Teus Hofman: “Ga het gesprek maar aan over dingen die niet kloppen”

Uit de inleiding op zijn boek blijkt dat Teus met zijn studie over de rijke man en de arme Lazarus “een bijdrage wil leveren aan de verheldering en kritische beoordeling van de huidige maatschappelijke en ethische discussies inzake armen en rijken, ongelijkheid en uitsluiting. Leidinggevenden en beleidsmakers wil hij prikkelen tot voortgaande bezinning over armoede, ongelijkheid en sociale uitsluiting”. De schrijver wil niet alleen de politiek en het bedrijfsleven oproepen tot eerlijk handelen, ook wil hij kerken en gelovigen uitdagen om stelling te nemen en hun stem te laten horen.

De eerste helft van het wetenschappelijk boek met gaat over Lucas 16:19-31 en over toneelspelen en preken over de rijke man en de arme Lazarus. Vanaf pagina 173 wordt het interessant voor ‘leken’ en begint de theologische en sociaaleconomische bezinning op (mondiale) armoede. Teus legt de vinger scherp op wat er mis is.

Dr. Teus Hofman (1952) begon als gemeentepredikant in de Christelijke Gereformeerde Kerken. In 1995 werd hij benoemd als universitair docent Nieuwe Testament aan de Theologische Universiteit in Apeldoorn. In 1997 werd hij daar hoogleraar en in 2014 ging hij om gezondheidsredenen met vervroegd emeritaat.

Dat een theoloog een diepgaande studie doet naar een bepaald Bijbelgedeelte is natuurlijk logisch, maar het is bijzonder dat de lijnen zó helder en appellerend doorgetrokken worden naar de huidige mondiale samenleving. In gesprek met De Linker Wang vertelt Teus graag wat meer over zijn drive om studie te doen naar dit oude verhaal en dat te verbinden aan armoede en uitsluiting, die in onze welvarende, kapitalistische samenleving tóch volop aanwezig zijn. Voor Teus begint het met zijn overtuiging dat “de Bijbel voor alle eeuwen is”.

Opgegroeid in een ondernemersfamilie begon hij met werken in het bedrijf van zijn vader. Nu, na alle werkzame jaren aan de Theologische Universiteit, is hij nog steeds verbonden met het bedrijf en om maatschappelijke signalen en tendensen te onderkennen, leest hij nog altijd Het Financieele Dagblad. Toen al dachten hij en zijn vader na over een goed sociaal beleid binnen het bedrijf en over investeringen en hun impact op het milieu. Nu als aandeelhouder is dat niet anders en is hij onverzettelijk als er voorstellen worden gedaan die niet goed uitpakken voor medewerkers of milieu. Op de vraag of dat altijd goed gaat, antwoordt Teus: “Nee, dat lukt niet altijd en ik vind het lastig om me daar bij neer te leggen.”

Groot bezwaar heeft hij tegen Nederlandse banken, die al jaren geld van hun klanten steken in bedrijven die het regenwoud kappen en daarmee grote winsten halen. Officieel is er beleid geformuleerd om dit tegen te gaan, maar in de praktijk gaat de kap gewoon door: “Het liefst zou ik mijn geld weghalen bij zo’n bank.”

Hij is nog altijd dankbaar voor de sociale opvoeding die hij heeft gehad. Thuis was er vanzelfsprekend zorg en aandacht voor mensen die dat nodig hadden. Het raakt hem nu nog steeds als hij ziet hoe kinderen, gekleed in lorren, zich met wat stokjes en steentjes moeten vermaken. “Hoe snel zijn onze kinderen verveeld en moet er weer wat nieuws komen?” Een actueel voorbeeld van de onrechtvaardige verdeling tussen arm en rijk, dat schreeuwt om verandering.

Teus’ moeder had oog voor de schepping en betrok de kinderen bij de verzorging van de huisdieren. Zijn vader had verstand van landschappen, grondsoorten, waterhuishouding en waterwerken. Teus: “Zo kreeg ik een goede basis mee en de kans om mijn eigen groei- en leerproces door te maken.” Het gaf thuis dan ook geen enkel probleem toen hij de wens uitte om theologie te gaan studeren, waarvoor eerst het staatsexamen gymnasium gehaald moest worden. Teus: “De theologie riep mij. Ik ontmoette zoveel mensen met levensvragen.”

Met dit boek hoopt Teus veel voor zijn lezers te betekenen. Hij hoopt dat het mensen de ogen opent. Anderen wil hij bemoedigen. Ze mogen weten dat ze niet alleen staan in hun afkeer van onrecht, want het is God zelf die daar een hekel aan heeft. Mensen die moedeloos worden als ze zien hoe de klimaatcrisis ons bedreigt, mogen weer geïnspireerd worden in de wetenschap dat God zijn schepping liefheeft: “Dus schouders eronder, het is de moeite waard.” De crises moeten breed aangepakt worden, dus Teus hoopt op een omslag, die ten goede komt aan het heil voor anderen. Niet wachten wat een ander doet: “Een ieder kan doen wat zijn hand vindt om te doen.”

Teus: “Dat geldt ook voor de kerken. Kaart onrecht aan in de eredienst. Bespreek het onderwerp in gesprekskringen en op bijbelstudiegroepen. Juist in de kerk kunnen ouders en opvoeders zo gevormd worden dat ze ‘het goede’ op natuurlijke wijze aan de jeugd voorleven.” Zelf heeft hij er altijd van genoten om zijn inzichten te delen met studenten, zowel in de opleiding als op bijeenkomsten van studentenverenigingen. ’s Ochtends vroeg trok hij met studenten de natuur van de Hoge Veluwe in: “Zo kon ik mijn liefde voor de natuur met hen delen en ervoeren ze zelf de waarde van de aarde, die ons is toevertrouwd.” Op die manier moeten jongeren in de kerk ook worden toegerust en een steun in de rug krijgen.

Teus: “Juist de kerk mag profetisch spreken en politiek en bedrijfsleven aanspreken over de waarden en normen die gehanteerd worden in de bedrijfsvoering. Doet jouw kerk het niet? Doe het dan samen als leden van de kerk. Ga het gesprek maar aan over dingen die niet kloppen.”