Hoe is het idee ontstaan, waarom ‘Ministeries’, en wat beogen jullie met het boek?
“Het idee sluimerde al sinds 2017. Toen heb ik zeventien hoogvliegers geïnterviewd voor mijn boek Liefdevolle Leiders Luisteren Groot (dit boek verschijnt begin 2021). Ik was benieuwd naar de relatie tussen luisteren en leiderschap en de invloed daarvan op de kwaliteit van hun leven, hun werk, hun organisaties én voor onze samenleving. Die blijkt gróót te zijn! Ook hen stelde ik de vraag: als jij minister was, voor welk ministerie zou je dan kiezen en wat zou je dan willen doen? Toen was het slechts één van de vragen die ik stelde, om te beluisteren hoe zij denken op politiek-bestuurlijk niveau. Hun antwoorden verrasten me echter zo positief dat de vraag bleef sluimeren. Dus toen door corona in maart 2020 85 procent van mijn werk wegviel, ontstond er zowel ruimte om eindelijk dít boek af te ronden, én om versneld het boek te schrijven dat gaat over grootluisteren op macroniveau. Uiteindelijk is dat ons boek Ministeries voor de Nieuwe Tijd geworden.
Met dit boek beogen we een bijdrage te leveren aan de discussie die in 2021 rond de verkiezingen goed op gang zal komen. Namelijk: wat betekenen onze grootste maatschappelijke uitdagingen, zoals betaalbaar wonen in duurzaam fraai groene omgevingen, droogte, hitte, circulariteit, vitaal voedsel, de transitie van wantrouwen naar vertrouwen, voor onze politiek-bestuurlijke instituties? Welke richting willen we onze belangrijkste instituties meegeven?
We wéten dat grote instituties maar langzaam veranderen. De futuristen Alvin and Heidi Toffler noemen dat de paradox van de snelheid: burgers en bedrijven kunnen als het ware wel met 140 kilometer per uur veranderen, politiek-bestuurlijke instituties bewegen echter maar met een snelheid van 15 kilometer per uur. Maar áls we er in slagen om onze politiek-bestuurlijke instituties van identiteit of richting te laten veranderen, zal dat wel een gigantische impact hebben op ons beleid, op de leefbaarheid van onze samenleving, op het klimaat en op de gezondheid en het levensgeluk van alle generaties die na ons komen. Denk aan mammoettankers. Ook als je die een klein zetje geeft, komen ze uiteindelijk toch heel ergens anders uit!”
Wat is ‘de Haagse Hoogvliegers’ voor organisatie en wat doen ze?
“Haagse Hoogvliegers is een gespecialiseerd trainings- en coachingsbureau. We bieden groei-inspiratie, focus en reflectie aan mensen met een rijk bedraad brein die, net als wijzelf, hooggedreven, sensitief, intens levend, leergierig en hartelijk zijn. We bieden een platform waar de ‘Ferrari’s van de Nederlandse snelweg’, veelal ondernemers, gymnasiasten en Friezen, elkaar kunnen ontmoeten en zich in goed gezelschap kunnen opladen. Zij kunnen bij ons terecht voor carrière coaching, ondernemerscoaching, executive coaching, liefdevol leiderschap leergangen en Ik Luister Je Groot trainingen.”
Op de achterflap staat dat jullie ‘Grootluisteren’. Wat is dat en waarom is dat belangrijk?
“In Nederland hebben wij een wat moeizame relatie met luisteren. We ervaren luisteren snel als lastig of inbreuk doend op onze persoonlijke vrijheid. Dat heeft grote consequenties. Miljoenen mensen voelen zich onvoldoende gezien, gehoord en erkend. Dat leidt tot veel innerlijke en onderlinge spanningen en depressies. En het is ontegenzeggelijk wáár: luisteren vraagt van je dat je gehoor geeft aan wat je hoort. Dat je oprecht bereid bent om de innerlijke discipline (of devotie) op te brengen om een veilige luisterruimte te scheppen voor jezelf en je gesprekspartner(s). Dat je bereid bent om met je volledige aandacht bij de ander, diens verhaal en ontwikkelpotentie te zijn.
Echt goed luisteren is relationele topsport en levert evenzoveel magische momenten en synchroniciteit op! Voor mij zijn grootluisteren en liefdevol leiderschap hetzelfde. Beide definieer ik als het vermogen om al vragenderwijs de potentie van iedere persoon of organisatie zich zodanig te laten ontvouwen, dat deze optimaal ten goede kan komen aan het grotere geheel. In 2019 heb ik deze term officieel gemunt en als merk laten registreren.”
Als Nieuw Wij zijn we getriggerd door het Ministerie van Verbinding. Waarom hebben jullie gekozen voor dit ministerie?
“Leuk dat je het zegt! Als ik kijk naar het aantal ‘kliks’ dat de gepubliceerde artikelen opleverden op sociale media, scoort het Ministerie van Verbinding inderdaad heel hoog. Blijkbaar treft het interview met Anouschka Laheij doel en raken de door haar gekozen titel en voorstellen de lezers. We zijn zelf ook heel benieuwd welke snaar of snaren precies geraakt worden. Daarover gaan we op 29 januari graag in gesprek tijdens onze ‘Ministeriële Meet & Greet’. Dit is online en gratis. We horen dan graag van de deelnemers welke ideeën, wensen en verlangens zij concreet koesteren, zodat we samen kunnen onderzoeken hoe we die wensen zoveel mogelijk kunnen materialiseren.”
