Wanneer heeft iemand eigenlijk radicale opvattingen?
“Het woord radicaal wordt gebruikt wanneer iemand verregaande hervormingen wilt. Alleen: dat men bepaalde opvattingen heeft, hoeft nog geen actie te betekenen. Daarom spreekt men meer van ‘radicalisering’, dat is een dynamisch proces waarbij de opvattingen harder worden en er steeds minder bereidheid is voor toenadering of compromis. De vraag wanneer radicalisering zorgelijk is, blijft moeilijk om te bepalen. Dat komt omdat de uitspraak ‘jij bent radicaal’ op zichzelf een politieke uitspraak is van iemand met andere politieke opvattingen want die heeft iedereen. Er is geen bovenmenselijk standpunt om uit te maken wat radicaal is en wat niet. Toch leggen de meesten de grens bij de bereidheid om geweld te gebruiken om mensen met andere opvattingen het zwijgen op te leggen of angst aan te jagen.”
Hoeveel mensen wonen er in Nederland met echt radicale opvattingen? En wie zijn dat precies?
“Radicale opvattingen zijn zoals gezegd moeilijk te meten. De AIVD stelt wel lijstjes op van personen die men in de gaten houdt. Maar wie en hoeveel er dat precies zijn weten wij ook niet. Wel weten we dat een aantal kenmerken van onze samenleving het aantrekkelijk maken om radicale opvattingen te ontwikkelen. Er zijn heel wat mensen die niet goed kunnen omgaan met culturele diversiteit, er zijn heel wat jongeren die opgroeien in een instant-cultuur waardoor ze ook in politieke zin denken dat de snelle weg de beste is, en er zijn heel veel volwassenen die nauwelijks met hun opgroeiende pubers over politieke denkbeelden durven te praten. Tel dat allemaal bij elkaar op en je kan verwachten dat radicale opvattingen altijd aanwezig zullen zijn in een open democratische samenleving.”
In hoeverre is ‘radicaal’ een ‘modewoord’ aan het worden? Denk bijvoorbeeld aan het CDA en hun slogan ‘het radicale midden’…
“Dat het echt een modewoord is, daar heb ik mijn twijfels over. Wel is het zo dat het woordje radicaal natuurlijk ook vaak wordt gebruikt om ergens kracht bij te zetten, het maakt meteen duidelijk dat er verandering nodig is. Overigens niet geweldig origineel van het CDA om radicaal met midden te verbinden: in het Verenigd Koninkrijk loopt al jaren – sinds de aanslagen in Londen – het ‘radical midway’-project. Bovendien is het erg lastig om op de thema’s waar je echt om geeft – neem kernenergie of ritueel slachten als voorbeeld – je voor te stellen dat je de radicale middenweg voorstaat. Hoe ziet die er dan uit? Soms ben je voor of tegen, zo simpel is het. En dat geldt zeker voor jongeren.”
Jullie website heeft als doel – en nu ga ik citeren – “om opvoeders (ouders, docenten en hulpverleners) te ondersteunen in de begeleiding van een jongere met radicale opvattingen. De website is geen eindproduct, maar een beginpunt van een innovatief pedagogisch instrument om te helpen voorkomen dat radicalisering uitmondt in het gebruik van zinloos geweld”. Bereik je met een website de echte radicale jongeren en hun ouders wel?
“We richten ons voornamelijk op ouders, professionals en docenten. Een radicale jongere bevindt zich altijd in een pedagogische omgeving waar een ouder, familieleden, docenten en eventuele professionals zoals hulpverleners onderdeel van uitmaken. Wij hopen met de site in ieder geval iemand te bereiken uit de pedagogische omgeving. Iedereen heeft tegenwoordig internet, een site bezoeken is een laagdrempeligere manier om informatie te krijgen dan hulp vragen bij een instantie. Bovendien kan men op een interactieve manier kijken wat radicalisering is en of men zich echt zorgen moet maken over een jongere in zijn omgeving. Wat veel mensen niet goed beseffen is dat zij zelf vaak – omdat ze zo dichtbij staan – de sleutel in handen hebben om zo’n jongere te helpen. Wij bieden enkel de instrumenten.”
Welke instrumenten bedoelt u precies?
“De website is het beginpunt van een innovatief pedagogisch instrument om te helpen voorkomen dat dat radicalisering uitmondt in het gebruik van zinloos geweld. Sinds kort zijn we ook gestart met het educatiedrieluik Omgaan met idealen dat FORUM samen met o.a. White Rabbit heeft ontwikkeld. FORUM biedt binnen dit drieluik docenten een kosteloze training aan en in deze training worden ook scènes uit de theatervoorstelling Hardliners gebruikt. Deze training is in de eerste plaats gericht op het oefenen van vaardigheden en houdingen die van pas komen in de omgang met jongeren die extreme idealen hebben.”
Wanneer moet een ouder zich echt zorgen gaan maken over een kind?
“Wanneer je als ouder voelt dat je het contact verliest met je kind en de jongere in kwestie het verwezenlijken van de ideale samenleving als het hoogste doel ziet, tegenstelling verabsoluteerd en de (gecreëerde) vijand demoniseert. Daarop aansluitend zichzelf ziet als strijder van het superieure goede, het nastreven hiervan als een plicht ziet en alle middelen, inclusief geweld, geoorloofd vindt. Dan is het als ouder hoog tijd om je echt zorgen te maken en maatregelen te nemen.”
Werken jullie samen met andere websites?
“Op dit moment werken we nog maar met enkele sites samen. We proberen nu vooral eerst naamsbekendheid te krijgen. Wanneer dit bereikt is willen we nog meer gaan samenwerken met andere websites. We weten dat veel van onze bezoekers via andere websites op onze site terecht komen, het is dus erg van belang dat er meer sites op de hoogte zijn van Omgaanmetidealen.nl.”
Hoe loopt de site en wanneer is de website een succes?
“Inmiddels zijn naar de CJG’s (centra jeugd & gezin) in de grootste steden informatiepakketten verstuurd. Het bezoekersaantal is sindsdien langzaam stijgende. Maar het kan nog veel beter. We zijn daarom nu hard bezig de site verder onder de aandacht te brengen. Aan de andere kant: dat het niet altijd massaal storm loopt, betekent misschien dat onze angst voor radicalisering ook niet helemaal overeenkomt met de realiteit van alledag. Misschien weten de meeste ouders donders goed wat ze moeten doen als ze wat vermoeden, en hebben de docenten ondertussen ook zonder de website wel in de gaten hoe het zit. Dat is dan alleen maar goed nieuws.
De website is echt een succes als ouders, docenten en professionals met vragen over hun jongeren met extreme idealen weten dat ze terecht kunnen op Omgaanmetidealen.nl.”
Tja, goed bedoeld wellicht, maar wat naief om te denken dat ouders precies weten wat hun jongeren denken en doen. Weggegooid geld.
Zojuist de website bekeken en verhalen gelezen en tips gekregen, het is zeker geen weggegooid geld: overzichtelijk en erg handig voor ouders, hulpverleners en docenten. Ik vind het erg goed dat een website over jongeren met extreme idealen zich richt op de pedagogische omgeving, dit is nieuw in Nederland en was hard nodig!