“Voor mij is emancipatie van levensbelang”

In zijn jeugd merkte Bilal dat de islam een onderwerp voor politici werd waar vrijwel consequent negatief over gesproken werd. Daardoor groeide bij hem een grote interesse in de politiek en de maatschappij.

Waarom ben je het boek ‘Van dankbaar naar strijdbaar’ gaan schrijven?

“Misschien heeft het met ouder worden te maken, maar ik kijk de laatste jaren vaker terug op mijn jongere jaren. Ik besefte dat het eigenlijk een bijzondere periode was voor mensen zoals ik. Dan bedoel ik de beginjaren van deze eeuw, de jaren vanaf 11 september 2001. Het besef dat het gek is om als jongere constant bezig te zijn met het verdedigen van je afkomst en religie omdat die belangrijke aspecten van je identiteit vrijwel door de gehele maatschappij als probleem werden gezien.”

“Wat ik bijzonder vind is hoe mijn generatie Marokkaanse Nederlanders erop reageerde. Dat wordt in mijn optiek niet genoeg op waarde geschat. Het was geen gemakkelijke periode, maar als je ziet hoe er op verschillende manieren gereageerd werd op alle negativiteit, dan heb ik daar veel bewondering voor. Het is een periode die veel betekend heeft voor de emancipatie van Marokkaanse Nederlanders. Columns, rap songs, politiek; die generatie vormde een stem, liet van zich horen, voelde zich geen slachtoffer maar vormde een tegengeluid.”

“Dat heeft mij enorm geïnspireerd en toen geholpen om een bepaalde zelfverzekerdheid en trots te voelen. Ik zie het boek ook als een ode, een monument voor die generatie en voor de voor mij zeer belangrijke beweging de Arabisch-Europese Liga.”

Wegkwijnen of assimileren zijn twee uitersten voor Marokkaanse of andere jongeren met moslimroots. Bij ‘wegkwijnen’ kan ik me goed voorstellen dat je dat niet toejuicht. Maar wat is er mis met assimileren?

“Begrijp me niet verkeerd: als iemand vrijwillig ervoor kiest om te assimileren dan is dat geen enkel punt. Ik ben voor het zelfbeschikkingsrecht. Het is een probleem als assimilatie afgedwongen wordt, als er druk gezet wordt om te assimileren. Toentertijd werd er gehakt gemaakt van de islam en de niet-westerse cultuur. De islam werd een achterlijke cultuur genoemd. Dus je moest je assimileren tot iets wat jouw identiteit en religie belachelijk maakt. Op die manier is er veel mis met assimileren, het is dan geen eigen keuze meer. Dan hebben we het niet over het volgen van de wet, maar politieke bemoeienis in persoonlijke zaken, hoe je je voelt, hoe je wenst te leven. Dat gaat ver.”

Je kiest met overtuiging voor een derde weg: emancipatie. Wat is dat volgens jou? Waarom is juist dit de ideale weg volgens jou?

“Voor mij is emancipatie van levensbelang. Het betekent zelfstandig zijn, op eigen voeten staan, leren van je fouten en groeien. Zoals je wilt dat je kinderen op een gegeven moment op eigen voeten kunnen staan. In de context van mijn boek is emancipatie voor mij, een gemeenschap die om wat voor reden dan ook achtergesteld wordt, zelf actief de belemmeringen herkent en aan oplossingen werkt, met als doel om vooruitgang te boeken. Dus niet op betuttelende wijze terechtgewezen worden of ‘gered’ worden, maar zelf je boontjes doppen. Dit is de ideale weg voor mij omdat het een volwassen houding is, een houding waaruit zelfrespect en zelfwaardering blijkt. Op die manier kun je ook meer bijdragen aan de maatschappij. Geëmancipeerd zijn betekent ook dat je je niet minder voelt en het niet accepteert als je rechten geschonden worden. Dat je assertief bent en je ruimte opeist.”

Je bent docent burgerschap op een MBO in Amsterdam. Zijn jouw ervaringen als docent met studenten van invloed op hoe je tegen dingen aankijkt en welke keuzes je maakt?

“Absoluut. Ik werk al vijftien jaar met jongeren, niet alleen als docent maar ook als maatschappelijk werker. Daardoor zie ik de vele uitdagingen waar veel jongeren dagelijks mee worstelen. Het maakt dat ik het nog belangrijker ben gaan vinden dat jongeren een positief zelfbeeld hebben, gehoord en gezien worden. De studietijd is heel erg vormend voor wie je uiteindelijk wordt. Ik heb geleerd dat naast het behalen van een diploma het maken van een persoonlijke groei minstens zo belangrijk is. Ik hoop dat mijn studenten tijdens een schooljaar en hun opleiding zich op een manier ontwikkelen waardoor ze op gezonde wijze de ‘grotemensenwereld’ betreden. Met zelfvertrouwen.”

Wat hoop je met je boek te bereiken?

“Ik hoop dat mijn boek een inspiratie kan vormen voor iedereen die om wat voor reden dan ook onder druk gezet wordt op basis van wie hij of zij is. De huidige politieke klimaat vereist helaas wederom een ‘van dankbaar naar strijdbaar-mentaliteit’. Geloof in jezelf, luister naar een ander, heb vertrouwen.”