Glenn Helberg is een begrip in de Surinaams-Antilliaanse gemeenschap. “Hij heeft veel mensen gered,” hoor je als je over hem praat. “Hij is een held.” Ik tref Helberg op een slecht moment: iedereen wil met hem praten over de plotselinge dood van de Arubaan Mitch Henriquez, na een gewelddadige arrestatie. Als psychiater, voorzitter van het Overleg Orgaan Caribische Nederlanders (OCAN), lid van de Raad van Advies van het College voor de Rechten van de Mens, lid van de Adviesraad Diversiteit en Integratie (ADI) in Amsterdam, is hij een centrale figuur. Toch wil hij wel even tijd nemen voor een telefonisch interview. Want hij vindt het belangrijker dan ooit om voor het voetlicht te brengen waar het om gaat: rechtvaardigheid. En compassie.
Is Mitch Henriquez gemolesteerd?
“Het OM zei eerst dat hij onwel geworden was onderweg naar het politiebureau, en inmiddels laten ze dat weg in de berichtgeving. Wat we zien op de vele filmpjes is dat een jongeman wordt aangehouden met veel politiegeweld. Op de filmpjes zie je dat hij niet meer beweegt en als een lappenpop wordt meegesleept. Mijn vraag is: op welke manier kan het OM dit politieoptreden rechtvaardigen? Iedereen ziet dat hier iets gebeurt dat niet rechtvaardig lijkt. Het OM geeft aan dat er een diepgaand onderzoek moet plaatsvinden. Het onderzoek zal moeten uitleggen waarom er bij iemand die niet meer bewoog, gezien de beelden, niet onmiddellijk is gecheckt: hoe is het met hem, hoe zorgen we voor hulp?”
De crux van het hele slavernijverhaal, van het koloniale verhaal, is dat er geen sprake was van rechtvaardigheid, maar van dehumanisering.
Ziet u het in de context van racisme?
“De verbinding met 1 juli, de herdenking van het slavernijverleden, is dat er rechtvaardigheid moet zijn. De crux van het hele slavernijverhaal, van het koloniale verhaal, is dat er geen sprake was van rechtvaardigheid, maar van dehumanisering. Men liet mensen onbetaalde arbeid verrichten, en als zij dat naar de smaak van de slavenhouder onvoldoende deden, vond deze dat ze gedisciplineerd moesten worden met lijfstraffen en marteling. Het is een groot verhaal van onrechtvaardigheid in een systeem dat ging voor financieel gewin. Die onrechtvaardigheid is de connectie. Hoe gaat het OM hiervoor rechtvaardiging vinden? Steeds weer opnieuw zoeken mensen in de geschiedenis de rechtvaardiging voor handelen dat niet oké was. ‘Het was het systeem toen,’ ‘Het zijn mijn voorouders, ik doe dat niet meer, ik kan daaraan niet schuldig zijn.’
Er wordt bijvoorbeeld gesproken over herstelbetalingen door de nazaten van de tot slaaf gemaakten. De Nederlandse regering zou excuses kunnen aanbieden aan hun nazaten hier te lande, en in de landen die gekolonialiseerd waren. Maar er is bij de overheid een grote angst om dat te doen – men is bevreesd dat het geld gaat kosten. De eerste reflex is: ‘We willen niet betalen.’ Ondertussen is duidelijk dat er in dat verhaal van de slavernij zeer veel geld verdiend is. In mijn persoonlijke geschiedenis bijvoorbeeld blijkt: de eigenaar van de slavenplantages waar mijn voorouders slaaf waren – dat was de bank, de toenmalige Nederlandse Bank! Dus een geldinstituut was de baas.
Dit soort zaken zijn van groot belang. We moeten weten: het was een onrechtvaardig, ontmenselijkend systeem, om mensen onbetaalde arbeid te laten verrichten. De Stichting Opo Kondreman stelt: die afschaffing in 1863 was alleen een administratieve afschaffing. Toen zijn de slavenhóuders gecompenseerd, maar de tot slaaf gemaakten niet. Zij moesten doorwerken om de plantages draaiende te houden, zij waren nog steeds onvrij. Er moesten nog arbeidskrachten zijn voor de plantages.