De Ministeries voor Stilte en Liefde springen er ook uit voor ons… waarom zijn dit belangrijke zaken?
“Sinds 1900 is onze bevolking ruim verdrievoudigd. We verwerken tegenwoordig evenveel prikkels per dag als dat de mensen deden rond het jaar 1800 in een heel jaar. Denk maar aan de continue stroom aan geluiden, geuren en stroom aan informatie via het nieuws, social media, mail en een overkill aan reclame in de openbare ruimte. Sinds de negentiende eeuw is het aantal geluidsbronnen toegenomen en zijn de geluidsniveaus veel hoger geworden.”
Erik Roelofsen, onze minister voor Stilte stelt: In ons land is de ‘hoorbelasting’ behoorlijk hoog. De WHO, de wereld gezondheidsorganisatie, waarschuwde al in 2015 dat wereldwijd zo’n 1,1 miljard mensen, en dan met name jongeren, militairen, musici en motorrijders, het risico lopen op blijvende gehoorschade. Het geluidsniveau van koptelefoons of de geluidsbelasting waar mensen aan worden blootgesteld in bijvoorbeeld nachtclubs, strandtenten, discotheken, pubs, bioscopen, concerten, sportwedstrijden of fitness clubs is regelmatig (veel) te hoog. Daarbij gaat het niet alleen om het ‘geluid an sich’ maar ook om de trillingen die diepe tonen veroorzaken in je lichaam. Zeker sensitieve mensen raken daardoor snel overprikkeld en overbelast.
Ook ik heb daar last van. Ik woon aan de rand van het centrum van Den Haag. In mijn directe omgeving is geen fraaie, groene stiltezone te vinden, waar ik op een prettige manier kan ontprikkelen. Op héél Scheveningen is er maar één strandtent waar je zonder muziek van een goed gesprek kunt genieten en de zee kunt horen. En ook mijn super-de-luxe sportschool is niet bereid om in een deel van hun riante fitnessruimte de muziek úit te zetten, zodat je desgewenst in stilte kunt sporten. En dat heeft consequenties. Als je zo wordt blootgesteld aan prikkels, kun je de fluisteringen van je ziel moeilijk horen, zodat je dáár gehoor aan kunt geven. Ook heb je veel minder vrije luisterruimte over om jezelf en anderen groot te luisteren, waardoor we úit verbinding met onszelf en anderen raken. Heel verdrietig eigenlijk.
Toch kunnen we daar gelukkig ontzettend makkelijk veel aan doen. Door stilte op te nemen als inkoopcriterium bij de aanschaf van vervoer- en gebruiksmiddelen (zoals bladblazers) bijvoorbeeld. Door mensen het ‘recht op stilte te gunnen’ en daar ook goed op te handhaven. Marianne Zuur, onze minister van Liefde, stelt voor om bij iedere beleidsbeslissing de vraag te stellen: wat zou LIEFDE doen? Het is zó’n eenvoudige vraag. En toch denk ik dat we dan héél ander beleid krijgen.”
Wat is je hoop voor het jaar 2021?
“Ik hoop dat deze tweede corona crisis ons allen uitnodigt om onszelf én anderen de vraag te stellen: waartoe nodigt deze crisis mij persoonlijk en ons allemaal nu precies uit? Op veel vlakken hélpt de crisis ons ook! Het biedt ons de mogelijkheid tot verdiepte verstilling, tot introspectie, tot hernieuwde verbinding met onszelf en anderen, vaak op nieuwe manieren. Het nodigt ons uit om GROOT te luisteren, en véél verder te kijken dan onze neus lang is. We ervaren dat we eigenlijk heel mákkelijk aan de doelstelling 66,66 procent mínder consumptie kunnen voldoen en dat ons leven daardoor ánders rijk wordt.
Ik zie dat oude én nieuwe partijen het over veel zaken ééns zijn. Ik gun ons allemaal moedige politici die in ons aller belang de moeilijke beslissingen durven nemen, zodat we versneld tot meer collectief welzijn kunnen komen. Als we daadwerkelijk in alternatieven gaan denken is het mogelijk helemaal niet zo moeilijk om afstand te doen van onze eigen auto en onze luchtvaart, omdat we wellicht uitstekend in staat zijn om een fantastisch alternatief in de vorm van een duurzaam, stil, schoon en 100 procent circulair ET3 systeem te ontwikkelen. Waarom zou je nog een eigen auto willen als je op afroep een voertuig kunt bestellen dat je overal brengt waar je wilt zijn, in theorie zelfs in twee uur in Beijing?
Ik gun jonge ouders achttien maanden betaald ouderschapsverlof, zoals Tessa Roseboom voorstelt. Als ouders hun kind optimaal faciliteren bij het tot stand laten komen van goede hechting in gezonde omgevingen, zal dit geweldig positieve consequenties hebben. En nog zoveel méér. Ik zou zeggen: lees ons boek en pik eruit mee wat je aanspreekt. Of kom zelf met nóg betere voorstellen. Wij zijn daar benieuwd naar. Op naar een toekomst die beter is dan ooit voorspeld…”