Wie is Gert Jan Geling?
“Oorspronkelijk ben ik afkomstig uit Oost-Groningen. Na in Utrecht en in het buitenland gestudeerd en gewerkt te hebben ben ik sinds een jaar weer terug in Nederland. In het verleden hield ik me veelal met internationale politiek, religie en het Midden-Oosten bezig. Hier in Nederland heb ik de lijn doorgetrokken door me vooral bezig te houden met religie en de multiculturele samenleving in Nederland.
Ik voel me betrokken bij wat er in het multiculturele deel van onze samenleving gebeurt. Waar die interesse vandaan komt weet ik niet precies. Ik groeide in Oost-Groningen in een uiterst blanke wereld op. Pas later, toen ik in Utrecht ging studeren, werd mijn leefwereld wat diverser. En dat is me erg goed bevallen.
Mijn interesses liggen vooral in de politieke sfeer, en worden gedreven door de overtuiging dat de menselijke conditie langzaam maar zeker verbetert. Maar dit gaat zeker niet zonder slag of stoot. Daar moeten we hard voor werken. Met z’n allen. Ik wil me er graag voor inzetten dat we als samenleving, met elkaar, Nederland tot plek maken waar aan de ene kant ieder individu zoveel mogelijk vrijheid geniet en zichzelf kan zijn, maar aan de andere kant mensen zich ook onderling met elkaar verbonden voelen en solidair zijn met elkaar. Alleen op die manier kan naar mijn mening een samenleving echt een samenleving worden waar we met z’n allen trots op kunnen zijn.”
Je hebt veel studies gedaan. Kun jij geen keuzes maken?
“Tijdens mijn studententijd was ik al breed geïnteresseerd en georiënteerd. Ik wilde zoveel mogelijk doen en leren. Ik heb zes studies in zeven jaar afgerond, mede omdat ik het maximale uit mezelf wilde halen. Maar ook omdat ik zoveel interesses had dat ik mezelf niet tot één vakgebied wilde beperken.
Op dit moment doceer ik zelf, aan een Hogeschool. Ook dat bevalt me erg goed. Ik inspireer graag een nieuwe generatie studenten, en help ze het opdoen van kennis te waarderen. Dit, in combinatie met mijn politieke activiteiten en het schrijven van stukken als opiniemaker, is wat ik met veel plezier doe, en wat mij voldoening geeft. Het is zowel datgene wat ik zelf graag doe als hetgeen waarmee ik een bijdrage hoop te leveren aan onze maatschappij.”
De laatste tijd publiceer je op tal van websites alsof je maar één doel hebt: bekend worden. Klopt dat?
“Als ik per se bekend had willen worden, had ik wel meegedaan aan een of ander TV-programma. Dan heb je een vele malen groter bereik. Ik schrijf vooral omdat ik debat over bepaalde onderwerpen wil stimuleren. Ik merkte dat ik op social media over veel onderwerpen een mening had, ook over wat anderen schreven. Ik vond het toen wel heel gemakkelijk om alleen langs de zijlijn commentaar te leveren terwijl je zelf niet actief deelneemt aan bepaalde debatten. Toen ben ik dus gaan publiceren. Ik schrijf mijn stukken vrij snel omdat ik van tevoren de argumenten al heb uitgedacht. Mede daarom heb ik vrij veel stukken in korte tijd gepubliceerd. Ik hoop met mijn stukken aan de ene kant het debat over bepaalde onderwerpen dat naar mijn mening nog niet of onvoldoende plaatsvind tot stand te brengen, en aan de andere kant een originele bijdrage te leveren aan debatten die reeds plaatsvinden.”
Critici op de social media zeggen: die Geling heeft overal een mening over, maar dat maakt hem nog niet tot een deskundige op bepaalde terreinen. Wat vind je hiervan?
“Wat maakt iemand tot een deskundige? Moet je hiervoor gestudeerd hebben? Moet je iets of iemand zijn om een deskundige op dat gebied te zijn? De kwalificatie ‘deskundige’ is subjectief. Wat mij betreft is iedereen die goed geinformeerd is en een goed onderbouwde mening geeft een waardevolle stem in het debat over een bepaald onderwerp. Ongeacht de achtergrond of kwalificaties van deze persoon. Wanneer je het oneens bent met de argumenten die iemand aandraagt en je stelt vervolgens dat de argumenten van deze persoon ‘slechts’ de argumenten zijn van iemand die geen deskundige is, is dit vooral een ‘argumentum ad hominem’, een argument op de man. Persoonlijk zou ik zeggen dat wanneer je het met iemand zijn argumenten oneens bent je zelf met betere argumenten moet komen om deze te ontkrachten. Op die manier neem je op constructieve wijze deel aan een debat, in plaats van slechts vanaf de zijlijn commentaar te leveren.”
