Waarom ben je één van de drie genomineerden, denk je?
“Die vraag heb ik mezelf vaak gesteld. Het verbaast me nogal. Gezocht is iemand die theologie op een goede manier in het publieke debat kan inbrengen. Als mensen vinden dat ik dat goed kan, is dat een groot compliment. Ik denk graag een slagje verder, probeer grenzen op te zoeken. Misschien is dat het. Vandaag staat er in Trouw een voorbeeld van.”
Waarom moeten we op jou stemmen en niet op de andere twee kandidaten?
“Dat is de lastigste vraag uit het rijtje – en de leukste. Hij daagt me uit om niet al te bescheiden te doen. Dat is best lastig. Ik denk dat je op Pim moet stemmen als je ideale theoloog een enthousiaste, maatschappelijk betrokken en slimme dominee is. Janneke is je kandidaat als je toptheoloog een gepassioneerde denker met hart voor gerechtigheid en plezier in het indecente is. Mij moet je kiezen als je droom van een theoloog een veelzijdige, vernieuwende denker is die zó theologie wil bedrijven dat theologische inzichten bijdragen aan de opbouw van gemeenschap. Ik wil dat in het klein in de kerk en in het groot in de maatschappij. Theologie is er om tot goede gemeenschap, tot een goede maatschappij te inspireren en uit te dagen. Daarbij breng ik een nieuwsgierig hoofd, een grote mond en soms een heel klein hartje in.”
Wie vind jij de beste theoloog van Nederland?
“De beste theologen van Nederland vinden zichzelf geen theoloog. Die zitten gewoon in de kerkbanken (of waar dan ook) en proberen zoekend, vragend, elkaar ondersteunend te leven uit wat hen uit de traditie wordt aangereikt. Echte theologie is een praktijk, geen boek. Als het dan wel om een boek of persoon moet gaan: ik vind een wat hoekig en provocerend figuur als Erik Borgman erg inspirerend.”
Kan een ongelovige theoloog wel een theoloog zijn?
“Ja, dat kan, zolang die maar stevig en overtuigt gelooft dat er geen God is. Een atheïstisch theoloog is van waarde om goden en afgoden als zodanig te ontmaskeren en te bekritiseren.”
Is er over 5 jaar nog wel werk voor Nederlandse theologen?
“Absoluut. De toekomst van religie in Nederland ligt open, de maatschappelijke meerwaarde van theologen wordt steeds meer onderkend, en er liggen mogelijkheden genoeg. Daarbij denk ik aan ontmaskeren wie of wat er nu als god of goden functioneren in de maatschappij. Ik denk ook aan het doordenken van rituelen van breed maatschappelijk belang (denk aan 4/5 mei), de omgang met rouw of nieuw leven (alle 17 miljoen Nederlanders worden tenminste één keer geboren en gaan één keer dood), het doordenken van de waarde van de mens en sociale gerechtigheid, en ga zo maar door. Ook om de “terugkeer van religie” te snappen heb je theologen nodig. Wat voor religie is het eigenlijk? Welke goden zijn daarbij in het spel?”
Wat is volgens jou de grootste uitdaging voor Nederlandse theologen?
“Taal. Ik merk aan mezelf dat ik sterk in een wetenschappelijk en kerkelijk jargon denk en spreek. Dat is prima in kerk en wetenschap. Als ik in bredere kringen wil communiceren, zal ik een andere taal moeten ontdekken. Dit geldt eigenlijk voor alle theologen die ik ken. We moeten daar hard aan werken. Ik leer van geen genre zoveel als van het schrijven van columns, opiniestukken of persberichten.”
Wat gebeurt er als jij de 25ste juni wordt verkozen tot ‘Theoloog van het jaar 2016’?
“Dan ben ik nog meer verbaasd dan toen ik genomineerd werd en door de voorronde kwam. Wat ik hoop dat er gebeurt: ik hoop dat ik de kans dan pak om een theologische stem in te brengen in debatten die er toe doen. Ik hoop dan dat ik kan bijdragen aan een theologie die tot haar recht komt: als inspiratie voor onze maatschappij als een gemeenschap waarin iedereen meetelt.”
