Je hebt bijna 30 jaar Tendens gemaakt. Omroep Gelderland wil er nu mee stoppen. Waarom?
“De hoofdredactie en directie hebben een besluit genomen om de programmering om te gooien. Ze kiezen voor programma’s die zijn afgestemd op een breder publiek. Zo zendt de Omroep ook – al een aantal jaren – geen specifiek sportprogramma meer uit. Voor levensbeschouwing/religie geldt een vergelijkbare afweging. Het afstemmen op specifieke radioprogramma’s gebeurt in de visie van de hoofdredactie nauwelijks meer. Dat heeft onder andere te maken met de (meer algemene) ontwikkeling dat mensen tegenwoordig afstemmen op een zender, waarvan ze op elk moment ongeveer hetzelfde kunnen verwachten.
Bij monde van de hoofdredactie hebben ze te kennen gegeven wel aandacht te besteden aan religie/levensbeschouwing in Gelderland en blijft dit in verschillende radio- en televisieprogramma’s en op onze online kanalen doen. Maar niet meer in de vorm van een praatprogramma van een uur. Omroep Gelderland gaat op de zondag van 7.00 tot 10.00 uur een breder programma uitzenden met aandacht voor cultuur, natuur, klassieke muziek en levensbeschouwing.”
Wat vind je van dit besluit?
“Programma-technisch gezien snap ik het besluit ergens wel. Maar er zit een heel andere kant aan het verhaal. Veel beleidsmakers snappen de rol niet die religie en levensbeschouwing speelt in een mensenleven. Er is een soort koudwatervrees aan het ontstaan voor de rol van religie en levensbeschouwing in het publieke domein. Ik breng nog eens de dolksteek-affaire in herinnering. Staatssecretaris Sander Dekker heeft op een hele slinkse manier het mes gezet in de rug van de kleine Hilversumse 2.42-omroepen. En recentelijk heeft hij een poging gewaagd om de regionale omroepen de nek om te draaien. Ik vind het ontzettend jammer dat partijen als VVD en D’66 alles in het werk stellen om religie terug te dringen tot het domein achter de voordeur. Helaas doen de PvdA en GroenLinks daar van harte aan mee. Het zou deze partijen sieren als zij met een eigen levensbeschouwelijk en ethisch program zouden komen. Nu laten ze dat program over aan de christelijke politieke partijen die nou net niet in staat zijn het hele maatschappelijke palet te bedienen. En er blijft een visie op religie in stand die enorm achterhaald is. Het is populair om te zeggen dat wij als mensen ongeneeslijk religieus zijn. Maar dan blijf je religie zien als een ziekte. Ik wil helemaal niet genezen van mijn geloof op een vredige, duurzame wereld. Ik wil helemaal niet genezen van mijn vertrouwen dat er hoop is voor de weerloze mens.”
Is er toekomst voor de reli-journalistiek in Nederland?
“Dat is een vraag die gemengde gevoelens bij me oproept. Dat hangt er vanaf of we ons terug laten dringen achter de voordeur. Het heeft me verbaasd dat niemand zijn/haar mond open heeft gedaan over het verraad van Dekker. Zijn we met zijn allen blind geworden? Of bang om onze mond open te trekken? Het wordt tijd om de dingen maar eens hardop te zeggen. In de handen van goede mensen is het vermogen tot religie een van de mooiste geschenken van de Eeuwige aan de mens. In de handen van domme mensen is religie het gevaarlijkste wat er is op aarde. Het is aan ons als religie-journalisten om mensen te helpen het levensbeschouwelijke kaf van het koren te scheiden. Hoe dan ook: ik ga tot het bittere eind door met mijn vak. Ik ben in 1975 een van de eersten geweest die zich religie-journalist noemde. En ik zal niet de laatste zijn binnen dit vak die de kaars uitblaast.”
