Hoe is het om te integreren in een islamitisch land?

De as van het kwaad. Wie bedacht deze term ook al weer?

“De as van het kwaad is een term uit de koker van voormalig president Bush. Hiermee doelde hij op de staten die zich weigerden te onderwerpen aan de politieke wil van de Verenigde Staten en het Westen. Deze landen zouden volgens Bush de wereldvrede bedreigen en hun eigen bevolking op wrede wijze onderdrukken. Retorisch is deze term sterk, omdat veel mensen in het westen inderdaad het idee kregen dat het terecht was dat deze landen werden bestraft of militair aangepakt. De inwoners van deze landen kregen hierdoor net zo’n boosaardig imago als hun regeringen, maar het is natuurlijk niet juist dat deze mensen het ultieme kwaad vertegenwoordigen. Ik heb in ieder geval nooit het idee gehad dat ik in Damascus voor de poorten van de hel stond.”

Het beeld dat veel Nederlanders van Syrië hebben is: islamitisch land, dictator aan de macht, zeer beperkte vrijheid van mening en veel geheime diensten. Als er al iets positiefs te melden is, dan is het de bekende gastvrijheid van de Syriërs. Kloppen deze beelden?

“Stereotypen als deze zijn altijd algemeen, maar berusten vaak wel op een kern van waarheid. Het regime van Assad is niets meer dan een meedogenloze schurkenbende die elke vorm van politieke tegenstand met geweld de kop in drukt. Tegelijkertijd heeft de totalitaire en seculiere Baath wel altijd gezorgd voor een zekere mate van stabiliteit, en de rechten van de religieuze minderheden in het land gewaarborgd. Naast politieke onderdrukking is er sprake van religieuze onderdrukking. Een Syriër kan zijn religie niet kiezen, maar wordt ermee geboren. Je even uitschrijven bij de kerk of moskee is niet mogelijk, en buiten de eigen gemeenschap trouwen kan leiden tot verstoting of erger. Aan de andere kant zijn veel Syriërs trots op hun religie en deze identiteit speelt een belangrijke rol in het dagelijks leven. Of Syriërs gastvrij zijn? Dat zou je zelf moeten ondergaan. Laten we hopen dat de rust snel terugkeert, zodat we van hun gastvrijheid mogen genieten.”

Het is nog steeds erg onrustig in Syrië. Wat verwacht je dat de komende maanden zal gebeuren? Zal Assad uiteindelijk verdreven worden?

“Het is nog niet duidelijk of het regime van Assad zal vallen. Allereerst heeft de president nog steeds de steun van een aanzienlijk deel van de bevolking. Met name christenen, Alevieten, seculieren en de soennitische elite zijn bang dat zijn val zal leiden tot chaos en een eventuele burgeroorlog. Daarnaast beschikken de rebellen niet over genoeg gevechtskracht om echt een bedreiging te vormen voor het regime. Ze zijn slecht georganiseerd en hebben een tekort aan materieel. Met kalasjnikovs en RPG’s kunnen ze voorlopig nog niet op tegen het leger dat de beschikking heeft over tanks en gevechtsvliegtuigen. Zolang de internationale gemeenschap niet daadwerkelijk bereid is om in te grijpen in Syrië zal het geweld aanhouden.”

Recent verscheen je boek Wij zijn arabieren over Syrië. Waarom moeten we jouw boek lezen?

“In Nederland is er veel aandacht voor integratie van moslims. Maar hoe is het eigenlijk om als Nederlandse jongen te integreren in een islamitisch land? Twee jaar lang studeerde ik sharia aan een conservatieve islamitische instelling in Damascus. Een speurtocht door een wereld van orthodoxe jongeren en radicale imams, ingewikkelde relaties met islamitische meisjes en gewetenloze veiligheidsdiensten die mij en mijn vrienden voortdurend het leven zuur maakten. Het boek is een aanklacht tegen de dictatuur in al zijn facetten. Toen de revolutie uitbrak, sloot ik me aan bij de tegenstanders van Assad en schreef hierover voor NRC Handelsblad. Vanaf die dag was ik niet alleen undercover moslim maar ook undercover journalist. De veiligheidsdiensten ontdekten uiteindelijk mijn journalistieke carrière. Zij pakten mij op, smeten mij in de gevangenis en zetten mij vervolgens uit naar Turkije. Gelukkig had ik toen al mijn vrouw ontmoet, met wie ik twee weken geleden in het huwelijk trad.”

De Syriërs die in Nederland wonen zijn hopeloos verdeeld over hoe verder, zo lezen we in diverse media. Klopt dit met jouw bevindingen?

“Syrië is een verdeeld land. De samenleving is verzuild en de verschillende minderheden leven vrijwel volledig langs elkaar heen. Onderlinge vriendschappen zijn zeldzaam en buiten de gemeenschap wordt niet getrouwd. De relaties tussen de minderheden worden dan ook vooral gekenmerkt door wantrouwen, onbegrip of soms zelfs haat. De tegenstanders van het regime bevinden zich voornamelijk onder soennitische moslims. Christenen en andere minderheden steunen over het algemeen het regime, waardoor de revolutie een duidelijk sektarisch karakter heeft. Dat deze politieke verdeeldheid ook aanwezig is onder Syrische Nederlanders is niet verrassend. Gelukkig is Nederland een democratische rechtstaat waar iedereen een mening en een politieke voorkeur mag hebben, zonder te hoeven vrezen voor zijn leven.”

Het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag heeft 2 maanden geleden het gironummer 5125 geopend voor de slachtoffers van het aanhoudende geweld in Syrië. Is dat het enige wat we kunnen doen momenteel, geld geven?

“Er zijn het afgelopen jaar acties geweest om de bevolking in Syrië een hart onder de riem te steken. Zo trok een groep activisten met een caravan naar de Syrische grens om hun steun te betuigen, en organiseerde het Jasmijnplein culturele activiteiten om de revolutie in Syrië onder de aandacht van het publiek te brengen. Als individuele burger kun je echter niet veel meer doen dan geld geven aan hulporganisaties. Maar zelfs hiervan is het effect beperkt, aangezien de Syrische overheid geen internationale organisaties het land binnenlaat. Er zal dan ook eerst een politieke oplossing moeten worden gevonden. De vraag is alleen of die er op korte termijn zal komen…”