Hoe kan het dat yoga, zen en mindfulness zo populair zijn geworden?
“Meditatie vervult een fundamentele levensbehoefte van de mens om vrij en voluit in het leven te staan. Meditatie stelt ons in staat om los te komen van de vaak onbewuste identificatie met beperkende gedachtenpatronen, emoties, maatschappelijke en sociale rollen en fundamentele overtuigingen. Zo ontstaat er ruimte voor nieuwe inspiratie, creativiteit, vrijheid, een groter perspectief, diepere onderlinge verbinding en zelfreflectie.
Van oudsher werd de faciliterende functie voor deze kwaliteiten vervuld door de kerk en het christelijke geloof. Dat steeds meer mensen kiezen voor alternatieve kanalen, zoals de door jou genoemde voorbeelden van yoga, zen en mindfulness, komt volgens mij doordat het christelijke kanaal soms verstopt zit met op angst gebaseerde geloofsovertuigingen, een negatief mensbeeld, bekrompenheid ten opzichte van vrouwen, seks en andere religies en gedateerde dogma’s… om maar wat zaken te noemen.
Het leven laat zich echter niet tegenhouden door beperkende menselijke (theologische) constructies en vindt altijd andere manieren om verder te stromen. Wanneer de relevantie en verbinding met het dagelijks leven ontbreekt, gaat de faciliterende instantie en/of vorm verloren. Kenmerkend voor het leven is, dat het stroomt, voortdurend in beweging is en evolueert. Ze komt in vormen tot uitdrukking én valt tegelijkertijd niet samen met een specifieke vorm. Scholen, clubs, organisaties, kerken, en gemeenschappen die de dynamiek van dit spel van vorm en ‘niet-vorm’ weten te spelen, blijven bestaan. De rest verdwijnt en maakt plaats voor een nieuwe vorm.”
Interessant wat je zegt, ik kom hier straks op terug. Eerst nog iets over de maatschappelijke impact die al die meditatie-groepen hebben gehad. Heeft die massale belangstelling de samenleving veranderd? Zijn Nederlanders anders gaan leven?
“Gechargeerd gezegd zijn we gegaan van een donkere, afgesloten kerk, twee uur stilzitten op harde kerkbanken, een dominee of priester met een vermanende vinger boven op de kansel en het beamen van een hoofdzakelijk theoretisch geloof, naar een lichte, open yogastudio met relatief zachte yogamatten, een yogadocent(e) op gelijke hoogte die cursisten zoveel mogelijk fysiek en geestelijk probeert te ondersteunen en waarbij iedereen zelf haar/zijn eigen pad en tempo loopt. Yoga, zen en mindfulness fungeren als uitstekende oefeningen om de geest te kalmeren en het lichaam te ontspannen.
Ik heb geen idee wat precies de maatschappelijke impact is van al die nieuwe meditatiescholen. Het spirituele klimaat in Nederland lijkt in ieder geval wel lichter, toegankelijker en vrijer. Dit zal ongetwijfeld een positief effect hebben op de andere vlakken van het menselijke bestaan. Maar de nieuwe omstandigheden brengen eigen uitdagingen met zich mee. Bij yoga en meditatie is er bijvoorbeeld het gevaar dat het blijft bij symptoombestrijding, een buitensporige focus op de eigen individualiteit en/of een (on)bewuste ontkenning van de eigen schaduwkanten. Of we raken verslaafd aan positief denken en het idee constant de beste versie van onszelf te moeten zijn.”
Vorig jaar verscheen jouw boek God ervaren. De kracht van christelijke meditatie. Wat versta je eigenlijk onder ‘christelijke meditatie’?
