‘Ontmoet een moslim’ terug van weggeweest

Zo gezegd, zo gedaan. Met een groep jonge meiden is Ablak al weken druk doende met alle voorbereidingen, zoals het ontwikkelen van een nieuw jasje voor de vernieuwde website. Zij hoopt zeer binnenkort het project weer te kunnen starten.

Waarom ben je een paar jaar geleden ‘Ontmoet Een Moslim’ begonnen?

Selma Ablak: “Gebeurtenissen in de wereld hebben de relatie tussen moslims en niet-moslims op scherp gezet. Ook in ons land waren tegenstellingen niet eerder zo groot.

Na de aanslag op Charlie Hebdo op 7 januari 2015 stond ik de volgende dag met honderden mensen op Plein 1940 in Rotterdam om de slachtoffers te herdenken. Eerst aarzelde ik. Durfde ik het wel aan om als zichtbaar moslim de menigte in te gaan? Was ik wel opgewassen tegen eventuele negatieve reacties? Ik gaf mij niet gewonnen tegen deze gedachten en nam de tram naar het Monument van de Verwoeste Stad.

Een gemoedelijke sfeer, mensen die steun zochten bij elkaar en een front tegen terrorisme en haat. Een factor ontbreek echter waar ik niet omheen kan: het aantal aanwezige moslims was hooguit op twee handen te tellen. Dit gaf mij een slecht gevoel. Velen waardeerden mijn aanwezigheid. Anderen vroegen waarom ik een van de weinigen was.

Het vertrouwen in elkaar was verwoest en er moest iets gebeuren om dit vertrouwen weer te herstellen. Zo ontstond al snel het idee voor ontmoet een moslim: geen massa eenmalige ontmoeting, maar kleinschalig en in de buurt zodat duurzame contacten kunnen ontstaan.

Ik werkte destijds voor Platform INS, een instelling voor interculturele- en interreligieuze dialoog, gelieerd aan Fethullah Gülen, en legde dit voorstel neer bij mijn collega’s daar.”

Dit idee is geboren in een tijd waarin de polarisatie was toegenomen. Maar er lijkt niet veel veranderd te zijn in de jaren erna. Hoe zij jij dat?

“Ook ik zie en ervaar toenemende polarisatie. Niet alleen tussen verschillende bevolkingsgroepen, maar ook binnen gemeenschappen. De schreeuwende minderheid overschaduwt de stille meerderheid. Er lijkt weinig aandacht te zijn voor de stem van de meerderheid. Des te meer reden voor mij om dit initiatief weer op te pakken.”

Hoe verloopt zo’n ‘ontmoeting met een moslim’? Wordt je bijvoorbeeld gescreend of gaat dat op een andere manier?

“Je kunt je aanmelden via de website. Dat kan zowel als gastgezin of als deelnemer. We vragen om een aantal gegevens: naast naam, adres, woonplaats vragen we naar je opleiding, werk, hobby’s en andere interesses zodat wij een beeld kunnen krijgen van de persoon en een goede match tot stand kunnen brengen. Voorheen liep het contact vooral via de mail. Dit jaar willen we een kort telefonisch gesprek inplannen om meer een beeld te krijgen.”

Onlangs kondigde EO-presentator Tijs van den Brink aan dat hij drie dagen wil vasten met moslims tijdens Ramadan? Wat vind je van zijn idee?

“Hij zoekt de toenadering en is oprecht over zijn contact, althans het ontbreken daarvan, met moslims. Ik heb de heer Van den Brink via Twitter gemeld dat hij van harte welkom is om aan te schuiven ihkv ontmoet een moslim. Helaas geen reactie.”

Kun je begrijpen dat er mensen zijn die al snel denken dat moslims zich in een bocht moeten wringen om te bewijzen dat ze als elk ander mens zijn?

