U bent lid van de Orde der Vrijmetselaren. Dat is een groep waar altijd een beetje een negatief, elitair sfeertje om heeft gehangen. Hoe komen vrijmetselaars van dit imago af?

“Vrijmetselaars hebben die beeldvorming onnodig lang in stand gehouden. Als ze nu hardop hadden durven zeggen dat het een puur spirituele beweging is, was een groot deel van dat imago niet nodig geweest. Heel veel van die vooroordelen kloppen gewoon niet. Loges (plaats van ontmoeting, red.) moeten door middel van openheid in de communicatie er veel aan kunnen doen, ik denk dan bijvoorbeeld aan voorlichtingsavonden. Zelf vond ik het heel mooi dat schrijver Dan Brown in zijn laatste boek Het Verloren Symbool de vrijmetselarij als een multireligieuze groep omschreef. Kijk, we leven in Nederland in een hele open samenleving, waarin je als spirituele beweging weinig te duchten hebt. Maar in Nazi-Duitsland werden vrijmetselaars ernstig vervolgd. Dan is het soms wijs om een laag profiel te houden. Daarbij: de ene vrijmetselaar is de andere niet. Ik ben nooit bij de Amerikaanse vrijmetselaars geweest, maar ik heb de indruk dat ik van sommige loges geen lid zou willen worden.”

Bent u het eens met de stelling ‘Religie is macht’?

“Nee. Religie is in handen van mooie mensen het mooiste wat er is en in handen van foute mensen het slechtste wat er is. Op zichzelf is het niks. De menselijke geest heeft ontzettend veel verbeeldingskracht en is tot geweldig veel illusies in staat. Zodra je de wil van God gebruikt om miljoenen mensen te manipuleren, dan is religie het smerigste wat er is. Het grootste probleem in de wereld van levensbeschouwing is dat mensen een aantal woorden als spiritualiteit, ideologie, et cetera permanent door elkaar heen halen. Dat kun je religie zelf niet verwijten.”

Hoeveel macht en invloed hebben religieuze organisaties in Nederland nog anno 2010?

“De macht van instituties in Nederland is ongelooflijk en vele malen groter dan ze op basis van de aantallen zouden moeten hebben. Ik woon zelf in Kampen, een stad die erom bekend staat nogal religieus te zijn. Mensen hebben de neiging om religieuze hoogwaardigheidsbekleders een soort macht toe te kennen en hen die niet af te pakken. Die rare bisschop Eijk gaat in Utrecht bijvoorbeeld als een gek te keer, die man zou er gewoon uitgeschopt moeten worden! Ik ben zelf als pastor en predikant afgestudeerd, en dan zie je dat mensen ineens hun hoed voor je afnemen. Dat is toch van de gekke? We dichten religieuze leiders kwaliteiten toe die ze niet hebben en geven ze daardoor macht. Toch is die macht en invloed beperkt. In de Nederlandse samenleving is het in ieder geval absoluut niet meer zo dat iemand als Wim Eijk nog invloed kan uitoefenen op het wetgevingsproces.”

Kerken worden dus steeds machtelozer. Is dat erg?

“Dat vind ik alleen maar fantastisch, als het om het fenomeen gaat van kerken die met overheden pogen mensen te knechten. Maar na de Tweede Wereldoorlog is daar in Nederland een kentering in gekomen: het is steeds meer de functie van de kerk geworden om naast de mensen te staan. Als de kerk op het gebied van zaken als dak- en thuislozenopvang en liefdadigheid haar ‘macht’ zou kwijtraken, zou ik dat problematisch vinden. Zo vind ik dat het CDA nodig is, omdat het een partij is die consequent pleit voor subsidiëring van humanitaire projecten. En het is zeker niet mijn politieke kleur.”

De PVV heeft er flink wat zetels bij gekregen tijdens de laatste verkiezingen. Hoe machtig is de PVV hierdoor geworden? Kunnen we anti-islamitische wetgeving verwachten?

“Partijen hebben geen macht. Een groot deel van de bevolking, met name de mensen die aan de kwetsbare kant van de samenleving zitten, uitten hun ongenoegen over het feit dat er te intellectualistische tendensen in de politiek waren. Maar daarmee krijgen de mensen die het hardste schreeuwen nog niet direct macht. Het is in ieder geval geen andere dan de macht die we hen zelf toedichten. Ik denk niet dat het mogelijk is dat er anti-islamitische wetgeving komt. Kijk, als religieuze mensen macht krijgen over de samenleving, zeg ik: hoed je. Het domme van Wilders is echter dat hij zich alleen maar op de islam richt. Ik denk niet dat de PVV heel veel macht zal krijgen.”

In hoeverre is de opkomst van de PVV te verklaren als een stem tegen de religieuze elite in Nederland?

“Is er een religieuze elite in Nederland? Daar geloof ik niets van, dus ik denk zeker niet dat er sprake is van een stem tegen zo’n elite. Organisatorisch heeft een man als Eijk wel wat in de melk te brokkelen, maar de kerk is van de katholieken. Het zal hem nooit lukken greep te krijgen op de spiritualiteit van de katholieken. En aan de kant van de protestanten bestaat zo’n elite sowieso helemaal niet. Dus ik denk niet dat zo’n tegenstem bestaat.”

Denkt u dat een multiculturele elite ooit werkelijkheid wordt?

“Het idee dat we een multireligieuze elite aan de macht zouden krijgen, vind ik waanzin. Die goedgeklede, hoogopgeleide migranten zijn er allang en doen allang mee. Maar een multiculturele elite, nee.”

Veel agressief gedrag van Marokkaanse jongeren komt voort uit een gevoel van onmacht. Mee eens?

“Veel Marokkaanse jongeren bevinden zich in een inhoudsloos, betekenisloos gebied tussen de Nederlandse en Marokkaanse samenleving. Ze kunnen niet volledig participeren in de Nederlandse samenleving vanwege de ideeën van hun ouders. Helemaal terug naar de samenleving van hun ouders kunnen ze echter ook niet. Ik denk dat die jongeren in een vacuüm terechtkomen en daar niet worden gezien. Je hebt in Nederland een fenomeen waar ik me erg zorgen over maak: de macht van de georganiseerde domheid. Enkele partijen kennen alleen maar de woorden: straffen, politie, et cetera. Dat vind ik een zorgelijke ontwikkeling. In mijn studententijd werden nog fatsoenlijke opbouwwerkers opgeleid. Maar wie alleen maar een hamer als gereedschap heeft, ziet de hele wereld voor een spijker aan.”

U kunt gratis verder lezen

Klik deze melding weg via het kruisje. Maar goede artikelen schrijven kost geld. Steun daarom onze schrijvers en word al vanaf € 5 per maand Vriend/in van Nieuw Wij.

Ik lees eerst het artikel verder.
Jan-Albert-Hootsen

Jan-Albert Hootsen

journalist, gespecialiseerd in Latijns Amerika

Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.