“Mijn idee van christelijke meditatie is dat het mensen in staat stelt om dieper in bijbelverhalen en de onderliggende principes te duiken. Niet zozeer om ‘tot geloof’ te komen als iets wat buiten jezelf ligt. Maar ter ondersteuning van jouw persoonlijke levensmissie in het dagelijks leven. Ik heb me hierbij onder andere laten inspireren door het gedachtegoed van Joseph Campbell. Campbell heeft uit verschillende mythen, sprookjes en verhalen algemene fasen gedestilleerd die een mens moet doorlopen om tot zijn of haar ware identiteit te komen. Christelijke meditatie, zoals ik dat opvat, is erop gericht om jou en mij meer en meer bewust te laten worden dat ‘God liefhebben’ volledig samenvalt met ‘zelfliefde’ en ‘naastenliefde’.
Tot op heden ben ik geen voorbeeld tegen gekomen die dit mysterie op een nog duidelijkere manier weerspiegelt dan Jezus. Zijn oproep aan ieder mens om te leven vanuit een radicale liefde naar zichzelf en anderen, gaat wat mij betreft verder dan welke religie dan ook. We zijn onderling verbonden. Dit is niet een kwestie van geloof dat je wel of niet kunt aannemen of wat voor behouden is aan een selecte groep mensen die zich als ‘gelovig’ beschouwen. Het is de realiteit van het ‘hier en nu’ die in principe voor iedereen direct beschikbaar is. Christelijke meditatie richt zich hoofdzakelijk op het schoonmaken van ons innerlijke kanaal, zodat we weer een beetje bij zinnen komen en de levensstroom in en via ons vrijuit kan stromen.”
Christelijke meditatie, zoals ik dat opvat, is erop gericht om jou en mij meer en meer bewust te laten worden dat ‘God liefhebben’ volledig samenvalt met ‘zelfliefde’ en ‘naastenliefde’.
Joachim Vreeman
Waarin onderscheidt christelijke meditatie zich van yoga en zen?
“De christelijke meditatie die ik geef, is gericht op het spel en interactie tussen vorm en niet-vorm (leegte), zelf en niet-zelf, individu en geheel. Ik ben geen expert op het gebied van zen en yoga, Maar de indruk die ik krijg, is dat de focus bij zen ligt op het verbinden met de Leegte en Stilte. Zoals het bij yoga op een dieper niveau lijkt te gaan om het ego te laten oplossen in een transpersoonlijk Zijn.
Tegelijkertijd besef ik dat deze beschrijvingen hoogstens persiflages zijn van de werkelijke diepgang van beide stromingen. Op eenzelfde manier blijven beschrijvingen van het christendom ook vaak hangen aan de oppervlakte.
Om toch een antwoord op je vraag te geven, zou ik zeggen dat christelijke meditatie het spanningsveld tussen individu en God intact laat en van persoonlijke en praktische toepassing laat zijn in het dagelijks leven. We hoeven hierbij niet van ons ego af – zoals je soms ziet bij zen en yoga -, maar we hoeven ons er ook niet mee te identificeren – zoals je soms ziet bij het christendom.
Je zei eerder: ‘we zijn onderling verbonden’. Wat bedoel je daar precies mee?
“Kijk bijvoorbeeld naar het menselijk lichaam. Er is verscheidenheid. Je hebt voeten, organen, oren, ogen en buik met ieder een eigen specifieke functie en vorm. Tegelijkertijd vormen ze met elkaar één lichaam en zijn in dat geheel met elkaar verbonden. Ook is er geen tegenstelling tussen de identiteit van een deel ten opzichte van het geheel. Het hart is zichzelf in de specifieke manier waarop het in dienst staat van het lichaam. Het hart pompt bloed door het lichaam. Dat is wat het hart doet. Dat is wat het hart is. Dat is zijn ware identiteit en de zin van zijn bestaan.
