“Een gesprek met vertegenwoordigers van Pegida is zinloos”

Hoe kijkt u naar al die groepen vluchtelingen die de laatste weken vaak snel nog ergens moeten worden gehuisvest en waarover vervolgens weer veel gedoe is in de media?

“Het is jammer dat men dit niet heeft willen zien aankomen. Het was duidelijk dat dit een keer moest gebeuren. Het westen intervenieert soms wel in andere werelddelen, maar denkt dan niet na over de ‘bijkomende problemen’ van o.a. vluchtelingenstromen. Nu het zover is, vind ik dat de bestuurders meestal goed en adequaat reageren en dat mensen zeer welwillend en behulpzaam zijn. Je moet alleen niet oude afspraken schenden – in Oranje was het beter geweest als Dijkhoff gevraagd had: mogen deze mensen een nachtje hier verblijven? En nu met kracht al die lege panden – een fout van de markt – inrichten voor vluchtelingen!”

A.s. zondag dus die bijeenkomst in de Janskerk. Hoe wordt er bij u in de kerk gedacht over al die vluchtelingen? Wat vinden ze van uw initiatief? 

“Ik ben alleen nog maar positieve reacties tegengekomen op ons initiatief om op te komen voor vluchtelingen. Sommigen zeggen wel: mensen met zorgen hierover moeten ook ruimte krijgen. Dat is heel aardig, maar dat zijn wel weer ‘anderen’, onder de eigen kerkleden ben ik die mensen nog niet tegengekomen.”

Als je het hebt over die zorgen: dominee Alexander Veerman schreef gisteren op Nieuwwij.nl: “Mensen die hun zorgen uiten en vragen stellen bij de gastvrijheid van Nederland worden al snel weggezet als racisten”. Wat vindt u hiervan?

“Nee, dat vind ik overdreven, ik maak dat eigenlijk helemaal niet mee. Dit ene zinnetje is trouwens heel anders dan de rest van zijn verhaal, waarin Veerman stelling neemt tegen het aanjagen van de angst en vóór dialoog. De roep om dialoog deel ik, daarom wil ik ook onderscheid maken tussen mensen met angsten en leidinggevende personen die angst aanjagen. Een dialoog met de laatste groep is zinloos, die moet je ook geen podium geven. Ik zie ook dat het regeringsbeleid om de publieke voorzieningen te beknotten – en de individuele rijkdom te laten groeien, denk aan de laatste troonrede – tot veel onzekerheid leidt bij kwetsbare mensen en de angst voor vreemdelingen voedt. Hier kan sociale politiek nog wel iets doen. Hier laten sociaal-democraten toch echt iets liggen.”

Wat is uw indruk van Pegida? Wat is het voor een ‘beweging’?

“Mijn indruk is dat het een beweging is die probeert een fatsoenlijke buitenkant te laten zien, maar die intern een vergaarbak is van mensen met bedenkelijke meningen en daden. De Nederlander die de Duitse en Nederlandse afdeling van Pegida verbindt – ‘Ernst van Utrecht’, een schuilnaam – is een schimmige wapenhandelaar. Het is een club met mensen die de eigen cultuur kritiekloos verheft boven andere culturen, en daarmee een racistische inslag heeft. Daarmee voedt ze angsten die leven onder allerlei mensen, en daarmee zaait ze het zaad van de haat en verschaft ze mensen een legitimatie voor het gebruik van geweld. En daar maak ik me grote zorgen over.”

Jullie gaan in de Janskerk een ander geluid laten horen. Waarom? Is het een tegengeluid?

“We noemen het ‘een ander geluid als een tegengeluid’. We willen niet een anti-beweging vormen, geen mensen zijn die ‘tegen’ iets zijn, maar vóór iets: voor gastvrijheid en openheid, dus voor mensen in nood. Dat andere zit ook in de vorm: wij doen wat bij de kerk hoort: voor alles zingen, en daarnaast ook bidden en verhalen (laten) vertellen, van vluchtelingen en begeleiders. We willen niet alleen tegen Pegida zijn, maar die betoging ook niet negeren; in ons andere geluid zit een duidelijke stellingname.”

Wat gaat er precies gebeuren? Is iedereen welkom?

“Elk uur is er een korte viering, daarvoor zullen steeds de kerkklokken luiden, als een signaal voor de stad. In de rest van de tijd is er ruimte voor muziek, verhalen en gesprek (ontmoeting). In die tijd komt New Dutch Connections met enkele verhalen en kleine optredens (rap, dans); dat is een groep die werkt met jonge vluchtelingen en hen coacht. Iedereen is welkom, maar zonder spandoeken, en we willen ook geen zaaldiscussies; de sfeer zal positief en bemoedigend zijn. Voor meer informatie verwijs ik de lezers graag door naar onze website.”

Is het niet een idee om zondag of later toch een vertegenwoordiger van Pegida in jullie kerk uit te nodigen voor een dialooggesprek? Anders wordt het weer praten over en niet praten met…

“Nee, dat vind ik geen goed idee. Een gesprek met vertegenwoordigers van Pegida is zinloos en biedt hen alleen maar een podium. Je moet deze mensen niet ‘salonfähig’ maken. Hun ideeën zijn gewoon verwerpelijk, punt. Die kun je alleen afwijzen en analyseren. Een gesprek is wel heel nodig met mensen die zich genegeerd voelen of zorgen maken. Daar past begrip, maar ook analyse en opheldering over politieke keuzes en het omgaan met de stroom van berichten.”

“Pegida heeft juist het beste met alle mensen voor, het wil vooral wijzen op de gevaren van fundamentalistische moslims” las ik de afgelopen dagen regelmatig op Facebook…

“Daar hebben we Pegida echt niet voor nodig. Zulke woorden zijn een rookgordijn voor het zaaien van verdeeldheid en angst. Geloof ze niet. Richt je op praktische oplossingen, die de angst bij mensen verminderen. Rust mensen toe voor het leven in een geglobaliseerde wereld, maar wel vanuit een stevig verankerde sociale samenhang, met goede voorzieningen. Daar zit het probleem en (het begin van) de oplossing.”

Hoe groot is de kans dat Pegida ook in andere Nederlandse steden demonstraties gaat organiseren?

“Volgens mij is dit een nationaal iets, dus de kans op herhaling op kleinere schaal in andere steden acht ik niet groot. Maar zeker weten doe ik het niet. De situatie kan zich heel zorgelijk ontwikkelen.”

Zouden Nederlandse kerken niet veel duidelijker stelling moeten nemen tegen Pegida?

“De kerken nemen met handen en voeten zeker al stelling tegen Pegida: heel veel kerkmensen laten met hun inzet zien dat vluchtelingen welkom zijn. Kerken stellen ook gebouwen open en geven oproepen tot hulp door. En de landelijke Protestantse Kerk heeft ons evenement gepromoot op haar website. Maar wat meer analyse vanuit de kerken van de sociale achtergronden van Pegida en van de wortels hiervoor in o.a. het overheidsbeleid zou goed zijn. Rechtstreeks de overheid aanspreken op het woonrecht, op de verantwoordelijkheid voor sociale woningbouw zou ik ook toejuichen.”