Waar sta jij pal voor en waarom?
Ik sta voor sociale rechtvaardigheid! Ik wil dat ons land sociale rechtvaardigheid en ideeën rond een rechtvaardige samenleving ideologisch verankert. Waar staan wij als samenleving voor? Wat willen we voor onszelf? En is dat ook wat we voor de ander willen? Dit soort gesprekken moeten open en transparant gevoerd worden. Mensen zijn heel snel bang dat we polariseren, dat het dan escaleert en groepen tegenover elkaar komen te staan. Maar we zijn al gepolariseerd, dus laten we ruimtes creëren om die frustraties te kanaliseren. Om mensen de gelegenheid te bieden om stoom af te blazen en echt intermenselijk contact te maken. Dat moet niet ongecontroleerd, maar op een respectvolle en veilige manier. Maar soms laten we ons echt gevangen nemen door onze angsten. Het klimaat in Nederland vind ik beklemmend en bepaalde frames te invloedrijk: daardoor worden mensen bang voor elkaar gemaakt. Ik denk dat mensen, ongeacht hun zorgen, gehoord willen worden. En mensen in machtsposities moeten gewoon luisteren. Niet luisteren met als doel om te zeggen wat je al doet, hoe goed je je best doet en om te zeggen ‘dat je daar toch anders over denkt’. Nee, luister om te luisteren naar wat er in iemand omgaat. Toon professionele nabijheid: ik zie jou en ik zie jouw gevoel.
Inspireert iemand of iets je daartoe? Welke waarden spelen hierin een rol?
Hoe ouder ik word, hoe meer mijn roots en de natuur mij inspireren. Ik zou zo graag naar Herat en Paktia willen, dat zijn twee hele verschillende regio’s in Afghanistan waar mijn voorouders vandaan komen. Herat staat bekend om zijn rijke geschiedenis. Het is een stad met een lange traditie van kunst, wetenschap en handel. Paktia kent ongeëvenaarde natuur met bergen, valleien, rivieren, bossen, woestijn en watergebieden, met een diversiteit aan planten- en dierenleven. Ik ben niet snel geïnspireerd door een persoon – al moet ik toegeven dat Adriaan van Dis mij ongelofelijk inspireert zowel als mens en als schrijver – maar iedereen kan mij raken en inspireren. Het zet hem vaak in de kleine interacties voor mij. Tot slot, ook muziek inspireert mij enorm.
Hoe laat jij dit zien?
Ik hanteer een intersectionele blik: ik kijk naar hoe factoren als afkomst, gender, klasse en religie elkaar beïnvloeden in het dagelijks leven van mensen. En ik stel kritische vragen over macht, uitsluiting en systeemverandering, zonder hopelijk belerend te zijn. Ik combineer persoonlijke ervaringskennis als vrouw van kleur met professionele expertise in inclusie, gemeenschapsvorming, diversiteit en discriminatie. Ik maak gebruik van verhalen (storytelling) als sociaal veranderingsinstrument. Zowel tijdens keynotes als mijn geschreven columns. Ik vind verhalen een krachtig middel om anderen te laten voelen wat statistieken niet kunnen laten zien, en hoop op die manier mensen te raken én aan te zetten tot reflectie.
Wil je wat veranderen en zo ja: wat?
Sociale rechtvaardigheid creëren! Dat doe ik door de belevingswereld van minderheden centraal te stellen en die te verbinden met beleid, praktijk en onderzoek. Ik ben continue, zoals hoogleraar Halleh Ghorashi het zo mooi noemt, tussenruimtes aan het creëren waar bewustwording, wederzijds begrip en verandering mogelijk worden. Ik wil dat mensen elkaar zien zoals zij zichzelf zien, zonder frames, zonder aannames, zonder stereotyperende en bevooroordeelde filters. Ik doe dit op allerlei manieren, waarbij ik soms ook ervaringsdeskundigheid en wetenschappelijke kennis met elkaar verbind. Ik begeef me op verschillende sociale, culturele en institutionele plekken als ministeries en gemeentes, voor grote groepen bij organisaties en op het podium bij culturele instellingen. Dat geeft me ook een breed podium en die ruimte gebruik ik om die sociale verandering teweeg te brengen.
Wat zorgt ervoor dat je het volhoudt?
Ik heb voor een pittige baan gekozen, door continue ongemakkelijke gesprekken te voeren, mensen een spiegel voor te houden en tot op zeker hoogte emotioneel arbeid te verrichten. Soms vraag ik me oprecht af waarom ik hiervoor heb gekozen. Het kost veel energie, omdat het soms ook aan je kan vreten. Je merkt het ook aan jezelf, je bent veel serieuzer in het leven dan je omgeving. Je bent je enorm bewust van wat er om je heen op mico- en macroniveau gebeurt, maar ook internationaal. En ik ben heel vaak jaloers op mensen die zo anders in het leven staan, altijd een roze bril op hebben en zoiets hebben van: je leeft maar een keer en maak het beste van. Ik zou willen dat ik ook zo het hele jaar door in het leven kon staan en me helemaal kon disconnecten van de ellende wereldwijd. Maar ik ben eenmaal anders bedraad en dit is vast voor een doel. Ik geloof wel in micro-revoluties, en ik zie dat heel vaak gebeuren. Telkens als ik ergens mijn documentaire Kan je het zien? heb getoond, krijg ik berichten en reacties dat mensen echt aan het denken zijn gezet, en zich veel meer willen uitspreken. Dat geeft mij hoop voor een betere samenleving voor al onze kinderen.