De mens is volgens mij uniek in de hele schepping, omdat het zich bewust kan worden van het wonderlijke spel en onderlinge samenhang tussen geheel (God) en individu. In werkelijkheid bestaat er geen afzonderlijk of tegenstrijdig belang. Het is in het belang van het lichaam dat iedere individuele lichaamscel tot haar recht komt. Het is totaal onzinnig wanneer een oor en een knie elkaar gaan aanvallen. Of dat de levercellen de cellen van de nier willen gaan overhalen om ook een lever te worden. Het is juist van gemeenschappelijk belang dat iedere lichaamscel volledig zichzelf is of wordt. Zelfliefde, naastenliefde en liefde voor God zie ik op een zelfde manier als ultiem onderling verbonden. De christelijke meditaties die ik geef, zijn bedoeld voor mensen die bereid zijn om te leven vanuit het besef van deze onderlinge verbondenheid.”
Je hebt er eigenlijk al (deels) antwoord op gegeven, maar toch nog even deze vraag: waarom is christelijke meditatie niet ook populair geworden?
“Bij je eerste vraag noemde ik een aantal verstoppingen in het christelijke kanaal, maar deze vallen in het niet bij wat ik zie als de allergrootste verstopping in de christelijke geschiedenis, namelijk: Jezus… Natuurlijk niet Jezus zelf, maar het beeld dat in de loop van tijd van hem gegenereerd is en dat samenhangt met een negatief mens-/zelfbeeld.
Met het oog op de wederkomst van Christus turen mensen vaak in de verte op zoek naar een joodse man van ongeveer 30 jaar oud. In plaats van dat ze in het reine proberen te komen met zichzelf, de ander en God in het hier en nu. Ik heb me hier ook schuldig aan gemaakt. Soms juist door tekeer te gaan tegen mensen die op een meer traditionele, conservatievere manier in God geloven.
Ik besef ondertussen meer en meer alle manieren waarop ik meen te kunnen en/of willen rechtvaardigen, dat ik niet werkelijk leef vanuit liefde in verbinding met mezelf, de ander en met God. Ik voel me soms zo verwijderd van liefde, dat ‘leven vanuit liefde’ overkomt als een gebod van buiten, in plaats van een hunkering van binnenuit. Ik voel me soms zo verward over liefde, dat ik lijk te moeten kiezen tussen liefde voor mezelf of voor de ander.
In het verleden ben ik als kind zo gekwetst geweest in situaties waar ik liefde zo hard nodig had, dat ik nu als volwassene nog steeds regelmatig weiger om me kwetsbaar voor liefde op te stellen. Omdat ik het niet gewend ben om te leven vanuit de kracht van onderlinge verbondenheid, schiet ik vaak heen en weer tussen ongezonde afhankelijkheid van de ander naar de verharding te denken niemand nodig te hebben.
De vormen van christelijke meditatie waar ik bekend mee ben, brachten mij niet verder en dieper in liefde. Hoogstens gaven ze mij een intellectueel begrijpen. Met de meditaties, kloosterweekenden en persoonlijke sessies die ik nu zelf begeleid, ga ik samen met mensen op reis naar een levende ervaring, voorbij alle conceptuele formuleringen. Ik richt me op de persoonlijke en praktische toepassing, zonder van te voren te weten wat precies de uitkomst is. Op die manier probeer ik zoveel mogelijk ruimte te creëren voor nieuwe inspiratie, creativiteit, inzicht, compassie, vitaliteit en alle andere danspasjes die de levensstroom voor jou en mij in petto heeft.”
Critici zullen zeggen: het draait wel erg om Joachim Vreeman, om jezelf in deze meditatievorm…
“Dan gaan de critici voorbij aan wat ik heb proberen uit te leggen over het spel tussen individualiteit en het geheel. Conservatieve christenen zullen zeggen: ‘Alles draait alleen om God en Jezus en niet om het individu.’ Bepaalde New-Agers en moderne denkers zullen zeggen: ‘Het gaat om mij en niet om iets van buitenaf.’ Met het eerder genoemde voorbeeld van het hart, heb ik mij sterk gemaakt voor een ‘en-en’ in plaats van een ‘of-of’. Een fundamentele onderlinge verbondenheid. Tussen mensen onderling en tussen individu en geheel.
