“Sta open voor onverwachte ontmoetingen. Dat maakt alles mooier!”

Onderweg door Frankrijk, België en Nederland ontmoette hij de elementen, het tempo van de tijd, saamhorigheid, maar bovenal zichzelf. De weg naar huis ervoer hij als lang, kwetsbaar en grensverleggend. Voor het gaan van deze tocht en zijn kunstzinnige expressies eromheen, ontving hij eerder de Pax Duif voor het verbinden van mensen en het tonen van solidariteit. En uit handen van burgemeester Sharon Dijksma (Utrecht) ontving hij Le Prix de Partage Européen. Nieuw Wij gaat in de aanloop naar de Vredesweek met Tjerk Ridder in gesprek.

Tjerk, kun je wat over jezelf vertellen?  

“Ik ben theatermaker, singer-songwriter en schrijver, maar ook: reiziger, verteller en inspirator. De afgelopen jaren maakte ik drie reizen door Europa. Telkens op een andere manier en rond een nieuwe  thema. Mijn reizen mondden uit in theater, liedjes en boeken. Ik treed op in theaters en op festivals en word ook gevraagd te spelen voor organisaties, bedrijven, hogescholen en universiteiten ter ondersteuning van processen van cultuurverandering en bewustwording.

Het leven is een reis, maar hoe onderneem je die? Wat geef je en wat neem je? Welke stappen zet je en waarheen? Welke ervaringen levert je dat op? En hoe vind je de balans tussen voor jezelf zorgen en er zijn voor anderen? Zo liftte ik met een caravan – zonder auto – dwars door het continent Europa, van Utrecht naar Istanboel. Onder de titel Trekhaak Gezocht! – je hebt anderen nodig om verder te komen. Ik letterlijk op zoek naar trekhaken en daarmee naar welwillendheid, gastvrijheid en vertrouwen. Onderweg vroeg ik de vele Europeanen die mij een trekhaak boden naar hun dromen en grenzen. Tijdens Sporen van Vrijheid  ging ik op zoek de persoonlijke betekenis van vrijheid en was ik met mijn Belgisch trekpaard Elvi onderweg langs specifieke plekken van vrijheid en onvrijheid, van festival tot gevangenis. Vooral wilde ik mensen spreken over het besef, belang en de betekenis van persoonlijke vrijheid. Voor Bonne Route! ging ik lopend met gitaar en ezel Lodewijk over het Martinuspad. Deze keer was de leidraad het pad zelf.”

Over jouw laatste onderneming, Bonne Route!, wil ik het graag met je hebben. Waarom liep je in vredesnaam met je ezel van Parijs naar Groningen over dat Martinuspad?

“Ik ben geboren in Utrecht en woon er sinds lange tijd weer. Op de Domtoren staat geen haan of kruis maar een windvaan met een afbeelding van Martinus van Tours, of wel, Sint Maarten. Sint Maarten is de beschermheilige van Utrecht. Martinus van Tours deelde eeuwen geleden, onderweg als jonge soldaat met het Romeinse leger, zijn mantel met een verkleumde bedelaar die de voor de stadspoorten zat van de Noord-Frans stad Amiens. Die daad van delen en saamhorigheid heeft door de eeuwen heel veel mensen geïnspireerd en te handelen in de geest van Martinus. Ik was nieuwsgierig naar wat saamhorigheid en delen vandaag de dag betekent in onze huidige tijd. Leven we inderdaad in zo’n snelle en individualistische samenleving als dat je vaak hoort? Als een soort van moderne pelgrim ben onderweg gegaan over de nieuwe Europese culturele route, het Martinuspad. Dat loopt van Tours via Parijs, via Amiens, Ieper en Gent naar Utrecht en uiteindelijk naar de Martinitoren van Groningen.

Het pad loopt langs Europees cultureel erfgoed. Denk aan monumenten van oorlog en vrede, forten, waterlinies, kerken en kathedralen en heeft als doel richting te geven aan verandering op het gebied van ecologie en samenleving. Naast mijn vraag over wat delen en saamhorigheid vandaag de dag betekent was ik ook benieuwd wat het met me zou doen als ik onderweg zou gaan met de menselijk maat. Langzaam en te voet. En om het nog langzamer te maken ging in niet alleen, maar met mijn ezel, Lodewijk.”

