Dilara Bilgiç pleit voor nieuw politiek systeem

Kijk je als ex-vluchteling met andere ogen naar de wereld en zo ja: hoe? En is dat van invloed op je ideeën?

“Dit is natuurlijk lastig te zeggen, omdat ik geen algemeen kader heb van hoe de niet-vluchteling gemiddeld kijkt naar de wereld. Ik denk echter dat het wel indirect invloed heeft gehad op mijn ideeën, omdat je veelal de buitenstaander bent: in Nederland word je vaak gezien als Turk of moslim, en in Turkije vaak als Europeaan of Nederlander. Je hoort niet echt ergens bij. Dat heeft z’n nadelen, maar het grote voordeel is dat ik kritisch ben jegens beide culturen en landen. Je zit immers niet in het systeem, maar staat erbuiten. Daardoor ben je sneller geneigd om te observeren en evalueren.”

Wat triggert je als het gaat om politiek en democratie?

“Dat personen of specifieke instanties vaak de schuld van problemen in de politiek lijken te krijgen: eens in de zoveel tijd is er weer een zondebok. En dat terwijl politiek bestaat uit een geheel aan structuren. De macht ligt niet louter bij één persoon, het is vaak een onpersoonlijke, abstracte macht als het gaat om politiek. Daardoor ligt de schuld vaak niet louter bij één politicus. Denk bijvoorbeeld aan de belastingenaffaire: Frans Weekers, voormalig staatssecretaris van Financiën, stapte in 2014 op vanwege problemen met toeslagen bij de Belastingdienst. Menno Snel, eveneens voormalig staatssecretaris van Financiën, diende eind 2019 zijn ontslag in vanwege de kinderopvangtoeslagaffaire. Ikzelf vind het dan interessant om niet zozeer naar specifieke personen of partijen te kijken, maar op zoek te gaan naar structurele oplossingen middels aanpassingen in het systeem, en te kijken naar het gehele plaatje, naar alle structuren die de problemen mogelijk maakten en in stand hielden.”

Waar schort het aan in het democratische systeem in Nederland?

“Het politieke debat lijkt vaak gericht te zijn op het profileren om het profileren zelf. Je moet in de politiek immers iets hebben waarmee je je populariteit kunt behouden, zichtbaar kunt blijven. Vaak genoeg in de media komen. Door dit element van profilering, en angst voor afstraffing bij de eerstvolgende verkiezingen, lopen we het gevaar dat politici hun woorden en daden zullen laten leiden door het mogelijke effect op de aankomende verkiezingen, en op hun populariteit.”

Hoe kwam je op het idee van een Black Box Democratie? En wat houdt het in?

“De Black Box Democratie is eigenlijk een samenkomst van allerlei ideeën, theorieën, onderzoeken, en democratische bestuursvormen. Het systeem is gebouwd op een zekere flexibiliteit, waardoor we structurele oplossingen kunnen vinden voor problemen die optreden. Zo voorkomen we dat we een persoon tot zondebok maken en weer vervolgen met de dagelijkse vicieuze cirkels. Ook is het systeem erop gericht de burgers er meer en efficiënter bij te betrekken. Maar het systeem is vooral bedoeld als spiegel om te reflecteren op de huidige stand van zaken.”

Wat zie jij als grote politieke problemen in Nederland en wereldwijd?

“Om mijn analyses nou ook meteen los te laten op de wereld vind ik een stap te ver gaan. Ik zou daarvoor ook andere politieke systemen grondig moeten analyseren. Maar wat ik in Nederland merk, is dat politiek ook een soort podium is geworden voor politici, voor profilering, voor oneliners. Tuurlijk, dat is niet per se altijd slecht, maar wel als zelfs de lijsttrekkersverkiezingen bij het CDA op een aflevering van een soapserie gaan lijken.”

Zou jezelf de politiek in willen? Ben je misschien al lid van een politieke partij?

“Ik ben geen lid van een politieke partij, omdat je je dan schaart achter een geheel web aan opvattingen, ideologieën, en politici. Ik vind het jammer dat we een partij, of een persoon moeten kiezen: ik kan van elke partij of politicus wel iets benoemen waar ik het mee eens ben.

Of ik de politiek in zou willen? Momenteel niet. Ik heb de afgelopen maanden ook vanuit twee politieke partijen de vraag ontvangen of ik de politiek in wilde, maar heb geweigerd. Ik wil me momenteel niet vastbinden aan één partij. In theorie is er natuurlijk wel sprake van stemmen zonder last of ruggespraak, maar in de praktijk hebben partijleden wel te maken met fractiediscipline, en partijeenheid. En ik sta nooit voor de volle honderd procent achter álle opvattingen, acties en ideeën van een partij. Een eenmansfractie zie ik ook niet echt zitten. Eenheid in verscheidenheid, dat zou ideaal zijn, maar in de praktijk komt dit helaas niet vaak voor in de politiek.”

De wereld telt veel autoritaire leiders, is er wel toekomst voor de democratie?

“Als er nog mensen zijn die een democratie willen, waarom niet? Een autoritaire leider moet vroeg of laat opstappen, als hij/zij niet voldoende draagvlak heeft. Dat zie je in de geschiedenis herhaaldelijk ook gebeuren: hoe machtig een leider ook is, zonder draagvlak stelt zijn macht niets voor. Dat geldt ook voor de democratie: als blijkt dat een bepaalde vorm van democratie in een specifieke samenleving aan draagvlak begint te verliezen, is het verstandig om vroeg of laat een andere invulling te geven aan de desbetreffende democratie. We hebben het mijns inziens in eigen handen of de democratie zal voortbestaan.”