Kun je kort wat over jezelf vertellen?
“Ik ben 46 en ik werk bij een bedrijf dat zich bezighoudt met de begeleiding van mensen in de sociaal-psychiatrie. Ik heb mijn hele leven met bijzondere doelgroepen gewerkt, zowel in de uitvoering als op beleidsniveau. Daarnaast houd ik van natuur en van dieren. Nu mijn kinderen volwassen zijn en op zichzelf wonen, heb ik voor die laatste dingen meer tijd. Mijn man en ik leven samen met een hond, twee katten, een varkentje, een papegaai en een aantal terrariumdieren en we kweken groenten en kruiden op een volkstuin.”
Kun jij kort uitleggen wat moderne druïderij is?
“Moderne druïderij valt net als moderne hekserij (ook wel wicca genoemd) onder het nieuwe heidendom, het neopaganisme. De stromingen binnen het neopaganisme houden zich bezig met natuurspiritualiteit, de zorg voor moeder aarde en het respect voor alles wat op aarde leeft. Het idee is dat deze omgang met spiritualiteit terug te voeren is op de manier waarop mensen hiermee omgingen voor de opkomst van grote religies, zoals het christendom.”
Een vooroordeel over ‘nieuwe spiritualiteit’ is dat het zweverig is en dat het onduidelijk is wat het nou precies is.
“Weet je hoe dat komt? We hebben de neiging om op een hele technische manier naar een religie te kijken. We willen graag een geloofsbelijdenis zien. We willen horen in welke god iemand gelooft, wat die god vraagt van een gelovige en hoe het geloof gepraktiseerd wordt. Dat zijn we gewend. Maar deze manier van kijken is niet geschikt om naar het neopaganisme te kijken. Veel paganisten hebben de neiging om er meer goden op na te houden en om te werken met het mannelijke en het vrouwelijke in de vorm van een god en een godin. Maar ik ken ook atheïstische paganisten. Zij geloven niet in goden als externe wezens, maar zien dat veel meer als archetypen, innerlijke energieën. Een existentiële definitie is er dus niet. Daarom vindt de buitenwereld het heel zweverig. Ik vind het juist heel praktisch: je leeft je leven, je kijkt om je heen en je verbindt je op een bewuste manier met de wereld die je ontmoet. Dat heeft te maken met respect en dat heeft te maken met dat je beseft dat je maar gewoon een wezen bent te midden van andere wezens. Je realiseert je dus tegelijkertijd dat je volkomen uniek bent en dat je er volstrekt niet toe doet.”
Hoe ben je zelf in aanraking gekomen met druïderij?
“Op mijn twaalfde raakte ik geïnteresseerd in paganistische bewegingen. Ik had een boek uit de kast getrokken bij mijn ouders. Dit was een encyclopedie over parapsychologie en occultisme. Daarin stond een artikel over moderne hekserij en dat boeide me mateloos. Ik heb in mijn puberteit alles over hekserij gelezen wat ik kon vinden. Op mijn twintigste las ik de ‘Malleus Maleficarum’, ‘De Heksenhamer’. Dit boek is in de 15e eeuw geschreven door een Duitse monnik en diende als werkboek voor de inquisitie in de middeleeuwse heksenvervolging. Dit was voor mij een omslagpunt. Ik heb een christelijke achtergrond en beschouwde mezelf als min of meer christelijk, maar na het lezen van ‘De Heksenhamer’ wilde ik niets meer te maken hebben met het christendom. Het was zo’n naar, seksistisch en vrouwonvriendelijk boek dat ik er bijna fysiek misselijk van werd.
Na het lezen van ‘De Heksenhamer’ voelde het alsof ik op de rand van een afgrond stond. Achter me was een leegte. Alles waaruit ik in religieus opzicht was opgebouwd, viel weg, terwijl ik nog niet wist wat er komen ging. Toen ben ik gerichter gaan zoeken naar moderne paganistische bewegingen. In eerste instantie was ik op zoek naar wicca, maar door omstandigheden kwam ik via een vriendin bij druïderij terecht. Ik ging mee naar een introductieweekend van de OBOD, de Orde van de Barden, Ovaten en Druïden. Daar heb ik heel leuke mensen en een prettige omgang met spiritualiteit leren kennen.