Wie vind jij goede, inspirerende opiniemakers?
“Een goede, buitenlandse opiniemaker op het gebied van religie en de multiculturele samenleving vind ik Maajid Nawaz. Hij is een ex-radicaal die de Quilliam Foundation heeft opgericht, een organisatie die radicalisering in het Verenigd Koninkrijk tegengaat. Ook publiceert hij actief over het onderscheid tussen islamisme en islam, multicultulturalisme en islam in Europa. Zijn bijdragen zijn origineel en hij neemt geen blad voor de mond. Hij is een echte vrijdenker die mensen overal ter wereld inspireert om aan de ene kant op te komen voor een inclusieve samenleving, maar tegelijkertijd ook extremen die zich keren tegen deze inclusieve samenleving actief te bestrijden.
Binnen Nederland lees ik graag de stukken van Jan Jaap de Ruiter. Ik vind hem een erg realistische kijk hebben op de islam en het Midden-Oosten. Hij durft soms stevig stelling te nemen, daar waar sommige andere opiniemakers voor de makkelijke weg kiezen door de in hun kringen algemeen geaccepteerde mening te uiten. Een opiniemaker moet naar mijn mening soms juist stellingen op het scherptst van de snede durven te formuleren. De Ruiter doet dat veelvuldig, en in veel gevallen heeft hij nog een goed punt ook.”
Je bent sinds een paar maanden voorzitter van de Werkgroep Levensbeschouwing & Religie van D66. Kun je aangeven wat die werkgroep doet?
“De Werkgroep Levensbeschouwing & Religie is onderdeel van de D66 thema-afdeling Sociaal-Liberalisme, die zich met name met ons gedachtegoed bezighoudt. Daarbinnen richt onze werkgroep zich uiteraard op het aspect levensbeschouwing & religie. De werkgroep houdt zich vooral bezig met het aanjagen van het debat over levensbeschouwing en religie binnen de partij, waarbij wij het van belang achten dat er aandacht is voor en kennis is over de thema’s levensbeschouwing & religie.
De islam is net als alle andere levensbeschouwingen en religies een thema in onze werkgroep. Onze uitgangspunten zijn die van het sociaal-liberalisme. Ieder individu, ongeacht zijn of haar persoonlijke achtergrond, is welkom bij D66, en op het moment dat men interesse heeft voor de onderwerpen levensbeschouwing & religie eveneens in de werkgroep. Samen willen we de thema’s levensbeschouwing & religie op de kaart zetten binnen D66.”
Wat vind jij van de islam als godsdienst?
“De islam is in principe een religie als alle andere. Elke religie kent haar vrijzinnige, conservatieve en orthodoxe stromingen. Dat stukje diversiteit hoort erbij. Zelf bevind ik mij meer in de vrijzinnige hoek. Conservatisme en orthodoxie liggen mij persoonlijk minder, maar uiteraard dient er hiervoor in onze samenleving ruimte te zijn.
Waar ik mij vooral zorgen over maak is de politisering van religie. Het is goed dat er in de politiek aandacht bestaat voor het thema religie, dat is waar ik mijzelf immers ook mee bezighoud. Maar wanneer een religie gepolitiseerd wordt, kan dit kwalijke gevolgen hebben. Ik heb zelf ervaren hoe in het Midden-Oosten en de VS deze politisering van religie plaatsvond, en hoe politici religie inzetten als instrument om de bevolking mee te manipuleren.
In het Midden-Oosten, maar ook in Europa, zien we op dit moment de opkomst van het islamisme, de politieke islam. Dit is bij uitstek een vorm van gepolitiseerde religie. Het is een ideologie die claimt een religie te represtenteren. Maar waar men eigenlijk voor staat is een ideologie die bepaalde concepten uit de islam gekaapt heeft.
De politisering van orthodoxie wordt met name problematisch wanneer orthodoxie gepolitiseerd wordt. Dat zien we bijvoorbeeld in salafistische hoek. Het politieke salafisme is veelal een ‘fast track’ richting het jihadisme. Ik ben van mening dat we de politisering van religie binnen elke religie tegen moeten gaan. Zowel binnen de islam als binnen andere religies is het van belang dat we een onderscheid maken tussen religie en spiritualiteit enerzijds en anderzijds politiek en ideologie. Die twee moet je niet met elkaar verwarren. Religie hoort thuis in onze maatschappij, maar de politisering van religie is een stuk minder wenselijk.”
Gaat de islam de komende decennia eindelijk een ‘normale’ plek krijgen in de Nederlandse samenleving?
