kerk te veranderen. In de islamitische wereld is het verschil tussen geloof en staat niet zo groot en daar is het dus veel moeilijker om iets te doen. Als er hier in Nederland moderniteit gebracht zou worden binnen de islam, dan zou dat fantastisch zijn. Voor ons betekent dat een extra gesprekspartner. Je bent dan beiden bezig je geloof open te stellen naar de samenleving.”