"We zien achterstand als uitdaging en niet als probleem"

Begin vorige maand maakte het Ministerie van Onderwijs bekend welke scholen zich een jaar lang ‘excellent’ mogen noemen. Een van de gelukkigen is de islamitische basisschool El Habib uit Maastricht. De leerlingen van deze school zijn vaak afkomstig uit allochtone achterstandsgezinnen. Toch stroomt de helft uiteindelijk door naar havo/vwo. Wat is het geheim van El Habib? Sahure Seymen-Durmaz, intern begeleider van groep 1 t/m 4 op deze school, vertelt. 

Door: Mariska Jansen

Waarom is uw school ‘excellent’?
"Wij zijn excellent in het werken aan achterstandsproblematiek. Ondanks de zwakke kenmerken van onze leerlingenpopulatie zijn wij in staat om bij de Citotoets boven het landelijk gemiddelde te scoren en gemiddeld vijftig procent van onze kinderen naar havo/vwo te laten doorstromen. Onze leerlingenpopulatie bestaat voor honderd procent uit allochtone kinderen, waarvan negentig procent van ouders uit sociaal zwakke milieus. In de thuisomgeving wordt voornamelijk gecommuniceerd in de moedertaal, die niet het Nederlands is. Er is dus sprake van een taalarme thuissituatie. De meeste kleuters hebben ook geen voorschoolse educatie genoten. Hierdoor hebben ze een taalachterstand van anderhalf tot twee jaar ten opzichte van hun autochtone leeftijdsgenootjes."

Welke reacties hebben jullie tot nu toe gehad?
"Zowel de lokale als de landelijke media hebben veel belangstelling getoond. Verder hebben we veel felicitaties gekregen van andere basisscholen en onderwijsinstellingen. Een aantal van deze basisscholen hebben ons gevraagd of ze gebruik mogen maken van de documenten op onze website en of het mogelijk is om met een paar teamleden onze school te bezoeken. Op zulke vragen is ons antwoord altijd hetzelfde. We delen onze kennis en ervaring graag met iedereen. Onze deuren staan wijd open voor iedereen die onze school nader wil leren kennen. En er zijn na het behalen van het predicaat excellente school meer aanmeldingen binnengekomen voor het nieuwe schooljaar."

Kunnen andere islamitische scholen iets van jullie leren?
"Niet alleen andere islamitische basisscholen, maar alle basisscholen waarvan de populatie grotendeels uit lage sociaal-economische milieus komt, kunnen van ons succes leren. We hebben laten zien dat achterstand geen blijvend lot is van deze groep kinderen. Door intensief te investeren in deze kinderen kun je groot succes boeken. Ons succes is het resultaat van het harde werken door leerlingen, ouders, team, directie en bestuur. Ondanks de zwakke kenmerken hebben wij als team hoge verwachtingen van onze leerlingen. Achterstand zien wij als een uitdaging en niet als een probleem. Wij bieden de kinderen het maximale aan om het maximale uit hun te halen. Zo geven wij per jaar meer onderwijsuren dan de gemiddelde negenhonderdveertig uren. We zorgen voor een goede afstemming met de ouders door tijdens het intakegesprek bij de aanmelding van hun kind een contract af te sluiten. Wij vragen de ouders expliciet om hun medewerking, maar geven hen daarbij wel de nodige ondersteuning. In ons document Ontpopping van ouders tot leerkrachten is duidelijk beschreven hoe ouders thuis hun kinderen kunnen begeleiden en ondersteunen. Ons motto is: ‘Ieder thuis is een school en iedere ouder is een leerkracht’. Bij ons krijgen alle kinderen vanaf groep één huiswerk. Want de vijf en een half uur onderwijs die kinderen per dag op school krijgen is niet voldoende voor onze populatie. Het onderwijs moet verlengd worden naar de thuissituatie. We verwachten van onze kinderen dat ze dagelijks een half uur huiswerk maken en een half uur lezen."

Hoe gaat het in het algemeen met het islamitisch onderwijs in Nederland?
"Het islamitisch onderwijs is zich zeker aan het verbeteren. Zo staan er bijvoorbeeld geen islamitische basisscholen meer op de lijst van zeer zwakke scholen van de inspectie. Binnen het onderwijs wordt er niet alleen aandacht besteed aan het behalen van goede resultaten, maar ook aan burgerschapsvorming zodat de leerlingen op een gezonde en actieve manier voorbereid zijn op de Nederlandse samenleving waarin ze als goede burgers optimaal kunnen functioneren. Wat ik tijdens de bijeenkomsten van de koepelorganisatie voor islamitische schoolbesturen, ISBO, merk is dat men zich bewust is van de groeipunten en dat men graag van elkaar wil leren."

Wat is er bijzonder aan islamitisch onderwijs?
"Een van de uitgangspunten van islamitisch onderwijs is dat er een positief verband bestaat tussen het vergroten van onderwijskansen van de kinderen en het positief benaderen van hun eigen identiteit. Er wordt gestreefd naar een sociaal-culturele en pedagogische sfeer op school waarin de kloof tussen school en thuismilieu wordt verkleind. Een evenwichtige ontwikkeling van het kind kan alleen plaatsvinden binnen een veilige en stimulerende omgeving. Islamitisch onderwijs geeft moslimse kinderen de mogelijkheid om de eigen identiteit vrij te ontwikkelen, zodat ze met een sterke basis volwaardig kunnen functioneren in de Nederlandse samenleving."

Is het wel zo positief als maar een paar scholen als excellent te boek staan?
"Het is zeker zeer positief dat het predicaat excellente school uitgereikt wordt. Dit is een initiatief om de onderwijskwaliteit te verbeteren en scholen van elkaar te laten leren. Het is een erkenning van de inzet van de school. Maar de eisen zijn ook erg streng. Zo wordt er bijvoorbeeld gekeken naar de resultaten van de voorafgaande jaren. Dus de lat ligt hoog. De scholen die het predicaat niet behalen, kunnen een voorbeeld nemen aan excellente scholen. Ze kunnen leren van hun werkwijze. Ik denk niet dat alle ouders zich zullen laten leiden door het predicaat in de schoolkeuze voor hun kinderen. Elite-onderwijs voor kinderen die zich op tijd hebben aangemeld zal er niet komen. Ik kan geen uitspraak doen over het imago van andere scholen. Maar die scholen kunnen zich wel afvragen welke initiatieven ze zouden kunnen nemen om ook een excellente school te worden."

Mariska Jansen is redacteur van Nieuwwij.nl