In de Bijbel wordt er in dit kader gesproken van een heilig Verbond. Jezus was iemand die dit Verbond in haar volheid wist te belichamen, leven, delen en onderwijzen. Het is echter geen Verbond dat vastgelegd kan worden op papier, in regels, rituelen of in dogma’s. Het is een levend, stromend, interactief Verbond. Het wil via jou en mij geleefd worden. Dit is waar Jezus jou en mij tot op de dag van vandaag toe uitnodigt. Voorbij alle beelden. Voorbij onze illusoire, statische, afgescheiden, niet-liefdevolle identiteit. In die zin draait het niet om Joachim Vreeman. Maar in het besef van onderlinge verbondenheid, gaat het wel totaal over Joachim Vreeman, omdat ik in werkelijkheid niet los sta van wie dan ook. Godzijdank…”
In het weekend van 23 t/m 25 juni 2017 is er naar aanleiding van zijn boek ‘God Ervaren’ een meditatieweekend in de prachtige stilte van de Abdij van Berne in Heeswijk. Klik hier voor meer informatie.
Toen ik de titel van dit blog zag, dacht ik boos: “Nu is Jezus zelfs tot “verstopping” gebombardeerd.”
Maar zoals Joachim die stelling onderbouwt, wordt het een veel beter verhaal.
Mijns inziens, gaat het er niet om de teksten letterlijk te nemen, maar gaat het erom de opdracht die erin zit (binnen je eigen mogelijkheden) uit te voeren. Perfectie wordt niet van ons geëist. (We zijn gewoon mensen.) Je inzetten voor zelfverbetering en omzien naar anderen…Dat is de bedoeling!
Gebed, stilte, meditatie, lezen, reciteren en leergesprekken over teksten, zijn middelen om te gaan begrijpen.
Allerlei vormen van meditatie waren bij katholieken heel gewoon, in kloosters, dichtgemetselde cellen, bovenop zuilen in het veld (Simeon de styliet); de MEse Ruusbroec (die ik al wel eens eerder noemde meen ik) was een vd velen., de kruisgang (aan de hand van de schilderiingen in de kerk) was ook meditatie, zelf als jongetje vaak gedaan. Dat ging, met allerlei andere parafernalia, bij het pastoraal concilie Noordwijkerhout bij het oud vuil. Maar met het occultisme en de theosofie van mevrouw Blavatsky (rond 1900) en de New Age spruit daarvan heeft die meditatie, transcendent of niet, wel stevig wortel geschoten in onze westerse samenleving. Daarbij zal zeker ook geholpen hebben dat het bij die vormen niet zozeer om een God of opperwezen, maar om het Ik en de Kosmos ging.
Met de beschouwing aan het eind slaat Vreeman wat op hol maar verder wel begrijpelijk.
Alleen jammer dat er geen begin van beschrijving wordt gegeven hoe het er in de mediatie feitelijk aan toe gaat, welke instructies er gegeven worden, of er bepaalde teksten voortdurend worden herhaald en hoe lang de sessies zijn. Wordt er individueel of collectief na een meditatisessie nagepraat, of helemaal niet nagepraat?
Het heet ‘christelijke meditatie’ maar het lijkt een specifiek protestante activiteit; katholieken doen makkelijker met zen mee.
De laatste tijd wel natuurlijk Joop, omdat ze totaal de weg kwijt zijn, maar vroeger, mijn tijd dus, was dat absoluut niet zo, verre van dat!! Het verre Oosten was veld voor de missionering, al sinds jaren 200 na Chr.