Daar is dus heel veel onrecht geweest. Wat ik zie, is het psychologische effect op de afstammelingen van de slaven. Die mensen is op elk niveau verteld dat zij niet deugen, hun relaties niet, hun cultuur niet, hun lijf, godsdienst, uiterlijke kenmerken, normen en waarden, seksualiteit. Op elk niveau werd hen verteld dat ze niet oké waren.
Er zijn zoveel kanten aan dit verhaal van onderdrukking en in het huidig tijdsgewricht is men zich meer dan ooit bewust van de gevolgen. Ook hoe dit denken in termen van meer en minder nog steeds leidt tot verminderde kansen voor kinderen met een zwarte huidskleur. Hun kansen op de arbeidsmarkt zijn minder, hun kansen om succesvol te zijn in het onderwijs zijn minder. Men slikt het niet meer voor zoete koek dat de statistieken die er liggen verklaard zouden kunnen worden door een lagere intelligentie van zwarte kinderen.
Het momentum moeten we vasthouden en niet meer loslaten. Afgelopen zaterdag bijvoorbeeld was er een debat aan de VU over Eurocentrisme versus Afrocentrisme. Emma-Lee Amponsah, een half Nederlands-half Ghanese studente, heeft haar hoogleraren uitgedaagd, omdat ze zichzelf niet herkende in de verhalen die ze op de universiteit hoorde. Een hoogleraar beweerde dat de Egyptenaar niet bij zwart Afrika hoort. En dat werd kracht bijgezet door onder andere een onderbouwing over kroeshaar, en over een lichtere of donkerder huid. Kennis zou niet kunnen komen uit zwart Afrika. Het oude koloniale verhaal: hoe lichter hoe beter.
Bij de overheid wordt gesproken over een ‘zwarte bladzijde’ in de geschiedenis. Ik denk dat we beter kunnen spreken over een rode draad. Een zwarte bladzijde kun je omslaan. Maar het zou de eerste keer in de geschiedenis van de mensheid zijn als je een bladzijde zou kunnen omslaan zonder dat het gevolgen heeft voor de bladzijden daarna.”

Ziet u als psychiater een collectief trauma?
“Elke dag opnieuw zie ik hoe het verhaal dat verteld wordt over mensen, het oordeel dat uitgesproken wordt, uitmaakt in de psyche en in het leven. Als ik steeds te horen krijg dat ik hyperseksueel ben, dom en lui, en niet in staat met geld om te gaan, word ik daardoor beïnvloed. Het is die trias: dom, lui en hyperseksueel. Terwijl je opgroeit, ontdek je dat het overal in verweven zit. Als je zegt dat Egyptenaren niet zwart zijn, beland je opeens in het oude koloniale verhaal dat een lichtere huid beter is.
Net zoals in het verhaal van Zwarte Piet. Nu willen de blanke hervormers de verandering van de persoon Zwarte Piet geleidelijk laten verlopen door Zwarte Piet gladder haar te geven en meer te modelleren naar het blanke ideaal…”
Hoe moeten we die traditie veranderen?
“Witte mensen gaan niet over de kleur van zwarte mensen, het is niet aan hen om te bepalen wanneer ze die kleur inzetten. Het is in de eerste plaats belangrijk dat we begrijpen wat hier gebeurt. Elk onderdeel van het racistische verhaal – of het nou gaat over huidskleur, intelligentie, seksualiteit of wat dan ook – wordt gebruikt om mensen tot mindere te maken, tot minder waard. Maar de verschillen in genetisch materiaal zijn zo klein, dat is een kwestie van promilles. En die ongelooflijk kleine verschillen gaan gelden als kwalificatie voor de hele persoon. Dat is een dwaling in het denken.”
En wat zou volgens u de beste oplossing zijn voor de Zwarte Piet-traditie?
