“Het leven als geschenk probeer ik met anderen te delen”

Als een van de eerste internetadviseurs en -ondernemers verdiende hij miljoenen. Toch ervoer Edgar Neo (37) armoede. “Ik voelde me pas rijk, toen ik m’n vermogen begon te investeren in projecten waar iets duurzaams van uitgaat.” Hij bedacht en begeleidde zo’n honderdvijftig initiatieven voor kwetsbare mensen en natuur. Met Lotsov en 4Credits hielp Neo jongeren met een microkrediet de arbeidsmarkt op. Met The HUB bouwde hij mee aan een fysiek sociaal netwerk voor duurzame ondernemers. En HEARTcore.cc gaf duurzame ondernemers met kansrijke ideeën een financiële injectie.

Ondernemer Edgar kwam door zijn toenemende inspanningen steeds meer bekend te staan als ‘de moderne Franciscus van Assisi’: een imago dat hij waardeerde maar afdeed als waanzin. “In de voetstappen van Franciscus treden? Ik zou dan met al mijn projecten moeten stoppen en mijn kapitaal moeten wegschenken. Haha! Nobel misschien, maar niets voor mij.” Toch was het laatste woord daarover nog niet gezegd.

Oorverdovend harde stilte

Neo’s ambities kostten hem een burn-out, en nog een. “Het regisseren van projecten, met al het bijkomende financiële regelgedoe, begon mij te vermoeien en te irriteren. Maar het geloof in mijn ideaal – geluk geven en door (laten) geven – werd steeds groter. Ik zocht dus naar een manier om vanuit iets kleiners, kleinschaligers aan iets groots te werken.” Na het lezen van managementboek Semco Stijl en een goed gesprek met duurzaam investeerder en ondernemer Eckart Wintzen, besloot Neo al zijn bedrijven uit handen te geven. Het maakte zijn toekomstplan niet bepaald zekerder. Voordat hij z’n leven radicaal zou veranderen, moest hij op ingrijpende wijze met zichzelf geconfronteerd worden.

Eerst werd Neo flink beproefd. “Ik ben een paar keer in de bajes gezet. Waarom? Omdat er, zonder dat ik het wist, iemand met misbruik van mijn persoonsgegevens jarenlang zwartgereden heeft. Ik bleek slachtoffer van identiteitsfraude.” Die ‘woestijnperiode’ in de gevangenis schonk Neo een “spoedcursus leven in gemeenschap: soms moet je zelf eerst afgebroken worden voordat je aan iets nieuws kunt aan bouwen.” Maar wat voor nieuws?

Er was blijkbaar nog een openbaring nodig. In 2010 bezocht Neo met een aantal vrienden van kerkgenootschap Crossroads een Taizéviering in de Kuip in Rotterdam. ‘Bij “geloof” kon ik me nooit veel voorstellen. Hier werd het tastbaar. Het enthousiasme van de Taizégangers, de sfeer, de liederen en hun blije gezichten: het stak mij aan en verwarmde mijn hart! Toen we met duizenden jongeren in dat grote Ahoy tegelijkertijd samen stil werden, ontbrandde er een vonk van – ja, hoe zal ik het noemen? – verlichting in mij. Het kwartje was gevallen; ik wist hoe ik verder moest. God had tot mij gesproken, met een stilte die in mijn ziel oorverdovend hard was binnengekomen.’ Miljonair Edgar Neo schonk zijn hele vermogen aan goede doelen, om mee te beginnen.

Rentmeesters

Hij haalt een boek tevoorschijn: Manager ontmoet monnik, een bundel met brieven tussen Puma-directeur Jochen Zeitz en Benedictijner monnik Anselm Grün. ‘De schrijvers pleiten hier voor een economie van duurzaamheid, voor gelijkere verdeling van de winst, voor een balans tussen persoonlijk gewin en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Die waarden hebben m’n ondernemerschap altijd al beïnvloed.’ Is Neo niet ook zelf meer op een monnik gaan lijken? Hij voorziet voornamelijk in zijn levensonderhoud door beloningen in ontvangst te nemen voor diensten die hij meestal kosteloos aanbiedt. Zijn motto: ‘jij blij, ik blij’. ‘Mijn grootste verdienste ligt in de hartelijkheid die ik ontvang voor de hartelijkheid die ik hoop te geven. Het leven als geschenk probeer ik dus met anderen te delen. Dat maakt me hemeltje rijk. Hoe blijer ik anderen kan maken, hoe blijer ik er zelf van word!’

