“Het is belangrijk om rituele plekken te creëren”

Wie is Roosien Verlaan?

“Roosien is een ideeënwolk. Een inspirator met transformerende energie. Roosien is een diep religieus mens zonder vastomlijnd religie beeld. Roosien is een zachte rebel, die ruimte zoekt, maakt en vindt voor dat wat eerst nog niet bestond. Een pionier. Iemand die doet wat ze zegt, geniet van het avontuur van het leven, zichzelf en haar omgeving vragen stelt. Roosien houdt van absurdisme omdat het niet de schijn van een oplossing pretendeert, maar betekenissen omkeert waardoor spel ontstaat.”

Hoe is het thema rouw en verlies op je weg gekomen?

“Toen ik een jaar geleden mijn studio instapte om werk te maken, tekende ik mensen in een luchtledigheid waarvan niet duidelijk was of ze nog leefden, in slaap waren, gevallen of in een soort tussenpozen. Tussen de dingen in. Het bleek te gaan over dat wat ik niet begrijp. Dat je er kan zijn en dat je er dan opeens niet meer bent. Al snel kwam ik tot de conclusie dat mijn rouw over mijn niet-levend geboren kindje halverwege de zwangerschap hier een grote rol in speelde. Het kindje in mijn buik had vanaf het begin van de zwangerschap niet bezield gevoeld.”

Waarom begon je met een zingevingstempel en wil je er mogelijk meer beginnen?

“Ik denk dat we een zingevingscrisis verkeren. Ik weet niet of het een zingevingstempel is. Dat kan ik niet bepalen, dat is aan de bezoekers. Wel weet ik dat toen ik te maken kreeg met rouw en verlies er weinig semi-publieke ruimtes waren waar ik naar toe kon om te delen over mijn proces. Ik denk dat er behoefte is aan plekken waar ruimte is voor innerlijke processen. En eigenlijk mag het nog specifieker, ik denk dat er behoefte is aan plekken waar vragen welkom zijn zonder dat iemand pretendeert het antwoord te weten, waar een vrij onbevangen onbevooroordeeld onderzoek kan en mag plaatsvinden naar wat iets voor je betekent.

Tempels zijn plekken waar je uitgenodigd wordt om je innerlijke wereld te doorvoelen en aandacht te geven. En het mooie is: tempels kan je bouwen! Ik ben al mijn leven lang gefascineerd door tempels en rituelen. Hoe sacraliteit en ritueel bepaalde fases kunnen markeren en vormgeven. Als kunstenaar wil ik plekken bouwen waar je tot inkeer, of juist tot afkeer kan komen. Het is belangrijk om rituele plekken te creëren want die lijken zo verdwenen uit de westerse wereld.”

Hoe is de inspiratie door het sjamanisme bij jou ontstaan. Wat is sjamanisme? Kun je hier wat over vertellen?

“Ik zie ritueel als spel en improvisatie met de dingen die er in je leven echt toe doen. Het is een soort spel met betekenissen waardoor je bepaalde gebeurtenissen richting kan geven in een manier die voor jou werkt. Ik ben geïnspireerd door bepaalde elementen uit het sjamanisme. Zoals bijvoorbeeld opstellingswerk. Daarin externaliseer je bepaalde gevoelens uit je binnenwereld en geef je hen bijvoorbeeld een naam of attribuut in de fysieke wereld.

Doordat je dat doet kan je dingen in een systeem zien en worden relaties duidelijk. Hiermee opent het mogelijkheden omdat je de dingen in een opstelling kan verschuiven, vergroten, verkleinen, van richting kan veranderen. In mijn performance Allowing Contradictions speel ik daar heel expliciet mee.

In sjamanisme wordt veel met dieren gewerkt, in mijn werk komt het hert veel terug. Het hert staat voor mij voor onschuld, ongereptheid, elegantie. Het hert is het grootste prooidier van Nederlandse bodem. Ik vind het een prachtig beest en tegelijkertijd werkt het antropomorphisch, het legt verbinding met onze natuur.”

Kun je wat vertellen over de installatie die mensen kunnen zien?

“Tempel Mugoba is helemaal handgemaakt van natuurlijk materiaal. Dit is voor mij erg belangrijk omdat het maakproces en het materiaal, de aandacht die daar inzit, voelbaar is in de ruimte die je creëert. Er is in de tempel van alles te zien, maar bovenal is het een plek waar je iets van je eigen innerlijke wereld kan beleven. Bezoekers worden onderdeel van de performatieve rituelen. Het gaat mij er uiteindelijk om wat je ervaart, wat je voelt. Bezoekers kunnen echt met hun eigen vragen in de tempel zijn. Alle performances zijn voorstellen, een soort van uitnodigingen om iets in je eigen ervaringslandschap te verkennen.”

Je zoekt contact met mensen en organisaties buiten de kunstwereld die ook met zingeving en spiritualiteit bezig zijn, zoals kerken en moskeeën. Waarom en met welk doel?

“Ik vind het belangrijk om als kunstenaar niet solistisch te werken, maar juist het gesprek te openen. Naast mijn eigen performances heb ik ook anderen in Mugoba uitgenodigd die vanuit een ander beroep met hetzelfde onderwerp bezig zijn. Ik ben geïnteresseerd in een interdisciplinaire kruisbestuiving op het onderwerp rouw en verlies. En ik hoop dat in de toekomst verder uit te bouwen.”

Waarom is bewust omgaan met rouw zo belangrijk?

“Rouwen is een proces van transformatie. Wanneer je voorbij de ergste pijn bent, geeft rouwen juist een ongekende mogelijkheid om meer levensenergie te voelen. Dat is een heel kostbaar gegeven. En dat maakt het zo belangrijk om er aandacht aan te geven. Het is bovendien hartstikke politiek. Wanneer we vanuit levensenergie handelen geeft dat ons het zelfvertrouwen om zelf de wereld vorm te geven. We verschijnen handelend in de wereld en maken daarmee nieuwe ruimtes vrij.”