“Online worship staat in Nederland nog in de kinderschoenen”

Wat is online worship eigenlijk?

“Het is in elk geval meer dan een live videostream van een kerkdienst. Online worship probeert het hele kerk-wezen naar de website te verplaatsen. Dat betekent ook een mogelijkheid om gebeden in te sturen, een bijbelleesrooster samen te stellen, een mogelijkheid tot contact via chat met een pastor en contactmogelijkheden met medegelovigen. De online kerkganger wordt actief betrokken bij de dienst en het ‘kerkelijk leven’.”

U hebt onderzoek gedaan naar online worship in de megakerk Northland Church in Florida. Is de online kerk daar populair onder de gelovigen?

“De individualiteit van het medium en het gebrek aan echte face-2-face-ontmoetingen zorgen ervoor dat online worship slechts beperkt het kerkelijke leven kan nabootsen. Uit mijn onderzoek onder deze gelovigen blijkt dat 69,6% liever in een fysiek gebouw zit. Toch biedt online worship de mogelijkheid om mensen die fysiek of emotioneel een kerkdienst niet aankunnen, of om wat voor andere reden dan ook, toch de kerkdienst te volgen en actief deel te nemen.”

Veel mensen zien het volgen van online-diensten als een bedreiging, meent u. Waarom eigenlijk?

“Het gevaar dat velen zien in deze vorm van kerk-zijn is dat ‘echte geloofsontmoetingen’ minder plaatsvinden. Daar is wat voor te zeggen. Online worshippers ervaren soms eenzaamheid, wat naar voren kwam uit de enquête die ik deed in mei 2011. Aan de andere kant biedt het voor veel mensen een rijke aan- en/of invulling van hun geloofsleven. Ik ontving veel positieve reacties over de mogelijkheid van online worship uit de Northland Church zelf. Het gevaar dat dan vaak wordt genoemd, is dat men het zicht verliest op een goede theologische basis. Zo’n basis zou inboeten aan grootse en professionele aanpak in Amerika, iets wat we vandaag de dag slechts bij enkele kerken zien. Dit vooroordeel hoeft zeker niet te gelden. De Northland Church investeert haar tijd grotendeels in theologische vorming van haar personeel en bezoekers.”

In hoeverre wordt online worship of internetcommunicatie ingezet met als doel om nieuwe kerkbezoekers te bereiken?

“Er zijn hier al goede initiatieven in, met bijvoorbeeld websites als Ikzoekgod.nl en zelfs Ikwildood.nl. Beide sites komen van Agapè, een organisatie die bewust inzet op internetevangelisatie. Online worship richt zich in eerste instantie op gelovigen, in ieder geval bij de Northland Church. Toch worden de diensten over het algemeen laagdrempelig gehouden om ook niet-gelovigen te bereiken met de boodschap. Hier liggen kansen in: niet-gelovigen stappen niet zo snel een kerkgebouw binnen, en kunnen met een online kerkdienst toch iets van de kerk ‘proeven’.”

Heeft online worshipping in Nederland de toekomst?

“Ik merk dat er bij de meeste kerken een afwachtende houding is als het gaat om het toepassen van internet in hun missionaire strategie. Online worship staat in Nederland nog in de kinderschoenen. Bij enkele kerken wordt geëxperimenteerd met het live uitzenden van videodiensten maar of het hier gaat doorbreken is nog maar de vraag. De professionaliteit in aanpak van kerken is vaak niet afdoende.”

Waarom ontbreekt zo’n cultuur in Nederland?

“Niet alleen in Nederland, maar ook in Amerika is online worship relatief nieuw. De Northland Church introduceerde pas in 2005 deze ‘dienst’. Er werken zo’n veertig fulltimers, en honderden parttimers. Allen met hun eigen specialiteit: design, techniek, muziek, geluid, video, theologie en facilitair. Nederlandse kerken houden zich nu nog vooral bezig met de laatste twee elementen. Men is niet gewend om een professionele staf in de kerk te hebben die dit soort dingen regelt. De technische knowhow is er, de cultuur nog niet.”

Christelijke en niet-christelijke gemeenschappen zullen door online-ontmoetingen (via sociale media) ook live steeds meer toenadering tot elkaar vinden. Mee eens?

“Kerken door heel Nederland zijn geïnstitutionaliseerd, en het internet is daar duidelijk een tegenhanger van. Op sociale media gaat het meer om de persoon zelf, dan tot welk kerkgenootschap iemand behoort: je gaat de dialoog met elkaar aan en kunt elkaars verschillen en overeenkomsten bespreken. Het platform internet is dus neutraal, en een ideale voedingsbodem voor ontmoeting tussen andersdenkenden.”