“Ik kom van de Filipijnen, specifiek de Cordillera-regio. De groepen die hier wonen heten Igorot en met hen identificeer ik me ook,” zegt Myra. “De Filipijnen telt meer dan 7000 eilanden verdeeld over drie regio’s, Luzon, Visayas en Mindanao. Wij behoren tot de Luzon-regio en de Cordillera-regio daarbinnen, bestaat uit zes provincies. In principe vind je de Igorot in al deze provincies. Maar we zijn wel allemaal Inheems op onze eigen manier, iedere gemeenschap heeft zijn eigen gewoonten en gebruiken.
Ik ben in Nederland gekomen als migrant om bij mijn familie en man te zijn. Hiervoor heb ik ongeveer tien jaar in China gewoond. De verschillen zijn zo groot, ik moest helemaal opnieuw beginnen in Nederland. Naast dat je de cultuur en taal moet leren kennen, kon ik me ook niet identificeren met een bepaalde groep. In China was dit makkelijker. Daarom ben ik gaan rondkijken naar Filipijnse organisaties, maar ik miste nog steeds de oprechte verbinding met mijn roots en identiteit.
Na lang zoeken heb ik iemand met een Igorot-achtergrond gevonden. Dat voelde gelijk als thuiskomen. Vanuit dit contact zijn we met meer mensen met deze achtergrond in contact getreden. Iedereen gaf aan dat ze dezelfde moeilijkheden ervaren en hun identiteit niet konden verbinden. Daarom is Stichting MABIKAs opgericht. Met de stichting organiseren we activiteiten waar we opnieuw onze traditionele dansen kunnen dansen, verhalen kunnen delen en open discussies kunnen voeren. Op die manier ervaren we wie we zijn en waarmee we ons identificeren.”
Binnen de Igorot-diaspora bestaat veel moeite zich te identificeren als Igorot. Zie je na oprichting van MABIKAs nog steeds obstakels voor het uiten van deze identiteit?
“Zeker, zelfs gewoon het bij elkaar krijgen van mensen. Iedereen is druk met zijn eigen leven en moet de hele tijd van alles doen om brood op de plank te krijgen. Terwijl China groter is, had ik daar deze ervaring niet. Het lijkt alsof hier de druk hoger is om jezelf te voorzien in je levensbehoeften, wat weer leidt tot minder contact of mogelijkheden om je eigen identiteit te verkennen.”
Voor jezelf moeten zorgen is acceptabel tot op zekere hoogte, maar het mag zelfontplooiing niet in de weg staan…
“Inderdaad. En het is daarnaast lastig om een plek te vinden waar we samen kunnen komen. Dat moeten we allemaal zelf regelen. Een community-plaats gericht op het uiten van je culturele achtergrond zou zeker een meerwaarde hebben. Maar zo’n locatie moet worden gehuurd en dat is lastig.”
Het idee voor zo’n locatie, waarvan ook andere diasporagroepen gebruik kunnen maken, wordt besproken in het project Century of Indigenous Liberation. Hoe kan zo’n locatie eruit zien?
“Inheemse groepen kunnen onderling sterk verschillen. Dat kan juist ook een krachtig punt zijn, zodat het community-gebouw zorgt voor connectie en uitwisseling. Vanuit mijn perspectief, zodra we bijvoorbeeld de gebruiken van de Mapuche begrijpen, dan zullen ook wij we er ons gemakkelijk mee kunnen identificeren. Dit verrijkt zowel de connectie tussen de Inheemse groepen als de ontwikkeling van onze eigen identiteit.
Maar Inheemse groepen kunnen zich ook gesloten opstellen waardoor andere groepen niet zo welkom zijn. Een uitdaging is dus hoe iedereen zich welkom kan voelen. Als andere groepen zich willen aansluiten bij bijvoorbeeld een Igorot ritueel, betekent dat ook dat we niet meer in ons eigen dialect kunnen praten maar in het Engels of Nederlands. Hierdoor verdwijnt een deel van de boodschap van de ceremoniële gebeurtenissen.”
Jullie kunnen het Igorot dialect nog spreken. Zijn er dingen die door kolonisatie en voortdurende marginalisatie verloren zijn gegaan wat betreft je identiteit?
“De Igorot ervaart nog steeds onderdrukking. De Spanjaarden konden de Igorot vroeger niet echt koloniseren omdat we zo veerkrachtig waren. Op dat moment is er een onderscheid gekomen tussen Filipinos in de laaglanden (valleien) en Igorot in de hooglanden (bergen). In deze opvatting worden Filipino’s neergezet als goed en Igorot als barbaars en wild, de vijanden van God. Hierdoor zijn we een minderheid geworden in ons eigen land. Dit merk je nog steeds in educatieve boeken. Deze kant van de geschiedenis wordt simpelweg niet besproken. Wat voor educatie heb je dan? De kinderen worden niet opgevoed op een manier die alles omvat. Kinderen hebben een eenzijdig beeld en zijn min of meer geïndoctrineerd.”