Jezus, is de allergrootste verstopping in de christelijke geschiedenis. De titel maakt al duidelijk dat van Jezus dus helemaal niets begrepen wordt. Dat ligt voor de hand. Het Torahcentrisch onderwijs van Jezus van Nazareth werd verruild voor een christocentrische theologie. Wanneer er dus gesproken wordt over verstopping ligt dat echt niet bij Jezus van Nazareth, maar bij theologen die Jezus van Nazareth uitgeroepen hebben tot een anti joodse godenzoon (de gevolgen zijn tot de dag van vandaag bekend, zowel voor christenen zelf als de relatie met het jodendom). Wanneer ik als jood het zogeheten Nieuwe Testament lees (het woord maakt al veel duidelijk) kom ik tot de conclusie dat Jezus van Nazareth in mijn visie niets anti joods heeft onderwezen, geen woord heeft vuil gemaakt aan bijvoorbeeld de triniteitsleer, absoluut geen nieuwe, laat staan anti joodse godsdienst, heeft willen stichten en de apostelen daartoe dus zou hebben opgeroepen. Het is triest te zien dat theologen niet inzien dat de eeuwenoude theologische missers opgeheven dienen te worden binnen de christologie. Men gaat zelfs zover om Jezus van Nazareth uit te roepen tot degene die verstoppingen veroorzaakt. Hoe voor de eigen verantwoordelijk weggelopen wordt en Jezus tot zondebok uitgeroepen. Ik ben geen christelijke theoloog en wie weet kan mij uitgelegd worden dat ik het helemaal verkeerd zie.
Natuurlijk, Binjamin, het christelijke geloof is gewoon wat anders dan het joodse. Ze hebben destijds wat elementen van het joodse geloof en van andere mediterrane religies vermengd met Griekse filosofie en de mythe van de zich Messias noemende Jezus.
Het is dus geen kwestie van missers maar van een nieuwe mix van diverse oude elementen. Omdat er in het terrein van het Romeinse rijk behoefte aan een nieuwe religie leek te zijn, voor de bewoners aldaar.
Overigens: realiseer je je dat je niet in gaat op het thema van het artikel, namelijk meditatie?
Joop, je opmerking klopt. Ik bedoelde met misser dat men teveel vasthoudt aan deze beelden en mede daardoor contact verliest met ‘lekengelovigen.’ Het is op zich prima dat gesteld wordt dat Christelijke meditatie gericht is om jou en mij meer en meer bewust te laten worden dat ‘God liefhebben’ volledig samenvalt met ‘zelfliefde’ en ‘naastenliefde’. Dat de christelijke meditatie de beste weg is om dat te bereiken, valt toch wel het een en ander tegen in te brengen. De onderwijzing van Jezus van Nazareth over de liefde tot Gd en medemens is zo joods als het maar zijn kan en daar is niets christelijks aan om de eenvoudige reden dat er toen nog geen christen te bekennen was. Jezus van Nazareth onderwees niet voor niets dat men aan de vruchten de boom kent. Het gaat dus om de concrete daden van ons mensen, daarop kunnen wij elkaar aanspreken en beoordelen.
In de relatie tussen Gd en mens hebben wij elkaar niet aan te spreken omdat dit mysterie is tussen de individuele mens en Gd en verder helemaal niemand anders. En hoe de relatie zich tussen Gd en mens; mens en Gd zich ontwikkelt en hoe dat beoordeeld wordt is alleen aan Gd en niemand kent Zijn oordeel.
Ik trouwens maar denken dat ik als gelovige jood elke dag opnieuw slagend en falend mijn handen vol heb om Gd en mens en inclusief mezelf lief te hebben. Dat deze twee essentiele mitzwot levensvoorwaarde zijn. Met dit liefdesgebeuren word ik elke dag geconfronteerd, zowel in de realiteit van alle dag, meditatie, gebed, Torah studie en nu ontdek ik dat mijn niveau toch wat aan de lage kant is. Ik begrijp tenminste dat de hoogste vorm is dat mensen de christelijke meditatieve weg volgen zoals christelijke theologen de Torahonderwijzing van Jezus van Nazareth, beschouwen. Het gaat dus om de christocentrische meditatie die tot werkelijk heil leidt hier op aarde. Een en ander schijnt toch erg diep te zitten. Met de christelijke meditatie is helemaal niets mis, maar ook niet met de meditatie van joden, hindoes, moslims, enzovoorts. Het gaat om de vruchten aan de boom, zo onderwijst Jezus van Nazareth. We leven in een wereld waar de moderne slavernij welig tiert, dieren mishandelen om de prijs te drukken niet uit te roeien schijnt te zijn en het milieu doorlopend wordt aangevallen. Christenen zijn geen betere of slechtere mensen dan niet-christenen. Twee duizend jaar christendom kan mij niet overtuigen dat christelijke vruchten van een betere kwaliteit zijn dan niet-christelijke vruchten. Dus een wedstrijd houden welke meditatieve weg het meeste heil brengt in deze wereld, door de liefde tot Gd, medemens en de mens met zichzelf, samen te laten vloeien tot een geheel, ijkt mij overbodig. Aan de vruchten kent men de boom. Hier kan ik goed mee uit de voeten.