“Ik moet eerst iets uitleggen. Waar het om gaat, is dat er openlijk gezegd werd door de volwassenen die met Zwarte Piet zijn opgegroeid dat men niet aan hun Zwarte Piet mocht komen, aan de huidskleur van de knecht van Sinterklaas. Het is echter niet aan witte mensen om zich de kleur van een ander toe te eigenen. Het is mijn kleur. We moeten die figuur van ‘blackface’ niet langer gebruiken. Daar gaat het om. Op het moment dat je dat met elkaar eens bent, zul je niet langer proberen om het verhaal als traditie op de lijst Cultureel Erfgoed van de Unesco te krijgen. Dan stop je met de onrechtvaardigheid die eeuwenlang heeft plaatsgevonden.
Dat is de eerste erkenning die moet gebeuren. Het idee dat zwarte mensen niet zouden mogen tornen aan de zwarte kleur van een traditionele figuur, is moreel fout. Niemand mag de kleur van een ander gebruiken voor eigen vermaak of traditie.”
Het idee dat zwarte mensen niet zouden mogen tornen aan de zwarte kleur van een traditionele figuur, is moreel fout.
Zou de overheid actiever moeten zijn op dit gebied, volgens u?
“De overheid stelt zich op dit moment op als verbinder, wil dat de pro-piet en anti-piet mensen de dialoog met elkaar aangaan. Op zich is dat goed, maar het is onvoldoende.
Het gezag zou moeten zeggen: ‘Wij nemen onze verantwoordelijkheid, we zien dat Zwarte Piet een uiting is van de onrechtvaardigheid uit het verleden, we zien dat er nog steeds discriminatie plaatsvindt, en wij realiseren ons dat er institutioneel racisme is. Zwarte Piet staat symbool voor een veel dieper liggend probleem. Dat willen we ook bij onszelf onderzoeken.’ Want natuurlijk zit er ook institutioneel racisme bij de overheid zelf.
Ik heb mij persoonlijk ook vrij moeten maken van al het minderwaardigheids- en meerwaardigheidsdenken dat in het systeem zit. Het is hard werken, om ervoor te zorgen dat je de mechanismen kwijtraakt die je ongemerkt tot je neemt, in de boekjes, op school, etcetera – het wordt je met de paplepel ingegoten, met de aap-noot-mieslepel.”
Is dat het collectieve trauma?
“Het collectieve trauma is: als je slachtoffer bent geweest en je realiseert je onvoldoende welk effect het op jou heeft gehad, dan kan het zijn dat je zelf dader wordt. Bij trauma’s zie je dat ze doorgegeven worden.
In onze samenleving wordt gezegd dat veel zwarte mannen hun kinderen niet opvoeden; dat vrouwen en mannen geen goede relaties met elkaar onderhouden; dat er een harde opvoeding is… Dat wordt allemaal gezegd. Maar die dingen gaan onbewust door in de volgende generaties, de pijn wordt onbewust doorgegeven.”
Merkt u dat ook als psychiater?
“Jazeker. Het is de reden dat ik ook buiten mijn praktijk actief ben geworden. Ik behandel mensen als individu, maar de context is mede bepalend. Dit is een samenleving waarin men stelt dat elk kind zich individueel mag ontwikkelen, maar als er een kind met een kleurtje op school komt, wordt dat ineens benoemd op groepskenmerken, op vooroordelen.

De mens is een fundamenteel relationeel wezen; je gaat altijd relaties aan met dat wat je aangeboden wordt, datgene wat er is. Er is continue interactie. En hoe beter de kwaliteit van die interacties, hoe beter de verbinding is. Niet alleen een verbinding met een ander mens komt tot stand, maar met alles in de context. Elk kind is per definitie leergierig. Als op een bepaald moment de verbinding tussen het kind en leren op gespannen voet komt te staan, moeten we ons afvragen: hoe is dat kind dat in principe leergierig is uit die verbinding geraakt? Dan moet je volgens mij niet vragen wat er aan de hand is met dat kind – nee, je moet vragen wat is er met de context aan de hand is. Wat gebeurt er op die school? De individuele factoren zijn ook belangrijk, maar altijd ook de context. Waarmee kan het kind zich verbinden, hoe krijgt het een gevoel van eigenwaarde zodat zijn behoefte om te leren niet wordt gesmoord?”