“Persoonlijk voel ik mij niet verplicht om mij als moslim voor wie dan ook te bewijzen of afstand te nemen van zaken waarbij andere moslims bij zijn betrokken. Wel begrijp ik dat niet-moslims, door het geweld dat gepleegd wordt door mensen die zich op de islam beroepen, vertwijfeld zijn en daarom op zoek zijn naar enige vorm van geruststelling. Ze kunnen je dan denkbeeldig in een hokje plaatsen: ‘hij/zij hoort niet bij de groep radicalen of is net zo tegen terreur als dat ik ben’.”

Zou je in dat kader ook kunnen denken over Ontmoet een Jood, of Ontmoet een Hindoe?

“Ontmoet een jood, hindoe, baha’i, christen, humanist, etc. zouden allemaal een verrijking voor dit initiatief zijn. Gezien de verdeeldheid in onze samenleving zou ik ook denken aan ‘ontmoet de medemens’!”

Wat waren op hoofdlijnen de reacties van de deelnemers aan Ontmoet een Moslim?

“De reacties over de ontmoetingen waren uiterst positief. Dusdanig dat deelnemers in de meeste gevallen het gastgezin voor een wederbezoek hebben uitgenodigd. Of zelfs een deelneemster die heeft aangeboden om te helpen met andere initiatieven.

Bij registratie gaven veel deelnemers aan dat zij het initiatief enorm waarderen. Voor velen die vragen, twijfels, maar ook oprechte interesse in de leefwereld van moslims hebben, heeft Ontmoet een Moslim de deur op een kier gezet. De gastvrijheid, het lekkere eten en openhartige gesprekken doen de rest.”

“Ook waren er reacties vanuit de media en enkele bloggers. De positieve reacties vond ik overweldigend, maar er waren ook enkele negatieve reacties waarin ik, samenvattend, werd teruggewenst naar de woestijn waar ik vandaan kwam. Ik ben hier geboren en getogen. Maar dat mocht de pret niet bederven. Ik heb ze zelfs uitgenodigd om bij mij aan tafel aan te schuiven, maar werd hier hartelijk voor bedankt.”

Welke lessen leer jij persoonlijk van die ontmoetingen?

“Zelf heb ik ook enkele deelnemers bij mij thuis mogen ontvangen. Keer op keer waren het mooie en inspirerende bijeenkomsten. Zo heb ik een journalist van het Reformatorisch Dagblad voor een iftar maaltijd mogen ontvangen. Naar aanleiding van de ontmoeting bij ons thuis hebben wij afgelopen Kerst een kerstviering bij hen mogen meemaken. Ik hoop in de toekomst een paasviering bij een katholiek gezin bij te wonen. Van een Joodse deelnemer heb ik geleerd over Chanoeka en het belang van Sabbat. Dit laatste is vooral belangrijk omdat ik nu weet dat ik ze dan niet lastig moet vallen.

Heb je nieuwe vrienden gemaakt?

“Ja, ik kan zeggen dat ik nieuwe vrienden heb gemaakt. Waardevolle vrienden, aan wie ik veel steun beleef. Dit in tegenstelling tot enkele reacties van medemoslims die mij als afvallige en halve moslim neerzetten, of zelf niet schromen te zeggen dat ik mijn hoofddoek maar moet afdoen. Ik laat mij hierdoor niet klein krijgen. Het geeft mij juist extra veerkracht om door te gaan.

Ik zie mijzelf niet als een wereldverbeteraar, maar een optimistische realist die zich al meer dan tien jaar inzet voor verbinding en dialoog. Lekker theeleuten zou je denken, maar met de toenemende polarisatie heb ik juist gemerkt hoe waardevol dialoog en een initiatief als Ontmoet een Moslim is. Kleinschalige en duurzame ontmoetingen overal waar het maar kan. Niet wachtend totdat de ander een stap gaat nemen, maar zelf de eerste zijn. Zolang we niet zij-aan-zij staan, maar tegenover elkaar, zullen we geen begrip voor elkaar kunnen opbrengen en blijft de situatie zoals het is. Dat wil ik niet laten gebeuren. Want dit land is te waardevol om over te laten aan schreeuwers en populisten.”