J. Vreeman is een zinvol project gestart. Bravo voor de lef.
In eerste instantie ging het Jezus m.i. om bekering: omkering van gemoeds- en geestesgesteldheid bij het individu dat Hij ontmoette. (Zie Zacheüs, de apostelen enz.: van negativisme naar hoop en positivisme. ‘Je mag er zijn’, en ‘je mag voelen – weten in je binnenste en tot in al je vezels dat je bemind bent door Jezus, Maria, G’d’ enz., alle dagen van je leven, ookal blijft de her-innering eraan een levenslange opgave!) Na Jezus kwam in de in navolging van de profeet Elia, Jezus e.a. ontwikkelde/voorgeleefde Weg/methode naar dat innerlijk weten de klad: de doctrine – leer van sommige apostelen plus aanhang werd centraal gesteld ten koste van de oorspronkelijke top-, piek- of G’dservaring die ieder mens ééns zou moeten krijgen! Die verandering van doelstelling en methode kwam door verschil van mening/ruzies omtrent de interpretatie van Jezus Evangelie. Institutionalisering van de kerk vond daarna plaats onder een zich opdringende centrale macht/hiërarchie (o.i.v. de Romeinse staatsmacht) met aan top de bisschop(pen). Buiten hem/hen mocht niets meer gezegd of ondernomen worden, zo was in de tweede eeuw reeds gemeengoed. (Zie o.a. de hierop steeds weer hamerende brieven van de rondreizende bisschop Ignatius van Antiochië omstreeks het jaar 100!) Via concilieregels en later het kerkrecht werden gelovigen en vooral theologen aan banden gelegd, en aan leerstellige kaders/regels gebonden die niet mochten worden overschreden op straffe van excommunicatie van rechtswege. (Zie o.a. het ‘Commonitorium van Vincentius van Lérins’, 5e eeuw: ‘alleen wat overal, altijd door allen geloofd is, dat is katholiek of alg. geldend’; verder alleen teruggrijpen op oec. concilies en kerkvaders geoorloofd. Voor herinterpretatie v.d. Geest van een tekst, en voortschrijdend inzicht is daarbuiten dus weinig ruimte voor de theoloog en gelovige!) Het gehele geloofsbouwwerk kan en mag binnen de rk kerk dus vrijwel niet worden onderworpen aan een vrij onderzoek, tenzij in de afgeslotenheid van de studeerkamer. Zelfcensuur werd bijna een plicht. (Zie de toelichting op de Professio Fidei voor elke ambtsdrager binnen de rk kerk!) Wie dus binnen de rk kaders wil blijven functioneren en zijn brood verdienen moet minstens voor de buitenwacht zijn oren laten hangen naar het Leergezag van Paus met bisschoppen, conciliebesluiten enz. En zo geschiedt. Er is dan ook op grote schaal sprake van spirituele inteelt: men praat elkaar na; men husselt oude teksten wat door elkaar, legt e.e.a. nog eens uit in andere woorden, maakt een nieuwe volgorde en denkt dan klaar te zijn als er een bisschoppelijk nihil obstat afgegeven wordt. Opnieuw de bronnen kritisch onderzoeken, biddend bereflecteren en tot contemplatie erover komen die ook geuit mag worden, komt het helaas zelden of niet. De Geest waart blijkbaar alleen rond in de hoogste regionen te Rome en in de bisschoppelijke paradijzen vol van via coöptatie aan het ambt gekomen uiterst gehoorzame lieden. Conservatisme is dan ook de norm: behouden wat op bisschoppelijk