Wat betekent 1 juli voor u persoonlijk?
“Het gaat mij om de erkenning dat het een gedeelde geschiedenis is. Ik zag afgelopen zondag in het tv programma ‘De nieuwe wereld’ Joan de Windt die het boek schreef Weg met Mental Slavery, in gesprek met Colet van der Ven. Colet sprak toen duidelijk over ‘onze geschiedenis’ en ik dacht: kijk, deze blanke dame maakt het al inclusief. Dat is wat we nodig hebben. Het is ónze geschiedenis, niet de geschiedenis van de zwarten, maar onze geschiedenis, op alle niveaus, tot en met die van het koningshuis, waarin wij moeten onderkennen wat het allemaal heeft veroorzaakt. Het is geen zwarte bladzij maar een rode draad. Al deze mensen zouden niet in Nederland geweest zijn als wij niet hadden meegedaan met de kolonisatie van andere landen en het verslepen van mensen om ze tot gratis arbeid te verplichten.
Ik zou graag zien dat 1 juli een nationale feestdag zou worden, omdat dat flink zou bijdragen tot de nationale dialoog die wij hard nodig hebben. De dialoog die er voor zorgt dat ontkenning, onwetendheid, angst en allerlei andere mechanismen onder de loep genomen kunnen worden om in gelijkwaardigheid met elkaar om te gaan. Broodnodig in een land waarin nu al in sommige steden multiculturaliteit de norm is.
Ik kom terug op het collectieve trauma. In de VS spreekt Joy DeGruy van het Post Traumatic Slave Syndrome. Gaarne spreek ik van een Collectief Trauma, waarin ik vooreerst beschrijf hoe slachtoffers weer daders worden en dat dit leidt tot het doorgeven van de pijn van de tot slaaf gemaakten. Bewustwording hiervan zou het begin zijn om cirkels te doorbreken.
Maar ook de nazaten van de slavenhouders kennen een gevoel dat lijkt op collectieve schuld, dat ontkend wordt in alle toonaarden; dat wroet ook door, dat gaat ook schrijnen en doet ook pijn. In de wereld van therapieën is er een vorm, Familie Opstellingen, die niet zelden deze onbewuste zaken aan het licht brengt. Want bij daders die ontkennen, werkt het ook door. Dat zie je bijvoorbeeld ook in Familie Opstellingen in Duitsland. Er is heel veel verdriet, overal waar niet erkend wordt wat er gespeeld zou kunnen hebben in vorige generaties, in de oorlog. Dus ook in Nederland zou ik graag willen dat het opengebroken werd. De gevoelens zitten vast aan beide zijden.
Die gevoelens openbreken zou bijdragen aan de heling van de hele samenleving. Op 1 juli zouden we het niet moeten hebben over de Caribische gemeenschap die pijn lijdt, maar zouden we samen moeten zijn, en zeggen: ‘Dit is onze gezamenlijke pijn.’ Eerst erkennen dat het zo is.
In mijn vak blijkt dat ontkenning altijd leidt tot ongewenst gedrag, tot niet-functioneel gedrag. Naar de pijn toegaan, erdoorheen gaat, het erover hebben, dat is de weg. Het wordt nu ook geprobeerd met de keti-koti dialogen, waarin wit en zwart met elkaar in dialoog gaan, om naar elkaar te luisteren en begrip te tonen.
Het belangrijke in dit verhaal – en dat komt uit mijn spirituele overtuiging – is: compassie hebben met elkaar. In het begrijpen van het lijden van de ander, in het luisteren alleen al, ben je al bezig iets te veranderen. Dan leren we misschien ook te luisteren naar onszelf, en krijgen we misschien uiteindelijk ook compassie met onszelf. Want eigenlijk moet het daarover gaan.”
Bent u boeddhist?
