Victor Counted promoveert op onderzoek naar de psychologische effecten van zowel religieuze als plaats-ervaringen in migratie-, jeugd- en gezondheidscontexten. Hij onderzocht hoe religieuze ervaringen de Afrikaanse migranten en leden van de diaspora veerkrachtiger maken. Deze week heeft hij zijn proefschrift Experiencing God in a Foreign Land verdedigd aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen.

61989493_10211368181439420_8129101342921719808_n
Victor Counted. Beeld door: Facebook

Victor, wat heb je onderzocht?

“In het onderzoek benader ik religie als een ‘ervaring van gehechtheid’. Migranten en mensen in de diaspora zoeken naar, en blijven gehecht aan God als een ‘surrogaatgehechtheid’: iemand die ze helpt om met de onzekerheden van plaatsverandering om te geven. Hoe ze hun geloof vormgeven heeft in het onderzoek daarom te maken met hun beleving van de plaats waar ze zijn. Ik heb in het onderzoek 175 mensen uit verschillende Afrikaanse migrantengemeenschappen in Nederland betrokken. En hun ervaringen vergeleken met die van bijbelfiguren.”

Religie helpt Afrikanen bij hun integratie, om angst en leed te verzachten

Waar komt je interesse voor dit onderwerp vandaan?

“Zowel mijn eigen ‘pelgrimservaring’ als Afrikaan in de diaspora, als het voelen van de behoefte om te verwoorden hoe mijn spirituele reis mijn gevoelens van sociale binding en identiteit in gastlanden vormt, hebben mijn interesse voor de studie van religie en plaats aangewakkerd. Een van de dingen die mij kracht gaven terwijl ik de wereld rondreisde op zoek naar vrijheid en mogelijkheden, is mijn persoonlijke relatie met God. Ik denk dat het bestuderen van deze religieuze ervaring nuttig is om te begrijpen waar mensen veerkracht vandaan halen in vreemde landen, ver weg van hun geboorteland.”

Er wordt gezegd dat je onderzoek geleid heeft tot nieuwe inzichten. Welke zijn dat?

“Zeker. Er blijkt een link te zijn tussen gehechtheid aan religie en plaats. Dat leg ik uit. Voor alle Afrikanen in Nederland uit mijn onderzoek geldt, dat hun migratie een diepe honger naar een langdurige relatie met God als beschermende hechtingsfiguur en vader heeft aangewakkerd. Afrikanen die aan negatieve ervaringen worden blootgesteld, zijn geneigd een relatie met God te zoeken en te onderhouden. In het land van herkomst creëren ingrijpende gebeurtenissen als geweld, rechtenschendingen en marginalisering grote gevoelens van onveiligheid. Hier in Nederland worden Afrikanen geconfronteerd met angst en rassendiscriminatie. Spiritualiteit helpt ze om angst en leed te verzachten. Ze zoeken een (persoonlijke) relatie met het heilige, lezen of mediteren op religieuze teksten, bidden en doen mee aan andere religieuze activiteiten. Deze ‘spirituele coping’ zorgt voor een gevoel van veiligheid, emotionele betekenis, genezing en hoop op deze moeilijke plaats. Hun geloof geeft ze een veilige haven.
Afrikanen die samen binding met God zoeken, krijgen ook meer verbondenheid met elkaar. Ze voelen zich sterker en veiliger, bouwen veerkracht op om de migratierealiteit aan te kunnen. Geloof als ‘gehechtheidsbeveiliging’, dus. Zich daarvan afkeren zou traumatisch zijn voor migranten, zeker in het licht van de golf van anti-migrantensentimenten in West-Europa.”

pexels-photo-1081685
Beeld door: Pixabay

Volgens het onderzoek zijn er opmerkelijke verschillen qua geloofsgehechtheid tussen Afrikanen. Waar heeft dat mee te maken?

“Die verschillen hangen vooral samen met afkomst, verblijfsduur en woonlocatie. Migranten met een religieuze achtergrond die korter dan vijf jaar geleden hier zijn komen wonen, hebben een grotere behoefte om een relatie met God te zoeken en te onderhouden, dan migranten die langer dan vijf jaar in Nederland verblijven. Verder doen geografische verschillen ertoe. Afrikaanse migranten in het westen van het land zoeken eerder verbinding met God dan die uit het noorden, omdat migranten in West-Nederland ook eerder mensen vinden met wie ze zich cultureel of sociaal verbonden voelen.”

