In milieuklooster Stoutenburg werd gisteren de encycliek door de Nederlandse bisschoppenconferentie gepresenteerd. Overal in de wereld vonden zulke plaatselijke presentaties plaats, naast de persconferentie in Rome. De Korte is portefeuillehouder (referent) voor Kerk en Samenleving binnen de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Hij gaf een uitgebreide toelichting.

Wat is volgens u het belang van het verschijnen van deze encycliek?

“De encycliek verbindt de thema’s van sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid. De paus vraagt katholieken maar ook alle andere mensen op te komen voor de armen en de bedreigde schepping. De encycliek doet een appel op alle mensen om nu in actie te komen. Franciscus richt zich natuurlijk tot alle rooms-katholieken, maar het is ook breder. Het spreken over ‘ons gezamenlijk huis’ in de ondertitel van de encycliek maakt duidelijk dat de Romana alle mensen wil aanspreken. Niet alleen christenen en andere gelovigen maar alle mensen van goede wil. Het aanspreken van alle mensen, gelovig en ongelovig, impliceert dat het beste van de wereldgodsdiensten en levensbeschouwingen moet worden aangeboord om te komen tot een wereldomvattende scheppingsethiek.”

Wat zijn voor u de meest praktische kernpunten uit de encycliek?

“De encycliek benoemt een aantal grote wereldproblemen en belicht de oorzaken daarvan. Zoals de vervuiling van het milieu, de klimaatcrisis, zorgen over voldoende schoon water, de teloorgang van de biodiversiteit en de ontbossing. Tegelijk beschrijft de paus het beste van de christelijke traditie om mensen te motiveren tot een nieuwe levensstijl (‘ecologische bekering’). Een begrip dat ook al eerder door paus Johannes Paulus II is genoemd. Alleen zo kan recht worden gedaan aan de vele armen van de wereld, maar kan ook de aarde als ons ‘ gemeenschappelijk huis’ worden behoed voor verdere aantasting.”

Op welk punt heeft paus Franciscus u verrast?

“Vanaf het begin van zijn pontificaat zet de paus zich in voor de kleinen van deze wereld en voor het behoud van de aarde. In die zin is de encycliek geen verrassing maar eerder een bevestiging van de inzet van de paus. Geloof in God en vriendschap met Jezus Christus wordt verbonden met bekering en de oproep tot concrete daden van barmhartigheid en solidariteit.
Het lijden van de medemens maar ook de aantasting van de aarde moeten wij beantwoorden met een ‘revolutie van de tederheid’, vindt Franciscus. Hij wil nu een mobilisatie van spirituele en ethische kracht van mensen. Rijke naties moeten arme naties bijstaan bij het verduurzamen van het bestaan.”

Hoe gaat deze encycliek nu de Nederlandse kerkprovincie in en het bisdom Groningen-Leeuwarden?

“De bisschoppen zorgen dat er zo snel mogelijk een Nederlandse vertaling komt. Samen met de Konferentie Nederlandse Religieuzen werken de bisschoppen aan een leeswijzer die het lezen van de lange encycliek kan vergemakkelijken. De bisschoppen en de KNR maken ook materiaal voor liturgische, missionaire en diaconale groepen. Naar buiten zal de Kerk de grote thema’s van de encycliek ter sprake brengen in haar contacten met politici, werkgevers en werknemers en de wereld van de wetenschap. Deze encycliek vormt wat mij betreft een moreel kompas voor politici, ondernemers, wetenschapsmensen en technici om bij alle grote beslissingen een duurzame sociale gerechtigheid centraal te stellen. Ik ga zelf ook lezingen houden en artikelen schrijven om de encycliek voor mensen te verhelderen.”

Sommigen wetenschappers zeggen: we verwachten meer impact van deze encycliek dat van de zoveelste klimaatconferentie van de VN.

“Ik weet dat velen hopen dat deze encycliek zal helpen bij het welslagen van komende conferenties van de Verenigde Naties (New York, september; Parijs, december). De wereldleiders komen hopelijk tot afspraken die werkelijk zoden aan de dijk zetten. Het moreel appel van de paus kan wereldleiders misschien over de streep trekken. Ik weet zeker dat het woord van de paus zal doorwerken bij de klimaattop. Secretaris-generaal Ban Ki-moon van de VN zei recent dat hij paus Franciscus nodig heeft voor een echte doorbraak.”

Sommigen verwijten de Katholieke Kerk dat men beter het probleem van geboortebeperking (toestaan voorbehoedsmiddelen) kan aanpakken in plaats van een groene agenda te voeren.

“In de encycliek wordt dit thema kort besproken, in paragraaf 50. De Kerk legt de nadruk op de grote welvaartsverschillen in de wereld en de immense verspilling in de ontwikkelde landen. Niet de bevolkingsgroei is dus het spannende punt maar de onrechtvaardige verdeling van de goederen en de verspilling. Overigens pleit ook de Kerk voor verantwoord ouderschap. De Rooms-Katholieke Kerk maakt echter een onderscheid tussen natuurlijke geboortebeperking en kunstmatige geboortebeperking. Velen, ook rooms-katholieken, in met name de westerse wereld blijven overigens moeite houden met dit standpunt.”

Wat kunnen uw parochianen zelf praktisch met deze encycliek in hun dagelijks leven?

“Ik hoop dat de katholieken in het Noorden, maar ook de andere christenen en alle mensen van goede wil, de encycliek willen lezen als een bezinningstekst. Het vormt een spiegel om in te kijken. Hopelijk leidt het tot een verandering van levensstijl en een betere omgang met onze bedreigde aarde. Met de paus hoop ik op een ecologische bekering en tot actie ten goede.”

Bovenstaand interview is vandaag ook in Friesch Dagblad te vinden.

Lodewijk-Born

Lodewijk Born

journalist

Lodewijk Born is redacteur Religie van Friesch Dagblad.
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.