Ik las op Facebook dat je plannen hebt om op andere wijze door te gaan. Vertel…
“Het heeft de nodige nadelen om als freelancer aan de slag te zijn in de mediawereld. Je moet een stevige omzet draaien om als ZZP-er je kop boven water te kunnen houden. Daar komt bij dat je al je opnameapparatuur zelf moet aanschaffen. Ik heb de afgelopen jaren een complete studio bij elkaar gescharreld: opname-computers met bijbehorende professionele programmatuur, een mengpaneel met diverse microfoons, tools om te streamen en podcasts te maken. Ik heb een uitstekende websitebouwer. Alles staat klaar om met een eigen programma (geluid en beeld) aan de gang te gaan. Het enige waar ik nog gebrek aan heb is tijd om het gebruiksklaar te maken en wat eurootjes om het gat te vullen dat het vertrek bij Omroep Gelderland in mijn begroting slaat.”
Waarom niet een eigen programma op Nieuwwij.nl?
“Wat mij betreft is dat absoluut bespreekbaar. Ik zou dat zelfs wel heel erg leuk vinden. Ik heb er alleen een grote aarzeling bij. Ik zal maar eerlijk zijn. Ik ben al in gesprek geweest met een landelijke zender en een spirituele uitgeverij. Maar dan hoor ik in de gesprekken meteen dat mensen tegen me zeggen: als je bij ons komt, dan kun je dit wel gaan doen en dat en dat… en zus ende me zo… En voor dat ik het gebouw uitloop zijn me al zoveel richtingen gewezen dat ik zelf de weg kwijt dreig te raken. Ik ben een enorme einzelgänger geworden. Ik ben in de veertig jaar dat ik in het vak zit mijn eigen weg gegaan. Ik ben er steeds eerlijker op geworden. In die zin dat ik niets doe wat in strijd is met de kwaliteit van leven voor mens, plant en dier. Maar ik moet er niet aan denken om aan de leiband te lopen van redacties die voor de twaalfhonderdste keer hetzelfde wiel uitvinden.”
Je bent inmiddels ook druk bezig met een eigen uitgeverij. Welke boeken geef je zoal uit en hoe gaat het met je uitgeverij?
“Uitgeverij Van Warven is inmiddels een substantieel deel geworden van mijn media-activiteiten. Gezien de aard van het beestje heb ik enorme belangstelling voor alles wat met zingeving, spiritualiteit, levensbeschouwing en duurzaamheid te maken heeft. Maar ik ben inmiddels ook bezig met een tweetal boeken in de categorie regionale geschiedenis. Inmiddels zijn er drie dichtbundels verschenen, de nummers vier, vijf en zes zijn onderweg. En binnenkort verschijnt het eerste kinderboek. En terwijl ik deze tekst zit te schrijven komt er een verzoek binnen om een tweede kinderboek uit te doen geven. Hoe het gaat? Ik durf het niet hardop te zeggen. Ik zit op de grens van wat ik zelf nog aankan. Gelukkig heb ik mensen die me helpen met de opmaak, de vormgeving en de financiën. Maar ik word steeds afhankelijker van ze. Het stroomt, het loopt als een trein, ik zit in een goede flow. Ik hoop dat ik dat vol kan houden. Maar met de goede mensen om me heen zal het wel lukken.”
Is het niet een groot risico om in deze tijden een eigen uitgeverij te beginnen?
“Er is even een tendens geweest dat mensen minder gebruik maakten van de papieren media. Maar ik geloof niet dat het boek zal verdwijnen. De belangstelling voor het boek neemt weer enorm toe. Ook het papieren tijdschrift is weer terug. De weerzin tegen het alleen maar digitaliseren begint groter te worden dan ooit te voren. Maar de eerlijkheid gebied te zeggen dat ik het alleen maar aan heb gedurfd omdat ik nog andere inkomstenbronnen heb. Ik ben ook nog part-time predikant en docent Media en Cultuur. Waanzinnig leuk om te doen. En ja: prettig om al met al een belegde boterham te hebben. Rijk zal ik niet worden. Maar daar heb ik me al bij neergelegd. Als ik rijk had willen worden, had ik een vak moeten leren.”