“Ik hoop van wel. Bij de gratie van het feit dat we Nederlandse moslims hebben, heeft islam een plek in onze samenleving. Het zou een goede zaak zijn als islam als onderdeel van de samenleving in de toekomst niet langer controversieel zal zijn, maar geaccepteerd wordt. Maar hoe snel deze ontwikkeling plaats zal vinden, hangt vooral af van wat voor islam onderdeel wordt van onze samenleving. Het is cruciaal dat we in Europa de opkomst zien van een Europese middenklasse islam. Een islam die diep geworteld is in de Europese culturen, een daar ook sterk door beïnvloed is.
Op dit moment staat islam in zowel Nederland als in andere Europese landen nog veel onder invloed van het Midden-Oosten. Dat is op zich niet gek, want het hart van de islamitische wereld bevindt zich daar. Alleen, het zou goed zijn voor de ontwikkeling richting de acceptatie van islam als onderdeel van onze samenleving als het echt een vereuropeaniseerde religie zou worden. Wanneer dat het geval is, is de kans groot dat die ‘normale plek’ vrij snel in zicht komt.”
Van welke personen in de moslimgemeenschap gaan we de komende jaren volgens jou nog veel horen?
“Hopelijk komt er een luidere stem van met name vrouwen en jongeren binnen de Nederlandse moslimgemeenschappen. Op dit moment worden die nog overwegend gedomineerd door mannen van een bepaalde leeftijd. Het zou mooi zijn wanneer ook vrouwen en de nieuwe generatie Nederlandse moslims binnen de verschillende Nederlandse moslimgemeenschappen luid en duidelijk hun stem laten horen, en hun positie claimen.
Een van de jonge, vrouwelijke, individuen waarvan ik de komende jaren nog veel hoop te horen, is Nora Asrami. Ondanks dat ik het regelmatig met haar oneens ben denk ik dat het belangrijk is dat iemand zoals zij, met haar kennis en de wijze waarop zij in het leven staat en tegen de islam aankijkt, een voorbeeld kan zijn voor veel andere jonge moslima’s.
Daarnaast hoop ik dat ex-radicalen, zoals bijvoorbeeld Abdelkarim Honing, van zich blijven laten horen. Met name voor jongeren die dreigen te radicaliseren is het een goede zaak wanneer personen die daar reeds geweest zijn van zich laten horen en duidelijk maken waarom het pad nemen op weg naar radicalisering geen goede keuze is.
Tot slot hoop ik ook duidelijker de stemmen van ex-moslims te horen. Op dit moment zijn er nog velen binnen deze groep die zich stilhouden en doen alsof zij nog steeds onderdeel van een bepaalde moslimgemeenschap zijn. Lang niet altijd zijn zij vrij om in onze samenleving te zijn wie zij willen zijn. Het zou goed zijn als we ook hun geluid meer zouden horen, opdat er in onze samenleving niet alleen meer ruimte komt voor het moslim zijn, maar ook voor het verlaten van de islam.”
Hoe zullen we in 2050 terugkijken op het islamdebat van de afgelopen jaren, denk je?
“Waarschijnlijk zullen we dan terugkijken op het islamdebat als een fase waar Nederland hoe dan ook doorheen moest gaan. Het is niet gek dat wanneer een religie die relatief recent onderdeel geworden is van onze samenleving onderwerp wordt van debat naarmate zij zich steeds duidelijker gaat manifesteren in de publieke ruimte. Daar komt een reactie op, die weer leidt tot een tegenreactie, en zo ontstaat een maatschappelijk debat. Dat gaat gepaard met botsingen. En dat hoeft niet per se een slechte zaak te zijn. Het kan op den duur juist leiden tot iets moois. Een samenleving waarin ieder persoon, ongeacht zijn of haar afkomst of overtuiging, burger is van deze samenleving en ook als dusdanig geaccepteerd wordt, waarbij we niet de waarden uit het oog verliezen die ons onderling verbinden, en die een richtingwijzer vormen voor waar we als samenleving met elkaar naartoe willen.”
Ik ben moslima.
Als ik lees dat je de politisering van islam (of welke religie dan ook) niet wenselijk vind, kan ik mij dat voorstellen. Ik zelf ben ook geen voorstander van een islamitisch partij aan het hoofd van onze regering. Toch stem ik het liefst bij de volgende verkiezingen op een islamitische partij. Ik vind dat het islamdebat namelijk wel een islamitisch stemgeluid kan gebruiken. Moslims binnen de andere partijen die er nu zijn, laten wat mij betreft niet genoeg van zich horen. Lopen maar een beetje met hun partij mee, anders worden ze eruit geknikkerd. Zie 2 turkse politici PvdA > oneens? > wegwezen dan, terwijl zij mede verkozen zijn om het stemgeluid van hun islamitisch turkse achterban binnen de partij te laten horen. Of de partijlid v PvdA die Wilders met Hitler vergeleek en daarvoor zijn excuses moest maken. Terwijl 1 week later heel NL inzag dat hij die vergelijking niet helemaal zonder rede gemaakt had. (Ben zijn naam kwijt).