Wat heeft de tocht met je gedaan? Waar heeft dat jou – juist ook in figuurlijke zin – gebracht? 

“Lodewijk en ik liepen iedere dag zo’n twintig tot dertig kilometer noordwaarts. Lodewijk droeg de tent en de tassen en onderweg hoopte ik dan spontaan mensen te ontmoeten waar we konden eten en drinken. Waar ik kon douchen en waar ik mijn tent op kon zetten. Die drie maanden pionieren over het Martinuspad was heel bijzonder en mooi maar ook heel intensief! Om iedere dag zo afhankelijk te zijn van anderen. De reis is echt overweldigend geweest. Het was prachtig om iedere dag weer, spontaan een pleisterplaats te vinden maar ook heel vermoeiend om zo lang, je iedere dag weer kwetsbaar en open op te stellen. Hoe dat is? En wat je dan meemaakt?

Daar deel ik over in de theatervoorstelling Bonne Route! Met mijn band en met filmmateriaal vertel en zing ik wat dat met mij heeft gedaan en wat met de mensen die ik langs het pad heb ontmoet. Over de reis komt komende week ook het gelijknamige boek uit. Met verhalen, foto’s en achtergronden. De liedjes uit de voorstelling heb ik met producer Jorn ten Hoopen en mijn band opgenomen en kan je online streamen. De liedteksten met QR codes staan in het boek.”

Waarom vind je het belangrijk om verbindingen te leggen en zichtbaar te maken? En waarom is ‘delen’ voor jou belangrijk?

“We leven in een snelle en hectische tijd, met veel beeldschermen en snelle communicatie. Dat biedt kansen en mogelijkheden maar uiteraard, zoals we bijna allemaal ook wel weten, ook veel problemen! Er is veel eenzaamheid, een steeds groter wordende kloof tussen arm en rijk en heel grote problemen door de klimaatverandering, grondstoffen en energiebronnen die schaars worden. Daar kan je heel pessimistisch van worden maar ik geloof in bewustwording, op allerlei vlakken mezelf en anderen inspireren grote en maar vooral ook kleine stappen te zetten in de richting van een eerlijkere, gezondere en meer harmonische wereld voor mens en dier. Net zoals iedere stap langs het Martinuspad er ook een was richting de Martintoren van Groningen. Ervaringen en kennis delen helpen om elkaar daarin verder te brengen. Geïnspireerd te blijven en de moed er in te houden!”

Kun je wat vertellen over wat er op stapel staat?

“De release van boek en album vindt vrijdag 16 september plaats in Utrecht. In Podium Hogewoerd, een bijzondere locatie want precies op die plek stond ooit een Romeins fort. Het Castellum ligt langs de Limes, de noordelijke grens van het Romeinse rijk. Ook al is Martinus met zijn paard zelf daar niet gelegerd geweest, zijn gedachtengoed laten we daar vrijdag wel landen. Op zaterdagavond 17 september spelen we de voorstelling net over de Belgische grens vlakbij Antwerpen en vlakbij de rivier de Schelde. We spelen in CC Ter Vesten van Beveren. Beveren is de gemeente die zich inzet voor de ontwikkeling van het Belgische traject van het Martinuspad. Ik verheug me erop om ook met de voorstelling en het boek me niet te laten weerhouden door landsgrenzen of door meer natuurlijke grenzen in het landschap, zoals rivieren. Maar ook hierin: gewoon je eigen pad bewandelen, in je eigen tempo en tijd.”

Waarom zouden we je boek moeten lezen?

“Vanaf 21 september op World Peace Day, is mijn boek online of in de boekhandels van Nederland en Vlaanderen te bestellen. Ik hoop dat het nog veel meer mensen aanzet om geloof te blijven houden in de mensheid. Vertrouwen te houden en je open te blijven stellen voor elkaar en voor onverwachte ontmoetingen. Want dat maakt de wereld zo veel mooier!”