Op dat weekend had ik een goed gesprek over magie met Philip Carr-Gomm, de chosen chief van de OBOD. We waren het niet over alles met elkaar eens maar hij was er niet op uit om mij te overtuigen of te bekeren. Na afloop van het gesprek dacht ik: ‘Van deze man kan ik wat leren. Dit is geen enge sekte waar ik allemaal dingen moet gaan geloven. Dit is een groep mensen die bezig is om zichzelf spiritueel te ontwikkelen en daar kan je dus ook van afwijken als je dat wil.’ Dat vond ik prettig en zo ben ik er gerold. Ik ben nu zo’n 23 jaar lid.”
Wat is de reden dat je voor druïderij hebt gekozen boven iets anders, zoals bijvoorbeeld Oosterse spiritualiteit?
“Oosterse spiritualiteit heeft mij persoonlijk nooit getrokken. Dat heeft ermee te maken dat ik neopaganisme, zowel druïderij als wicca, ervaar als de spiritualiteit die bij deze grond hoort. Het is verbonden met de natuur hier. Oosterse spiritualiteit hoort bij het Oosten. Dat wil niet zeggen dat ik geen sympathieën heb voor bepaalde ideeën uit de Oosterse spiritualiteit maar het voelt niet eigen. Het voelt als exotisch, terwijl wicca en druïderij voor mij voelen als thuis. Dat is ook een belangrijk onderdeel van de spiritualiteit: je verbinden met de natuurlijke omgeving. Het zijn natuurreligies, dus je verbindt je heel letterlijk met de bomen en de planten om jou heen. Dat heeft een hele praktische component die voor mij alleen maar werkt in mijn eigen omgeving.”
Wat houdt het in de praktijk in om druïde te zijn?
“De meeste druïden zullen druïderij geen geloof of religie noemen maar een levensovertuiging of een natuurspiritualiteit die je verbindt met de natuur om je heen, met je plek in de wereld. Je ziet dat terug in het vieren van acht jaarfeesten die verbonden zijn met de cyclische verandering van de seizoenen. Door deze verbintenis met de seizoenen en het jaar creëer je een ritme in je leven. Dat ritme kun je gebruiken op vrijwel ieder onderdeel van je bestaan. Als je bijvoorbeeld besluit iets nieuws te starten, houd je rekening met het seizoen. Je start het in het voorjaar en niet in het najaar. De gedachte is dat je mee reist op de energie die in de natuur is. Ook worden er door veel groepen feesten gevierd met volle maan en worden rituelen verzorgd bij grote gebeurtenissen in je leven. Dit zijn gebeurtenissen als een huwelijk of een naamgevingsceremonie, maar er zijn ook rituelen rond ziekte en gezondheid.”
Hoe praktiseer je druïderij in jouw leven?
“De jaarfeesten zijn de belangrijkste structuur in de praktisering. De rest is meer een levenshouding die gaat over respect voor mens en natuur om je heen. Een soort nederigheid. Dat ik me bezig houd met natuur en milieu, zie ik als een onderdeel van druïderij. Dit bestaat onder andere uit tuinieren in mijn tuin en mijn lidmaatschap van Greenpeace en dierenrechtenorganisaties. Ik heb een tijd ook meegeholpen met het behoud van gemeenschappelijk groen. In de wicca heb je daar een mooie term voor: workshippen. Dat betekent gewoon je mouwen opstropen en zorgen dat er ergens een stukje grond is dat er over twee uur beter aan toe is dan nu. Dat is heel nederig en er is niemand die zegt dat je daar een geweldig ritueel hebt uitgevoerd. Je hebt plantjes verplant en onkruid gewied. Workshippen is het eren van de wereld waarin je leeft door er energie en aandacht in te steken, ook al is er niemand die dat ziet. Druïderij gaat ook op die manier met de wereld om. Bewustzijn en verbinding staan daarin centraal. Een andere term die je hiervoor zou kunnen gebruiken, is mindfullness. Ik denk dat dit een term is die makkelijk ligt op het moment.”
Het klinkt als een vrij individualistische religie als je je eigen keuzes kunt maken qua geloof. Vind jij het collectief belangrijk binnen druïderij?
“Ik vind het prettig om ergens bij te horen en heb veel vriendschappen overgehouden aan druïderij. Druïderij heeft mij een kader en sociale groep gebracht waarbinnen ik dingen die ik toch al voelde, kwijt kon.
Ik heb iemand een groep druïden wel eens horen beschrijven als een groep individuen bij elkaar. Dat is ook wel zo. Er is geen dogma, wel consensus. Er zijn een hoop dingen waar we het wel over eens zijn met elkaar. Als je het daar niet mee eens bent, drijf je vanzelf weg van de groep. Dan heb je namelijk niet zoveel te zoeken bij druïderij.”