niveau door de eeuwen heen is geworden. Fanatici krijgen zo alle ruimte. De huidige paus loopt er bijna dagelijks tegen te hoop! Ware het anders, dan lagen wellicht de accenten in de kerk vandaag de dag beslist anders. Er zou een andere Geest heersen! De bevrijdingstheologische insteek (Vooral “in de armen G’d zien”, omdat de Bergrede daartoe zou aanzetten) zou verlaten zijn, inclusief trouwens de bijbehorende, bevreemdende geloofstaal die vrijwel niemand (incl. de vorige paus, Bodar enz.) heeft willen overnemen van moderne, spraakmakende theologen! Er ware dan ook herontdekt dat het Jezus in beginsel ging om liefdevolle over- en zelfgave aan G’d/Jezus, in combinatie met helder waarnemen en nuchtere maar liefdevolle rationaliteit c.q. je hersens gebruiken, en daarvanuit leven.
Tot mijn spijt moet ik bekennen dat dit wel bewaard is gebleven bij sommige monniken (zie de werken van p. Anselm Grün OSB) en in de monnikentraditie in de Oosters (Russisch, Grieks, Slavisch) orthodoxe kerk. (Zie bijv. “Onze gedachten bepalen ons leven” van vader Thaddeüs van Vitovnica.) Zij hebben vastgehouden aan een tamelijk onveranderlijke liturgie- en gebedstraditie als voorwaarde tot leeg worden; aan onthechting/vasten, zelfgave in lijn met de profeet Elia en later de woestijnmonniken, enz. Hun kerkelijke rituelen en andere gebruiken dwingen om doorlopend te werken aan zelfverbetering en herstel van de relatie met de Bron van liefde als voorwaarde voor het werken aan een betere, want gerechtere wereld.
In de rk kerk hier is echter die liturgische en gebedstraditie incl. bijpassende catechese grotendeels bij het oud vuil gezet. De zin en het ‘product’ van de westerse rk kerk is daarmee verduisterd en onzichtbaar geworden voor de gewone man en vrouw i.c. kind. Dat mensen vervolgens thuisblijven, is niet meer dan logisch en of invoelbaar. De kerk zegt en leert ze vrijwel niets positiefs; klaagt en verbiedt vooral. Wat zo slechts dient tot zelfverheerlijking en zelfhandhaving, dient uiteindelijk religieus-spiritueel tot niets. De klant annex gelovige wil ook waar voor zijn geld en gespendeerde tijd, aandacht plus energie; hij/zij moet begeesterd worden en warm, maar wordt dat niet! Geef hen dus eens ongelijk als ze wegblijven?!
Meditatie klinkt hip ,eigentijds, je blik wordt direct naar het verre Oosten gedirigeerd, maar de christelijke vorm zou je beter met contemplatie kunnen betitelen, ietsje minder modern, beetje oudbakken, je denkt dan aan de comtemplatieve kloosterordes die zich minder met de buitenwereld bemoeiden en meer tijd op de bidstoel of achter het brevier doorbrachten. De trappisten uit mijn jeugd waren mooi voorbeeld, s’nachts om 3 uuur op van de brits voor de metten zang. Ik vraag mij idd af of daar nog wel roepingen voor zijn, al begrijp ik dat men ook daar het roer omgooit, ook al meditatiesessies verzorgt in weekenden, en zelfs alweer gewoon met elkaar mogen praten. Ja, dan gaat de sjeu er wel af natuurlijk! Dat was nou net de grap van die orde!
James Bond die zei ’the world is not enough’ maar deze theoloog gaat nog verder.