Heb ik dan een goed alternatief als het gaat voor het opkomen van een islamitisch stemgeluid, waar het dus wat mij betreft aan tekort schiet? Ik denk namelijk: wat meer geluid kan geen kwaad! Teveel geluid is in geen enkel geval goed, omdat onze samenleving nou eenmaal divers is. Diverse partijen (ook religieus gericht) horen daarbij.
Ex-moslims die meer van zich laten horen, vind ik ook kort door de bocht.
Ik zie niet hoe dit als positief ervaren kan worden. Of hoe Ali of Yami gezorgd hebben voor een goed onderbouwt dialoog. Het dialoog zou alleen helpen als men zorgt voor dialoog tussen ex-moslims en moslims. Maar die media aandacht eromheen, vind ik niet productief.
Binnen de Islam _bestaat_ er geen scheiding tussen religie en politiek. Simpelweg omdat de religie “Islam” nauwkeurige voorschriften kent van welke maatschappelijke verhoudingen bu wel en niet in overeenstemming zijn met de Islam als geloofsleer. En daarmee betreedt de reliegie “Islam” onvermijdelijk de politieke arena.
Ten principale is er dus ook geen scheiding tussen kerk en staat.
Dat iemand dat zorgwekkend vindt daar kan ik inkomen. Ik behoor daar ook toe. We hebben eeuwen godsdienstoorlogen gevoerd en een paar eeuwen renaissance gehad om die band los te maken. Tot ieders welbevinden dacht ik zo.
Anderzijds kan de christelijke geloofsleer net zo hinderlijk zijn. Denk maar eens aan de christelijke religieuze extremisten in de VS die te hoop lopen tegen de erfelijkheidsleer en het onderwijs in een van de kernstukken van de modrne biologie: de evolutie.
Of die weigerambtenaar van de burgerlijke stand in Kentucky die het vertikt om homo stellen te trouwen, ondanks een uitdrukkelijk vonnis van de hoge raad (supreme court) dat ze dit wel degelijk moet doen.
Of de vraag van od de aarde nu om de zon draait of andersom:
“Thanks to his intuition as a brilliant physicist and by relying on different arguments, Galileo, who practically invented the experimental method, understood why only the sun could function as the centre of the world, as it was then known, that is to say, as a planetary system. The error of the theologians of the time, when they maintained the centrality of the Earth, was to think that our understanding of the physical world’s structure was, in some way, imposed by the literal sense of Sacred Scripture….”
— Pope John Paul II, L’Osservatore Romano N. 44 (1264) – November 4, 1992 [https://en.wikipedia.org/wiki/Galileo_affair#Modern_Catholic_Church_views]
Maar even eerder in hetzelfde wikipedia artikel:
On February 15, 1990, in a speech delivered at La Sapienza University in Rome,[71] Cardinal Ratzinger, the future Pope Benedict XVI, cited some current views on the Galileo affair as forming what he called “a symptomatic case that illustrates the extent to which modernity’s doubts about itself have grown today in science and technology.”[72] As evidence, he presented the views of a few prominent philosophers including Ernst Bloch and Carl Friedrich von Weizsäcker, as well as Paul Feyerabend, whom he quoted as saying:
“The Church at the time of Galileo kept much more closely to reason than did Galileo himself, and she took into consideration the ethical and social consequences of Galileo’s teaching too. Her verdict against Galileo was rational and just, and the revision of this verdict can be justified only on the grounds of what is politically opportune.[73]”
[https://en.wikipedia.org/wiki/Galileo_affair#Modern_Catholic_Church_views]
Kijk, zelfs in deze tijd is het nog een theologisch dubbeltje op z’n kant of het nu wel of niet theologisch zuiver is dat de aarde om de zon draait, en is bij Ratzinger geen spoortje van schuldbesef of verontschuldiging te ontwaren voor een overduidelijke feitelijke fout door de catholieke thelogen die door de eeuwen heen is volgehouden en remmend gewerkt heeft op de ontwikkeling van de mensheid.
Daarom is het nodig om religie te allen tijde te scheiden van wetenschap, en van politiek. Religie biedt namelijk geen enkele garantie voor “waarheid”.
Voor mij is religie uitsluitend iets van jezelf. Je mag het uitstralen, maar je mag het iemand anders niet opleggen, opdringen, of tegen zijn zin (opdringerig) verkondigen.
Daarmee bots ik met zowel de stricte Islam als de radicale christelijke geloofsleer.