Heb jij het idee dat je in de traditie van de ‘oude’ druïden staat?
“Dat is een lastige vraag. Het idee bestaat dat de Keltische druïden raadsmannen waren aan koninklijke hoven. We kennen binnen de OBOD drie graden: de Bard, Ovaat en de Druïde. De Barden zijn de hoeders van de kennis door middel van gedichten en liederen. De Ovaten houden zich meer bezig met divinatie en de lijnen van het lot ontwarren. De Druïden zijn de filosofen en de rechters binnen een gemeenschap. Dat is de onderverdeling zoals wij hem binnen de OBOD hanteren. Of dat historisch gezien klopt, is lastig vast te stellen. Onze kennis over de druïden komt voornamelijk uit de geschriften van de Romeinse overheersers en het is niet duidelijk hoe waarheidsgetrouw die weergaven zijn. Daarnaast heeft iedere religie de neiging om een geschiedenis te fabriceren. Ik weet er te weinig van om eruit te kunnen pikken wat gefabriceerd is en wat niet. Ik ben voorzichtig met het claimen van geschiedenis.”
Hoe kijk jij als druïde aan tegen religieus geweld, bijvoorbeeld ISIS?
“Als je gelooft dat je onderdeel bent van de natuur waarin je leeft, dat is inclusief alle mensen, dan kun je niet anders dan een pacifistische en tolerante levenshouding hebben. We zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Datgene wat ik jou aandoe, doe ik mezelf aan. Dat gaat verder dan ‘als ik jou sla, dan sla je mij terug’. Sterker nog, als ik jou sla en jij doet niets, heb ik toch mezelf geslagen. Ik heb mezelf slechter gemaakt door jou kwaad te doen. Ik heb mezelf beschadigd. En andersom, als ik bereid ben om in genegenheid of in liefde iets te geven aan een ander, dan breng ik liefde en genegenheid in mijn eigen wereld.
Wat ISIS betreft: ik wil het liever IS noemen. Dat is een sterk paganistisch punt. Er zijn veel mensen die ISIS als godin-moeder kennen en wij, paganisten, vinden het gebruik van haar naam om een agressieve organisatie aan te duiden zeer storend. Je zou ook niet de afkorting Jezus kiezen voor dezelfde beweging. Er zijn mensen die brieven naar de BBC hebben geschreven om op te houden om het ISIS te noemen. Ik was heel blij toen de media hier overstapten op IS. Op dit punt raakt de politiek onze zweverige wereld.
Waar ik op vastloop, is wat ik erover kan zeggen als persoon en wat ik er over te zeggen heb als druïde. Ik denk niet dat ik er als druïde veel aan toe te voegen heb. Het is verschrikkelijk dat mensen elkaar van alles aandoen uit naam van het geloof. Dat is iets wat volstrekt vreemd is voor iemand die bezig is met een moderne natuurgodsdienst, omdat je zo’n ander beeld van de wereld hebt. Ik kan me niet voorstellen dat mensen bereid zijn om anderen zoiets gruwelijks aan te doen. Dat snap ik niet. Het valt buiten mijn begrippenkader.”
Iets wat misschien meer binnen jouw begrippenkader valt is de opwarming van de aarde en de recente milieutop in Parijs. Hoe kijk je daar tegenaan?
“Ik doe als persoon mijn best om zo min mogelijk bij te dragen aan de vervuiling en de opwarming van de aarde. Ik vind dat mijn plicht. Dat is het respect dat ik heb voor mijn natuurlijke omgeving. Ik ben blij om te zien dat dit een politiek agendapunt is geworden en dat er meer mensen zijn die daar mee bezig zijn. Tegelijkertijd denk ik dat wij als mensheid in staat zijn om het leven voor onszelf hier onmogelijk te maken, maar dat de aarde als planeet niet zoveel last van ons heeft. Op een gegeven moment sterven we gewoon uit. Met ons misschien nog een heleboel zoogdieren en daar kun je heel emotioneel over zijn, maar de bewoning van de planeet Aarde is al verschillende keren volledig uitgestorven. Dat gebeurt af en toe. Dat is jammer voor de mensheid. Maar Moeder Aarde kan prima zonder ons.”
ik zocht naar europese begrippen over spiritualiteit in een mensenleven.vandaar zoeken naar druiden.ik heb daarbij niets hollands of europees gevonden.dat kan aan mij liggen want ik ben niet goed op de computer.misschien kunt u mij een tip geven?