Driemaal is scheepsrecht in de zoektocht naar een café in Amsterdam waar ruimte is voor het gesprek. We stranden achterin aan een klein tafeltje dat op een bureau lijkt. “Als het gaat over richting geven aan mijn leven, dan sta ik daar niet vaak bij stil. Ik ben meer een doener. Maar als ik erover nadenk dan is mijn geloof vervlochten met alles wat ik doe, vind en denk”, vertelt Selma. Ze is moslima en woont in Amsterdam. “In onze maatschappij wordt religie vaak weggezet als iets voor thuis. Als iets dat slechts een kleine rol speelt in het leven van mensen. Dit verschilde enorm met mijn eigen ervaring. Het maakte me nieuwsgierig naar de bachelor religiewetenschappen. Tijdens mijn bachelor en daarna in mijn master Peace, Trauma and Religion, realiseerde ik me dat religie overal verborgen zit in de structuren van ons land. In de Tweede Kamer zitten bijvoorbeeld drie christelijke partijen. Het is wel degelijk van groot belang en dat mag het ook zijn.”
Sinds een jaar werkt Selma bij NewConnective, een baan bij de Vrije Universiteit Amsterdam waar ze naar eigen zeggen ingerold is. “We organiseren activiteiten voor studenten met allerlei levensbeschouwelijke achtergronden om levensvragen en levensthema’s samen te onderzoeken. Denk bijvoorbeeld aan gezamenlijke meditatiesessies en dialogen, maar ook aan podcasts waarin we in gesprek gaan over thema’s als activisme, rouw en sociale angst.” Daarnaast is er drie keer per jaar het Rouwcafé, voor studenten om het kwetsbare thema rouw te bespreken. “Mensen die een geliefde hebben verloren komen daar om hun ervaringen met elkaar te delen.” Daar leerde Selma ook om open te zijn over haar eigen gevoelens. “Ik vroeg van de studenten om zich kwetsbaar op te stellen, maar besefte dat ik er zelf in het begin nogal gesloten bij zat. De moed van anderen om zich open en kwetsbaar op te stellen, heeft mij geïnspireerd om dat zelf ook meer te doen.” Het leidt tot de mooiste gesprekken.
In haar zoektocht naar zingeving navigeert Selma op haar islamitisch geloof. Het is het raamwerk van haar zoektocht naar zingeving. “Als ik richting zoek, dan vraag ik mij af wat er bij mijn religie past en wat mijn religie van mij vraagt.” Een eenduidige richting geeft dat haar niet. “Het gaat altijd om een interpretatie van wat ik denk dat God wil.” Teruggaan naar de teksten in de Koran helpt haar op moeilijke momenten. “Ik probeer dan de teksten te laten resoneren met mijn uitdagingen in het dagelijks leven.”
Deel De Duif
Uitdagingen gaat Selma zeker niet uit de weg. Vorig jaar startte ze als reactie op de verharding in het gesprek over de oorlog tussen Palestina en Israël, met drie leeftijdsgenoten de campagne Deel De Duif. “Ik merkte dat het gesprek over de oorlog in Gaza mensen verhardde. Mijzelf ook. Mijn compassie, medeleven en begrip voor anderen nam af. Mijn geloof vraagt echter van mij dat ik me inzet voor vrede. Daardoor bedacht ik dat wat daar gebeurt, niet voor polarisatie in Nederland hoeft te zorgen.” Hun vriendschap is het hoopvolle voorbeeld. Twee van hen hebben een islamitische achtergrond en de andere twee zijn joods. “Ook wij zijn het niet altijd eens met elkaar, maar we kiezen ervoor om op een respectvolle manier met elkaar te blijven praten.”
De reacties op het initiatief lopen uiteen. Sommigen geeft het hoop, een geweldloos alternatief, anderen vinden het maar zoetsappig. Er is ook onbegrip. Hoe kan je zo’n campagne beginnen als er mensen vermoord worden? “In de beginperiode vond ik het moeilijk om met de negatieve reacties om te gaan. Soms belde ik mijn moeder huilend op. Tegenwoordig kan ik het makkelijker laten gaan”, vertelt ze. “De heftigste reacties kwamen van mensen die persoonlijk geraakt werden door het conflict. Ik kan begrijpen dat je vanuit die verbondenheid zo fel reageert.”