“Ik noem mij geen boeddhist, maar in mijn prille puberteit las ik Siddharta van Herman Hesse en ik vond het geweldig. Wat ik zo spannend vond, was dat het niet om het einddoel gaat, maar om de weg. Het daagde me dat Siddharta Boeddha was. Ik ben geen belijdend boeddhist maar mijn levenshouding komt wel vanuit het boeddhisme.”
Maar er is nog een grote groep in de samenleving die daaraan geen boodschap heeft…?
“Er is veel weerstand ja. Maar ik zeg altijd: wij voeden geen kinderen op, wij voeden toekomstige volwassenen op. Als we ons dat realiseren, beseffen we dat kinderen hierover moeten weten, dat ze moeten horen over beide partijen, de daders en de slachtoffers, op alle niveaus. Ze moeten leren verschillende perspectieven te zien, want daardoor leer je je te verplaatsen in de ander.
Natuurlijk is er veel ontkenning. Want men is nu wel zo ver dat het een zwarte bladzij heet, maar nog niet zover dat onze kinderen te horen krijgen over die geschiedenis van overheersing. Tja, dan moet je het ook hebben over al die andere dingen – wat de VOC deed, wat Nederland in Zuid-Afrika heeft gedaan. Dat de hele natie zich schuldig heeft gemaakt aan onrecht.
Sinds 2012 hebben we hier het College van de Rechten van de Mens. Als je mensen vraagt hoe lang ze denken dat dat bestaat, zegt iedereen: vijfendertig jaar, minstens. Maar het is pas drie jaar oud! Ik zit in de adviesraad van dat College.
Mensenrechteneducatie is van groot belang in deze samenleving, met zoveel godsdiensten naast elkaar. Het zou in het onderwijs verankerd moeten zijn, net als godsdienstonderwijs. Dan kun je naar een rechtvaardiger samenleving toe.
Het calvinisme streefde naar rechtvaardigheid, maar veroorzaakte intussen veel onrecht. Als je ziet hoe er met asielzoekers, met vluchtelingen wordt omgegaan… Ik word nooit zo geraakt als wanneer ik van vluchtelingen, die in behandeling komen, hoor wat ze hier in het rijke Nederland meemaken. Mensonterend. Hoe kun je dat doen, denk ik dan, hoe durf je? Maar de mensen die het doen, denken dat ze in hun recht staan. Omdat ze de gedeelde geschiedenis niet kennen, geen aandacht hebben voor de geschiedenis van de basis van de rijkdom van Nederland, van de Westerse wereld.
Men roept wel graag dat men arme zwarte kindjes wil helpen die ver wonen… Wat nodig is, is rechtvaardigheid in het financiële systeem, zodat de zwarte kindjes in hun eigen land niet geholpen hoeven te worden. Dat soort zaken moeten we gaan doorzien. En dat moet verankerd zijn in wat in dit land aan de kinderen wordt doorgegeven, wordt doorgegeven thuis, wordt doorgegeven in het onderwijs, wordt doorgegeven in de instituties.”
Oorspronkelijke publicatiedatum: 30 juli 2017.
Dit interview werd eerder geplaatst op Nieuw Wij op 2 juli 2015.
Wat een ontzettend verhelderend, genuanceerd en informatief interview.
Helder, herkenbaar en duidelijk artikel. Dank hiervoor!
Volgens Max Weber geldt voor de zwarte bevolking in de USA dat haar woede niet haar historische slavernij betreft, maar in wezen het schaamtevolle feit dat zij er ooit in heeft berust. Hoe past nu in Webers these Hellenbergs ´(on)rechtvaardigheid´ als uitleg of beste beschrijving van het verschijnsel van slavernij?
De Indianen van de USA werden zowat uitgeroeid, maar lieten zich niet tot slaaf maken, en zijn daardoor nooit geminacht geworden. Integendeel zelfs! In je overigens Europse geslachtslijn een Indiaanse voorouder te kunnen tellen of noemen, strekt de USA burger tot eer.