Waarom heb je hun ervaringen vergeleken met die van bijbelse gemeenschappen?

“Hun ervaringen zeggen iets over de geloofsbeleving van uitgezwermde mensen van alle tijden en plaatsen. Dat werpt licht op bijvoorbeeld de geloofsbeleving van bijbelse Israëlieten in Babylon.”

Je hebt aanbevelingen voor het migratie- en integratiebeleid. Welke?

“Om de complexiteit rond het ervaren van God in een vreemd land te begrijpen, heb inspiratie geput uit de ‘volwassen hechtingstheorie’. Zo’n psychologische benadering van de relatie tussen geloof en plaats heeft een theorie van plaats-spiritualiteit opgeleverd. De kernboodschap daarvan is, dat spiritualiteit een niet te onderschatten rol speelt bij het bevorderen van hechting aan een plaats. Dat inzicht is belangrijk voor overheidsinstanties en personen die werken met mensen in de diaspora en groepen buiten de marges van de samenleving. Zijn bestaande therapieën met betrekking tot hechtingsproblemen bij migranten en ‘vreemdelingen’ wel effectief genoeg? Wordt de waarde van spiritualiteit en de rol van omgeving serieus genoeg genomen? Dat moet vervolgonderzoek uitwijzen.”

pexels-photo-1435219
Beeld door: Pixabay

Je bent zelf een gelovige migrant. Hoe zie jij God dan, als een psychologische behoefte aan zekerheid, of meer dan dat?

“Ik zie mijn leven als een persoonlijke pelgrimage in een wereld waarin ik vaak als een ‘migrant’ of misschien ‘verdreven persoon’ gezien word, ‘de ander’. De persoonlijke relatie met God geeft mij de kern van mijn gevoel van eigenwaarde. In die zin weerspiegelen de onderzoeksresultaten mijn eigen ervaring als Afrikaan in de diaspora, in de marges van hoop, niet wetende wat de morgen brengt, maar erop vertrouwende dat God mijn hemelse vader is, mijn toevlucht, met wie vriendschap hechter is dan met een broer. Dit geloof heeft mijn veilige basis vorm gegeven, mijn identiteit. Ik wend me tot die veilige haven in tijden van nood. Dus ook ik ervaar God in het buitenland. Voor mij betekent dat ‘buitenland’ het land van iemand anders, of een plaats die vervreemdend kan zijn. Maar dat is mijn persoonlijke betekenis. Het ‘buitenland’ kan ook een “vreemde” of “donkere” levensfase zijn. Ik weet niet hoe dat bij jou zit, maar wat het verschil maakt in mijn leven, is het feit dat ik weet tot Wie ik mij kan wenden when life throws me lemons. Deze veilige basis is mijn limonade. Zoek jij je eigen veilige basis. Die van mij heb ik in God gevonden, de eigenaar van het universum. Hij is de oppermachtige en alwetende. Ik weet dat zijn Geest in mij woont.”

Over Victor Counted

Victor Counted studeerde Theologiestudies aan het West Africa Theological Seminary in Lagos, Nigeria, en deed zijn Master Filosofie aan de Universiteit van Stellenbosch, waar hij een masterthesis schreef over identiteitscrises bij jongeren. Daarna ging hij naar Groningen voor zijn PhD-traject. Recentelijk is Victor naar Australië verhuisd, waar hij nu onderzoek doet en onderwijs verzorgt aan de School of Social Sciences and Psychology van Western Sydney University.

Dit vraag-antwoordartikel is gevormd op basis van de volgende bronnen: proefschrift Experiencing God in a foreign land en Rug.nl.

U kunt gratis verder lezen

Klik deze melding weg via het kruisje. Maar goede artikelen schrijven kost geld. Steun daarom onze schrijvers en word al vanaf € 5 per maand Vriend/in van Nieuw Wij.

Ik lees eerst het artikel verder.
Logo_Personen

Redactie Nieuw Wij

Heeft u ook een nieuwstip? Of wilt u zelf publiceren? Laat het ons weten via de contactpagina.
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.