Duurzaam activisme
Voor Selma betekent haar religieus zijn dat zij zich maatschappelijk engageert. ‘Eén van de vijf zuilen van de Islam is Zakat, het geven van aalmoezen. Dit is vanuit liefdadigheid een gift geven aan mensen die het nodig hebben. “Dit gaat voor mij over in verbinding staan met de samenleving en met mensen die het minder hebben dan jij.” Volgens Selma is het een privilege om weg te kunnen kijken van onrecht. “Ik heb mij vaak schuldig gevoeld, als ik mij afsloot voor het lijden van andere mensen. Als de mensen in Gaza onrecht ervaren, dan zou ik het op zijn minst onder ogen moeten kunnen zien.”
Toch voelt ook Selma soms de behoefte om zichzelf af te sluiten. Zichzelf weer opladen. Het liefst in de natuur en zonder telefoon. “Mijn religie heeft mij ook geleerd dat het ook belangrijk is om goed voor mezelf te zorgen. Hierdoor kan ik mij op een duurzame manier blijven inzetten voor minder lijden en meer veiligheid voor iedereen op deze wereld.” Selma voelt zich geïnspireerd en gesteund door haar omgeving. “Ik weet dat ik niet al het onrecht kan bevechten en ik denk ook niet dat mijn geloof dat van mij vraagt. Het is voor mij belangrijk om te laten zien dat ik de intentie heb iets goeds te doen, voor de mensen om me heen en ook voor God.”
Op mijn verzoek om iets mee te nemen dat haar helpt wanneer ze zich verdwaalt voelt, heeft Selma een Tasbih meegebracht. De kralenketting, die ze heeft gekregen van een vriendin, heeft de kleuren van de Palestijnse vlag. Op de draad zijn honderd kralen geregen. “Met elke kraal uit ik mijn dankbaarheid aan God.” De ketting biedt haar naast de rituele gebedsmomenten, een aanvullende manier om kort te bidden. “In dit kleine ritueel dank ik God voor de mensen om mij heen. Dit biedt mij op de momenten dat ik me verdwaald voel moed en kracht om door te gaan.”
De manier waarop Selma zich inzet voor de ander, sluit aan bij haar ideaal. Ze wil graag dat we als samenleving meer samen gaan leven. “De gedachten dat je in je eentje al het onrecht zou moeten oplossen vind ik een individualistische manier van denken. We kunnen allemaal een steentje bijdragen en elkaar helpen.” Een stuk dat ze vaker in de Koran leest, vertelt dat we als mensheid in verschillende gemeenschappen zijn geschapen om elkaar te ontmoeten. “We hebben als mens de neiging om in onze eigen gemeenschap te blijven. Dat kan je familie zijn, je vriendengroepen, je dorp noem maar op. Ze bieden ons een vertrouwde basis, een veilige haven. Maar we halen ook kracht uit de ontmoeting met anderen.”
“Het kapitalisme heeft ervoor gezorgd dat we de mens alleen nog lijken te zien als een machine die efficiënt moet produceren. Het gaat bijna niet meer over wat goed samenleven is.” De gevolgen hiervan ziet ze terug bij haar eigen leeftijdsgenoten. Het aantal twintigers met psychische klachten is groter dan ooit. “Ik kan me voorstellen dat het heel uitzichtloos lijkt, als je het gevoel hebt dat je je leven helemaal alleen zin te moeten geven. Zeker als je ook niet religieus of spiritueel bent, dan kun je namelijk ook geen kracht halen uit iets dat groter is dan jij.” Haar geloof, haar vrienden en familieleden geven haar het gevoel dat ze er niet alleen voor staat. “Dat gevoel van verbinding gun ik iedereen.”
Tegen alle leeftijdsgenoten die zich verdwaald voelen zegt Selma: “Houd hoop en voel je welkom. Veel mensen zullen misschien denken dat ze niet thuishoren in een moskee, tempel of kerk. Maar als je niet weet wat je moet beginnen of waar je heen moet gaan, moedig ik je aan om toch te gaan. De deuren staan altijd open. Ga eens in gesprek met iemand met een andere levensovertuiging. Misschien dat er nog wat antwoorden voor je liggen.”
Dit interview is oorspronkelijk gepubliceerd op 23 april jl. en opnieuw geplaatst in het kader van de Nieuw Wij Zomerherhalingen.