Hoe zie je een rol van de Igorot voor je binnen de Nederlandse maatschappij? Gaat het alleen om erkenning van de eigen cultuur, of ook om het overbrengen en uitwisselen van kennis?
“Het is oké als we kunnen leven zonder dat onze leefwijze wordt weggezet als niet-bestaand. Tegelijk is het belangrijk dat onze rechten als Inheemse bevolking of minderheidsgroep worden gerespecteerd. Daarmee kan het inzicht groeien dat onze kennis uitermate goed van pas kan komen. De wijsheid van onze voorouders en die we overbrengen op onze kinderen, kan een vitale rol spelen in de huidige Nederlandse maatschappij. Meer incorporatie is zeker nodig, bijvoorbeeld met betrekking tot het klimaatdebat vanwege onze visie op de natuur. Helaas hebben we nog steeds geen rol in die debatten. Hoe kunnen we bijvoorbeeld zorgen dat Inheemse kennis wordt geïntegreerd in de wetenschap?”
Heb je voorbeelden van dit soort kennis en de manier waarop het waardevol kan zijn in het klimaatdebat?
“Ten eerste moeten we denken aan de waarden van de Igorot, of Inheemse volkeren in het algemeen. Het idee van leven in harmonie gebaseerd op de kosmovisie moet worden benadrukt en gedeeld. We zijn verbonden met de natuur, zonder die verbondenheid zullen we sterven. Ons hele zijn is de definitie van duurzaamheid, althans zoals dat in het Westen wordt genoemd. Het is de mindset die het verschil maakt. Waarom is deze mindset niet de basis is voor alle gesprekken over het klimaat?”
Het klimaatdebat beweegt zich ook via instituties en geldstromen. Is daarbinnen ruimte voor kosmovisie? Hoe zou de Inheemnse stem beter kunnen klinken?
“Hoe we de klimaatcrisis nu benaderen, is nogal technisch en politiek gericht. Maar hoe dien je de natuur? Kijk naar de aanleg van windmolenparken, maar vaak is het nog desastreuzer bij andere projecten. Bij de aanleg van dammen staan economische belangen centraal. Maar zie je de mensen en gemeenschappen die er wonen? Hele bossen worden gekapt zonder de mensen die er leven te vragen of zij het een goed idee vinden. Dat betekent niet dat zulke projecten niet moeten plaatsvinden, maar wel dat het anders moet.”
Bedrijven en universiteiten buiten de natuurlijke bronnen en Inheemse kennis uit. Maar ze geven niks terug, het is een waardeloos systeem. Als we beginnen met het idee dat iets nemen betekent dat je ook iets moet geven, dan zetten we een stap in de juiste richting. Dit werd ons vroeger altijd aangeleerd. Neem niet meer dan wat je daadwerkelijk nodig hebt. In ons idee plant je ten minste drie bomen als je twee bomen hebt gebruikt voor het bouwen van je huis. Dit doen we met alles, niet meer nemen dan wat je nodig hebt. Het idee dat je iets kan verdienen aan het product. Als je er meer van neemt is dat desastreus, aangezien je niet weet of je het kunt verkopen en in dat geval toch de aarde hebt uitgeput.”
Inzichten zijn aangeleerd. Hoe werkt het overbrengen van kennis in de huidige situatie? Ook met betrekking tot toekomstige generaties?
“In de Filipijnen hebben we verschillende rituelen: momenten waarbij we samenkomen met verschillende generaties en de ouderen hun verhalen vertellen. Dit proberen we ook te doen met MABIKAs. We spreken regelmatig af, herdenken de voorouderen en vertellen verhalen. Verhalen vertellen zorgt ervoor dat onze kennis en geschiedenis relevant blijft. Tijdens een van de eerste meetings stonden jeugdherinneringen centraal. Hoe we als kinderen in de bomen klommen. Wat een verschillen met hoe we nu leven: vaak gefocust op een beeldscherm! Zulke reflecties herinneren ons aan onze waarden en de wijsheid die onze voorouders ons hebben gegeven.”