Neo is sceptisch over het ‘nieuwe’ aan discussies en trends met betrekking tot duurzaamheid.‘Eeuwenlang hebben maatschappijen inspiratie gehaald uit spiritueel gedachtegoed over duurzaamheid en rechtvaardigheid. Denk aan de betekenis van het bijbelse woord ‘rentmeesterschap’: werk samen aan het mooier maken van de schepping, en laat haar mooier achter dan dat je haar hebt aangetroffen. Het kloosterleven is op dat ideaal geënt. Gelukkig worden we ons opnieuw bewust van het belang van rentmeesterschap.’

Avondje daten

De ondernemer en monnik in Neo lijken elkaar getroffen te hebben in een Haagse kerk. “Ik woon en werk tegenwoordig vanuit buurt- en kerkhuis ‘Bethel’. Dat woord betekent huis van God. Voor mij is een kerk in principe ook een thuis voor iedereen. Daarom probeer ik met tal van activiteiten de relaties tussen Hagenaars, niet uitsluitend buurtbewoners, te versterken. Laat de kerk een plek zijn waar mensen elkaars talenten ontdekken en delen! Dan kan een kerk gaan leven. Ik vind het mooi als ik met kennis, kunde, contacten en als kerk iemand met een idee verder kan helpen. Bijvoorbeeld met een avondje ‘daten met diepgang’, met een netwerkdag voor bedrijven die maatschappelijk verantwoord willen ondernemen, je kunt een symposium houden over de ‘deeleconomie’, een BuurtLab opzetten, ga zo door.

Een levendige kerk vermeerdert geluk en groeit. Het lijkt me raadzaam dat kerken, met name de krimpende, voortdurend nadenken over hun bestaansrecht. Waar dient een kerk voor, letterlijk en figuurlijk? Wanneer ben je kerk? Alleen maar bij een viering op zondag, of ook op andere momenten?”

Meerwaarde, geen winst

Om Neo’s polsen zwieren twee armbanden. Op het ene, bruine bandje staat duidelijk leesbaar: ‘Vrede en alle goeds’. Is iedere gemeenschap die goedheid en vrede uitdraagt een kerk volgens hem? Of moet er ook iets uitgesproken christelijks gebeuren, zoals een bijbelkring? Hij legt uit: “In Mattheus 18:20 zegt Jezus over kerk: ‘Want waar twee of drie mensen in mijn naam samen zijn, ben ik in hun midden’. Je kunt dus kerk zijn, door God met lofzangen te prijzen. Maar je bent net zo goed kerk als je doet wat Jezus vraagt in Mattheus 25:35 en verder: de hongerige voeden, de dorstige lessen, de vreemdeling opnemen, de naakte kleden, de zieken en gevangenen bezoeken. Want Jezus zei: ‘Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor mij gedaan’’. Het gaat er om dat we ons in elkaars waarde laten, en de vruchten van elkaars waardigheid, van onze talenten, plukken en delen. Dat geldt trouwens ook voor welvarende mensen. De winst van een kerk ligt niet in haar inkomen of materiële rijkdom. Onze meerwaarde ligt in het delen van onze talenten. Het maakt daarbij vanzelfsprekend niet uit of iemand zich moslim, katholiek, homo of anders noemt. De kerk van mijn dromen is als een… Nieuw W!J. Een Nieuw W!J van samen rijk worden door liefde, in een economie van jij-blij-ik-blij.”

Neo meent dat kerken telkens opnieuw moeten nagaan of zij Gods liefde wel tot uitdrukking brengen. Door te vragen om wijsheid van de Heilige Geest, maar ook door de Bijbel er eens op na te slaan: “Leer de bronteksten van de Bijbel begrijpen vanuit de culturele context waarin ze geschreven zijn. Wie dat doet, ontdekt geen verkeerd woord over homoseksuelen of over vrouwelijk leiderschap.”

Propaganda

Op Neo’s tweede armbandje staan de letters WWJD, gericht naar Edgar zelf. Het is een afkorting van ‘What Would Jesus Do’. De tekst werkt als een alarmbel die gaat rinkelen wanneer hij onrechtvaardigheid signaleert. Zoals laatst nog: “De overheid moedigt werklozen aan om als vrijwilliger de handen uit de mouwen te steken. Dat gaat natuurlijk gepaard met de nodige propaganda, want wie vrijwilliger wordt, zou zich ‘nuttig maken voor de participatiesamenleving’. Maar zien we de misleiding niet? Vrijwilligers worden betaald onder het minimumloon! Heeft niet iedereen recht op een basisinkomen?” What would Jesus do, vroeg hij zich af. “Hopelijk kan ik met m’n nieuwe project ‘Werk aan Werk’ binnenkort een grote groep vrijwilligers aan een betaalde baan helpen.”