De aanleiding? Na de aanslagen van 11 september 2001 zag Erwin hoe de polarisatie toenam, vooral richting moslims. Dat baarde hem zorgen. Tijdens een brainstormavond met een vriend over zijn toekomst ontstond het idee: hoe kunnen wij zelf iets bijdragen aan vrede? Zo werd Peace Is The Way geboren.
De stichting organiseert inmiddels al 22 jaar activiteiten die mensen met verschillende achtergronden verbinden. Van dialoogbijeenkomsten, de jaarlijkse Vredesweek en een project waarin bewoners van het dorp Neve Shalom – Wahat al Salaam (‘Oase van Vrede’) naar Nederland komen om hun verhaal te delen.
“Bij een vredesstichting denken mensen vaak aan iets ‘tegen oorlog’, maar wij richten ons op wat we wél willen: begrip en vriendschap kweken. Daar ligt onze focus.”
Wat betekent Tikkoen Olam voor jou?
“Wat mij aanspreekt in Tikkoen Olam is dat ieder individu de verantwoordelijkheid heeft om te werken aan een betere wereld. Die gedachte staat ook centraal in onze stichting. Ieder mens is tot veel goeds in staat.”
Hoe zie je jouw rol in een tijd waarin polarisatie en verdeeldheid zo groot zijn?
“Het is voor mij vrij lastig, zeker als het gaat over het conflict in Gaza en Israël. Ik ben gewoon voor vrede, niet voor de ene of de andere kant. Ik wil geen partij kiezen, aan beide kanten zijn er verschrikkelijke dingen gedaan. Dat maakt mij wel behoedzaam, vooral op sociale media. Wat ik wel altijd steun zijn vredesinitiatieven die er zijn tussen Israëliërs en Palestijnen.”
“Dit is iets wat we in het verleden ook gedaan hebben door in 2011 twee bewoners van het dorp NSWAS naar Nederland te halen. Neve Shalom Wahat al Salaam, letterlijk vertaald ‘oase van vrede’, is in 1970 opgericht door Bruno Hussar als een plek van ontmoeting waar ongeveer 75 gezinnen van beide kanten samenleven en les krijgen in elkaars taal en achtergrond. Het lukte om ze te laten spreken voor een grote groep in de Rotterdamse Doelen. De bewoners vertelden over hun ervaringen en gaven aan ‘we don’t talk about peace, we do peace’. Dit ontroert mij nog steeds.”
Wat merk je bij het organiseren van activiteiten in Nederland in deze tijd?
“Ik merk dat negatieve reacties mij alleen maar meer motiveren om door te gaan met mijn werk. Ik houd van mensen, het is niet de tijd om achterover te gaan hangen. Het is niet altijd makkelijk om jongeren te bereiken, de meeste bijeenkomsten worden toch vooral door ouderen bezocht. We moeten goed nadenken over hoe we hun ook kunnen bereiken. Lezingen spreken jongeren minder aan. Bijvoorbeeld door de vorm zoals concerten, iets met een maaltijd maar ook door de inhoud, iets wat de jongeren aanspreekt. Je moet gaan naar de plek waar de jongeren zijn. Naar cafés of naar scholen.”
Wat zijn reacties die je hebt gekregen over de bijeenkomsten?
“Mensen komen op plekken waar zij nog nooit zijn geweest. Wat doen die andere mensen voor hun geloof? Ze krijgen meer begrip en kennis over elkaar. Daarop kunnen ze verder bouwen. Ze sluiten daardoor soms zelfs vriendschappen. Soms is het minder sterk maar krijg je een reactie zoals de imam bij onze jongerendialoog: ‘Dit is de eerste keer dat ik met een zionist in een auto zit en het is best gezellig’. Dan is er wel een opening om te zien dat ‘de ander’ niet alleen de ander is, maar ook gewoon een mens.”
Wat is je belangrijkste boodschap voor de lezer?
Erwin hoeft niet lang na te denken: “Bedenk bij elke beslissing die je maakt: Wat zou de liefde doen?” En hij sluit af met een verhaal wat hem altijd inspireert:
Een oude rabbi vroeg eens aan zijn leerlingen: “Hoe bepaal je het moment dat de nacht voorbij is en de dag begint?”
Eén van zijn leerlingen vroeg daarop: “Is het wanneer je uit de verte een hond van een schaap kunt onderscheiden?”
“Nee,” zei de rabbi.
“Is het als je van verre een eikenboom en een kastanjeboom kunt onderscheiden?” vroeg een ander.
“Nee,” zei de rabbi.
“Maar wat dan?” vroegen de leerlingen.
De rabbi zei: “Het is als je in het gezicht van een mens kunt kijken en daarin je zuster of broeder ziet. Tot dat moment is de nacht nog bij ons.”
Oorlogen, natuurrampen, groeiende polarisatie… het kan een machteloos gevoel geven. Maar wat als je zelf een verschil kunt maken? In veel levensbeschouwingen is er de opdracht om je bewust te zijn van je eigen opdracht. Zo heeft het Jodendom Tikkoen Olam, de opdracht om de wereld te herstellen. Tikkoen Olam is iets wat Anne-Maria van Hilst de kracht geeft om door te gaan, ook als het moeilijk gaat. “Een van de leukste onderdelen van de lessen die ik geef aan jongeren voor Bar en Bat mitswa – Joods volwassenwording – is het bedenken van hun Tikkoen olam project. Dit kan gaan van helpen van ouderen tot asieldieren verzorgen. Mensen al van jonge leeftijd bewust te maken van hun eigen rol in een beter wereld zorgt ervoor dat ze anders om hun heen kijken. Je bent je bewust van wat je hebt en hoe je het mooier kan maken.” In deze serie laat Van Hilst mensen aan het woord die deze verantwoordelijkheid in de praktijk brengen. Mensen die zich inzetten voor dialoog, voor de natuur, voor elkaar.
Wat een mooie gedachte dat ieder mens verantwoordelijkheid draagt voor een betere wereld en volwassenen en jongeren bewust maken van hun rol daarin. Volwassenen kunnen anderen en jongeren daarin meenemen en laten ervaren hoe waardevol dit is.