We hebben bijvorbeeld een waarde genaamd Bodong, die van pas komt als iemand of iets wordt beschadigd door iemand anders. In dat geval gaan we niet direct naar de politie. We bespreken het onderling en komen zo tot een oplossing. Zo’n mentaliteit proberen we in herinnering te brengen en door te geven aan onze kinderen. De ontmoetingen werken en versterken dit gevoel. Het werkt! Na de sessies voelen we ons krachtig en geïnspireerd. Het voelt dat ik dichter bij mezelf ben. Ik ben het, Igorot Myra. En niet de migrant Myra die in Nederland leeft en zich op deze cultuur probeert aan te passen. Het zou fijn zijn als we het kunnen uitbreiden met bijvoorbeeld een vaste plaats waar we elkaar kunnen ontmoeten. Dan kan ons netwerk ook vergroot worden.”
Voor de diaspora van de Igorot wil je dat netwerken worden uitgebreid. Daarnaast is integratie van belang. Wat betekent integratie van het wereldbeeld van de Igorot in de maatschappij volgens jou?
“Eén van onze doelen is om te delen binnen onze community, maar ook empowered te worden om te delen met de Nederlandse maatschappij. Nederland is divers en wordt nog veel diverser. We willen bijdragen aan de erkenning van verschillende leefwerelden. Regelmatig elkaar ontmoeten zal ons helpen om de multiculturele samenleving beter te begrijpen en daarnaar te handelen. Op deze manier wordt het verbinden van kennis tussen groepen en instituties makkelijker en rechtvaardiger.
De Igorot-bevolking hecht waarde aan educatie. Daarom zijn we ook de groep die het beste Engels spreekt binnen de Filipijnen en zijn we in staat om op verschillende levels te communiceren met overheidsinstanties en beleidsmakers. De dialoog tussen verschillende Inheemse groepen en niet-Inheemse groepen en instituties is ons vertrouwd. We hopen nu vooral op erkenning en acceptatie, dat er oog is voor de waarde van onze kennis.”
Zijn er nog dingen die je wilt toevoegen?
“Door de globalisering zijn vrijwel alle communities met elkaar verbonden. Wat wij doen als community heeft ook invloed op andere groepen. Igorot willen zijn in Nederland is redelijk tricky, omdat we druk ervaren om onze identiteit achter ons te laten. Omdat alles zo verweven is, is het ook steeds lastiger om in jezelf te herkennen wat nou precies die Igorot identiteit is. En wat is rechtvaardig? Er bestaan verschillende vooroordelen over een ‘gedeelde identiteit’ door globalisering. Iedereen zou hetzelfde moeten denken. Maar juist de verschillen mogen er zijn. Wie dat niet erkent, heeft ook moeite om racisme en discriminatie te herkennen, omdat gedacht wordt dat iedereen in dezelfde realiteit leeft.
Het ontbreekt aan een bewustzijn dat mensen ook anders kunnen zijn en denken. Hoe dat komt, weet ik niet. Komt het door scholen, door de media of door beleid? Onrecht en discriminatie zijn vaak gebaseerd op een onvermogen om de ander te begrijpen. Groeiend bewustzijn en educatie kunnen helpen, zodat mensen de waarde zien van wat Inheemse groepen aan waardevols kunnen inbrengen in Nederland. Open een podium voor ons en maak ons onderdeel van de maatschappij.”
In de aanloop naar Indigenous Liberation Day op 12 oktober 2022, publiceerde NieuwWij.nl een serie interviews van Aralez, een pan-dekoloniaal netwerk in Amsterdam. Dit zijn interviews met mensen vanuit de Inheemse diaspora in Nederland, afkomstig uit Chili, de Filipijnen en West Papua. Dit interview hoort in deze reeks en is oorspronkelijk gepubliceerd op 30 september 2022 en opnieuw geplaatst in het kader van de Nieuw Wij Winterherhalingen.
Over netwerk Aralez
Aralez is een pan-dekoloniaal netwerk en een organisatie in Amsterdam die zich bezighoudt met educatieve projecten, campagnes, festivals, lezingen, panels en actievoeren. Dit doen we samen met diverse grassroots organisaties, diaspora en activisten ter bevordering van dekolonisatie en herstel.
Ik wil benadrukken dat ik de hier beschreven initiatieven goedkeur en toejuich. Maar ik stoor me aan het verkeerde gebruik van het woord “inheems”.
Als het om bevolkingsgroepen gaat verwijst inheems naar groepen die al van voor het begin van de geschreven geschiedenis in een bepaald gebied wonen. Als je in Nederland spreekt van de inheemse bewolking dan zijn dat de mensen van wie de voorouders minstens sinds de grote volksverhuizing in dit gebied wonen. Het gaat nadrukkelijk niet om de mensen die in dit artikel bedoeld worden.
Ik begrijp dat “inheems” vaker gebruikt wordt voor de inheemse bevolking van andere werelddelen, ,aar dat verandert niets aan de betekenis van het woord. Men had beter een minder verwarrende term kunnen kiezen.