Neem bv. die Elisabeth Warren. Met zich valselijk voor 1/32e tot Cherokee te verklaren, wist de rijke USA-Democraat Elizabeth Warren zich van een universitaire positie te verzekeren die voor minderheden was gereserveerd. Ze had theoretisch ook voor een Afrikaanse voorouder kunnen kiezen!
Geachte H.Pax,
Geachte H.Pax,
Toevallig heb ook ik Indiaans bloed. Ook ik ben zeer trots op mijn Indiaanse genen, altijd geweest. Niet uit welk gewin dan ook, maar puur omdat ook die voorouders hebben bijgedragen tot de man die ik vandaag ben. Als er gesproken wordt in de Nederlandse geschiedenisboekjes, dat de Indianen te zwak waren en dat daarom de “kolonisatoren”(mijn woord) op zoek gingen naar de Afrikanen die sterk waren, word ik dubbel zo scherp. Indianen in Suriname stierven aan de ziektes blootgesteld aan de micro-organismen die de Europeanen meenamen. Daarnaast was hun relatie met hun geloof zo sterk dat zij zich niet konden onderwerpen aan de eis van de kolonisatoren om de aarde zo uit te putten, zoals de wilde kolonisator wilde. Nog steeds zie je in Suriname dat de Indianen een ecologisch systeem kennen van hoe de aarde te bewerken. Zij waren de eerste milieubeschermers.
De kolonisatie van het land van de Indianen kent alleen maar ellende. U noemt zelf al dat zij zowat zijn uitgegroeid. Weet u wat dat al in de volgende generaties voor sporen heeft achtergelaten.
Een artikel uit de the Journal of American Indian Education door Arlene Metha, Ph.D., psychologist L. Dean Webb, Ph.D., is a professor of Educational of Leasership And Policy studies, handelt over suïcide bij de Indiaanse jongeren.
Table 1
Suicide Rates for Youth 10-24 Years of Age, by Race and Ethnicity: 1990
(Rates in suicides per 100,000)
Native American
White
Black
Hispanic
Asian
Male Female Male Female Male Female Male Female Male Female
Age:
10-14 yrs.
6 1.0 2.3 .9 1.6 .6 1.0 1.1 .7 .4
15-19 yrs 36.4 6.5 19.3 4.0 11.5 1.9 10.9 3.2 12.0 4.0
20-24 yrs 62.6 5.8 26.8 4.4 19.0 2.6 17.8 3.1 14.0 3.8
Source: Centers for Disease Control (CDC) (1995). Suicide in the United States 1980-1992. Atlanta, GA: Author.
Ik hoop dat u schrikt van de cijfers en dat u wilt nadenken over de onrechtvaardigheid die de Indianen in geheel Noord-Midden- en Zuid-Amerika hebben moeten ondergaan. Niet tot slaaf gemaakt, doch tot ‘vreemdeling’ in eigen land.
Ik zie dat de tabel bij de transcriptie gesneuveld is:
Aantal suïcides per 100.000
Man vrouw
10-14 jaar 6 versus 1.0
15-19 jaar 36.4 versus 6.5
20-24 jaar 62.2 versus 5.8
Van alle andere groepen beduidend lager.
De ‘uitroeing’ van de Amer-Indians gaat gewoon door. Overigens net zoals in het verhaal van de tot slaafgemaakten, de slavernij voor de zwarte man is een ander verhaal dan voor de vrouwen. Zo ook bij de Indianen.
Gender is overigens een tot nu toe onderbelicht verhaal in de hele geschiedschrijving.
Geachte Mijnheer Helberg,
Bedankt voor uw reactie.
Verder die moeite die u zich heeft getroost om mij ervan te overtuigen dat het lot van de Indianen verschrikkelijk is geweest! Ik was al overtuigd. Wat heb ik dan verkeerd geschreven dat u anders van mij denkt?
Met dat al bent u niet ingegaan op de these van Max Weber* inhoudend dat de wrok en het beklag van de zwarte bevolking over haar slavernij primair haar schaamte zou zijn dat zij die heeft toegelaten. Dit in onderscheid van de Indianen die liever doodgingen dan dat lot te ondergaan.
