Verhalen van queer moslims – Taboe Tabee!

Veertig gebedshuizen in Amsterdam openen in het weekend van 22 tot en met 24 november hun deuren voor verhalen en ervaringen rondom zingeving en de kracht van verbeelding. De waarden van het Amsterdamse stadswapen – Heldhaftig, Vastberaden en Barmhartig – geven vorm en richting aan de missie van The Spirit of Amsterdam om de collectieve zingeving en verbondenheid in Mokum nieuw leven in te blazen.

Hasan Gök, spoken word artiest, dichter en host uit Den Haag, groeide op in een islamitisch gezin met Turks-Koerdische wortels. Hij ontdekte op jonge leeftijd dat hij queer was, maar miste een veilige omgeving om zijn identiteit te verkennen. Deze zoektocht bracht hem eerst online, maar ook daar werd hij geconfronteerd met afwijzing. “Als je in het geheim op zoek moet gaan naar jezelf, dan is het heel belangrijk dat je bij bronnen, mensen en organisaties terechtkomt die jou begrijpen.” Zonder de mogelijkheid om openlijk om hulp te vragen, ontstaat het risico te belanden bij mensen die niet de beste intenties hebben of over de juiste kennis beschikken.

Begrip van mensen die worstelden met dezelfde vragen vond Hasan niet in zijn omgeving. De afkeer van queer zijn in zijn gemeenschap zorgde voor een gevoel dat hij niet zichzelf kon zijn. Tijdens belangrijke tradities, zoals bijvoorbeeld de Ramadan, was hij bang voor negatieve reacties als ze zouden vermoeden dat hij queer is. Hasan voelde de druk om te moeten kiezen tussen zijn islamitische traditie en queer zijn en miste mensen om zich heen die zijn worsteling begrepen. “Door een gebrek aan representatie en voorbeelden is het heel moeilijk om je queer zijn vorm te geven naar je volledige identiteit, die ook bestaat uit culturele en religieuze tradities.” Pas op latere leeftijd vond hij de herkenning, waar hij in zijn kinderjaren al naar op zoek was.

Door zijn werk in de kunst- en cultuursector kwam Hasan met iemand in aanraking uit de queer moslimgemeenschap. Dit zorgde voor een omslag in zijn gevoel: “Er zijn meer mensen zoals ik, ik ben niet de enige. Zij vinden het ook moeilijk te combineren, maar we doen allemaal ons best.” De herkenning van andere queer moslims en hun ervaringen, gaven hem steun in zijn zoektocht om geloof en queer zijn te verenigen. Hasan ontdekte dat hij alle delen van zijn identiteit mocht omarmen. “Door van mezelf te leren houden, vond ik ademruimte in mijn geloof.”

In het omarmen van die verschillende lagen van zijn identiteit vond hij rust om zijn islamitische traditie op een eigen manier vorm te geven. Liefde en dankbaarheid zijn voor hem daarin de kern, belangrijker dan de strenge regels van het geloof die hij in zijn opvoeding heeft meegekregen. Met een compassievolle blik naar zichzelf en anderen laveert hij tussen de regels en praktijk van zijn traditie. Zo laat hij zien dat queer en moslim zijn prima samen kunnen gaan. Aan jongeren wil hij meegeven dat je niet hoeft te kiezen uit je verschillende identiteiten. “Hopelijk zijn zij minder tijd kwijt aan het vinden van acceptatie.”

Met zijn verhaal hoopt Hasan mensen te inspireren, bruggen te slaan en bij te dragen aan de representatie van de queer moslimgemeenschap. Hij benadrukt dat hij op de schouders staat van de oudere generatie activisten die gestreden heeft voor emancipatie en LHBTQ zichtbaar heeft gemaakt. Dankzij deze pioniers is de weg nu vrij voor een volgende stap: het erkennen van de gelaagdheid in de queer community. “Er zit zoveel meer in onze ervaring dan alleen het woordje ‘queer’.” Hoe de verschillende lagen van die identiteit ruimte kunnen krijgen is te zien in het project van Taboe Tabee.

Het evenement op 22 november is gebaseerd op de shortfilm van Taboe Tabee waarin drie queer moslims, waaronder Hasan, hun verhaal delen. Daarnaast zullen een expositie, paneltalk, spoken word en muziek te zien en beleven zijn. Het project maakt de verhalen zichtbaar en doorbreekt het taboe dat queer en moslim zijn niet samengaan. Dit taboe leeft zowel binnen moslimgemeenschappen, queergemeenschappen als daarbuiten, legt Hasan uit. De Taboe Tabee film reist het land door om dit brede publiek te bereiken. Het belang ervan is ook erkend door het Nationaal Archief in Den Haag waarin de shortfilm is opgenomen. “De film gaat over het doorbreken van de taboes én over onze vreugde. Het is niet alleen pijn, leed en moeite. Maar ook gemeenschap, samen eten, warmte en liefde.”