Negers en Indianen zijn beide (even) onrechtvaardig behandeld, alleen hun collectieve alias culturele reacties zijn verschillend geweest. Weberiaans gedacht heeft het chagrin van de eerste groep betrekking op het psychologische begrip schaamte en dan niet zoals zoals u het tot nu toe ziet op ´onrechtvaardigheid´.
Wat denkt u als psychiater hiervan?
Als u het met Weber eens bent, zult u toch met een andere therapie moeten komen voor herstel van de grieven uit slavernij volgend. Met het preken van mensenrechten e.d. kom je er dan niet.
*Zoals aangeboden in mijn eerste commentaar.
HPax
Elk volk in deze wereld heeft geprobeerd andere volken in de buurt tot slaaf te maken (tot voor kort was dat gebruikelijk en mogelijk, nu niet meer dankzij de abolitionists uit Europa), maar het ene volk lukte dat beter dan het andere. Onlangs is Ellen Neslo (Surinaamse) gepromoveerd hierop, wat bleek?? vrij gekochte slaven hadden zelf ook slaven en plantages, en deden geen enkele moeite om hun broeders en zusters gezamenlijk vrij te kopen of ervoor te vechten. Wat kletsen die Surinamers toch? (behalve mensen als Ellen dan).
En onszelf maar wijs maken dat de slavernij is afgeschaft. De slavernij gaat gewoon door. Hoeveel mensen sterven er dagelijks van honger en dorst op basis van economisch uitbuiten? Hoe worden de prijzen niet gedrukt dankzij kinderarbeid? Maar het geeft kennelijk een fijn gevoel dat we kunnen vieren dat de slavernij is afgeschaft, die helemaal niet is afgeschaft. Het is kennelijk mensen eigen altijd zo trachten te redeneren dat je schone handen hebt en dat kan door struisvogeldenken, of naar anderen wijzen. Wij hoeven ons niet schuldig te voelen over de slavernij van toen, maar dat ontslaat ons niet, binnen de mogelijkheden die we hebben, dat we ons dienen in te zetten om de slavernij te verbannen. Noch politici, religieuze leiders, bedrijven trekken bij dit onderwerp zeker niet samen eensgezind ten strijde. Kan niet verbazen op onze (Nederlandse) euro staat niet voor niets god (wel de ware god natuurlijk) met ons, weten we meteen hoe de ware god, denkt over de moderne slavernij; dieren en het milieu economisch uitbuiten.
Het maakt natuurlijk wel uit Binjamin of er hier en daar nog illegale (kinder)slavernij voor komt, of dat het bij wet verboden is om in de hoofdsteden der wereld slaven te verhandelen voor op je plantage (goedkope werkkrachten).
Net als in Nederland zien we wereldwijd dat machthebbers meer kunnen en mogen dan mensen met minder macht, laat staan helemaal geen macht. We kunnen denken aan aan bijv. belastingontwijking, goed laten betalen voor niks doen, klokkenluiders met de wet in de hand, of de hand lichten met de wet, zoveel als mogelijk, uiteraard ethisch verantwoord en in het belang van het hogere , trachten kapot te maken. Het kan dan ook niet verbazen dat zo’n 1,5 miljard van de armste mensen in 2020 leven zonder zekerheid dat zij hun huis en land waar ze recht op hebben kunnen behouden (International Justice Mission). Dat er momenteel,wereldwijd, ongeveer 46 miljoen slaven zijn waarvan ruim 25% kinderen. Miljoenen vrouwen en kinderen worden gedwongen te “werken” in de sekshandel. Dat de slavendrijvers er goed geld mee verdienen en ook Europa op deze wijze goedkoop kan inslaan, is toch bekend. Miljoenen mensen in de slavenhandel, Dirk, kun je wat mij betreft, niet afdoen als hier en daar nog illegale (kinderslavernij).
Ja, als je het zo bekijkt, ben ik mss ook wel ergens een slaaf, een werkslaaf dan (geweest). En voor onrecht hoef je de grenzen niet eens over natuurlijk.